دانلود مقاله گازهای مورد استفاده در جوشکاری

 مکانیسم ایجاد گرما در جوشکاری گازی در نتیجه عمل احتراق گازهای قابل اشتعال است. صرفاً‌ زمانی می‌توان از عوارض سوء انفجار و حودث مربوطه به گازهای مورد استفاده در عملیات حرارتی، جوشکاری و برش فلزات رهائی جست که ویژگی و مشخصات آنها را بخوبی دانست و نکات ایمنی کار را رعایت نمود.
استیلن(C2H2) :
استیلن کوچکترین عضو خانواده آلکینها است. گاز استیلن نسبت به هوا مقداری سبکتر می‌باشد. این گاز بی‌رنگ بوده و بوی ویژه آنرا می‌توان با وجود مقدار کم در محیط تشخیص داد. از آ‌نجائیکه دمای شعله سوختن استیلن زیاد است. از این گاز برای بریدن قعطه‌های فلزی و جوشکاری استفاده می‌شود. این گاز براحتی با وجود یک دود غلیظ و یا در مقابل جرقه آتش قابل اشتعال می‌باشد. در هوا حجمی حدود 21 درصد از گاز استیلن شامل می‌شود که این میزان برای استعال آن کافی نیست. گاز استیلن بخوبی با هوا و اکسیژن مخلوط می‌شود و در این صورت در درجه حرارت بالا قابل اشتعال و انفجار می‌شود. قدرت اشتعال‌زائی مخلوط این گاز با اکسیژن خیلی بیشتر نسبت به مخلوط با هوا می‌باشد. این ویژگیهای استیلن در بروز حوادث انفجاری و آتش‌سوزیهای محیط کار نقش مهمی دارد.
برای تهیه استیلن آب را بر کربیدکلسیم تأثیر می‌دهند این روش هنوز در بعضی از کارگاههای جوشکاری قدیمی در محل کار انجام می‌شود.
گاز مایع:
برای اموری چون برش و گرم‌کردن فلزات از گازهای پروپان (C3H8) ، بوتان (C4H10) و یا مخلوطی از آنها استفاده می‌شود. این گازها از هوا سنگین‌تر بوده و لازم است که در زیرزمینها و سطوح پائین‌تر از سطح زمین تهویه مصنوعی قرار داده شود تا از تجمع آنها وخطر احتراق و کاهش حجم اکسیژن هوا پیشگیری شود. مخلوط بیش از نسبت 2 درصد این گازها با هوا احتمال آتش‌سوزی و احتراق را دارد. این گازها تقریباً بدون بو هستند و بدین لحاظ ممکن اسن مقدار زیاد آنها در محیط بدون توجه و علامتی باشند.
گاز طبیعی:
گاز طبیعی نیز میزان فراوان در مراکز صنعتی کاربرد دارد. این گاز مخلوطی است از متان(CH4) ازت، بوتان، دی‌اکسید‌کربن، سولفید‌ هیدروژن.
گاز طبیعی از طریق لوله‌های هدایتی انتقال داده می‌شود و تجمع آن در محیط می‌تواند منجر به انفجار و حریق گردد. گاز طبیعی خالص بدون بو بوده و لیکن موادی که غالباً به آن اضافه می‌شود برای کسانی که به این محیط‌ها وارد می‌شوند وجود آنرا در محیط حس می‌کنند.
اکسیژن:
گاز اکسیژن مقداری از هوا سنگین‌تر می‌باشد. اکسیژن به تنهایی قابل اشتعال نمی‌باشد. اما وجود آن برای انجام عمل آتش ضروری است. میزان اکسیژن موجود در هوا حدوداً 21 درصد می‌باشد. از آنجا که خیلی از گازها با میزان غلظت بیشتر اکسیژن موجود در هوا قابل اشتعال می‌گردند. مجاز به استفاده از این گاز برای تهویه و بهبود هوای محیط نمی‌باشد. اکسیژن خالص می‌تواند باعث سوختگی روغنها و چربیها گردد و در محیط‌های کاری که این مواد وجود دارد استفاده از گاز اکسیژن خالص مجاز نمی‌باشد و یا لازم است که فاصله کاربرد دور از همدیگر بوده و تهویه مناسبت درمحل نصب باشد.
کپسول‌های گاز:
گازهای مختلف مورد استفاده جوشکاری و برش در کپسولهائ تحت فشار ذخیره می‌گردند. بدین طریق می‌توان گازها را بطور مطمئن و اقتصادی حمل و نقل و در مراکز مورد نظر استفاده نمود.
کلیه کپسولهای اکسیژن گازهای تحت فشار و گازهای قابل اشتعال بایستی بر مبنای معیارها و مقررات مربوطه پر، نگهداری و مورد استفاده قرار گیرند. برروی درب پوش این کپسولها لازم است که نوع گاز، میزان تحت فشار گاز، و زمان کنترل آنها بطور واضح ذکر شده‌باشد.
به جهت تشخیص نوع گاز موجود در کپسولها لازم است رنگ آنها متمایز از یکدیگر بوده و بر مبنای معیارهای زیر باشند:
 کپسولهای حاوی اکسیژن به رنگ آبی
 کپسولهای حاوی استیلن برنگ زرد
 کپسولهای حاوی دیگر گازهای قابل اشتعال برنگ قرمز
 کپسولهای حاوی هوای فشرده و گازهای غیرقابل اشتعال برنگ خاکستری
چگونگی قرارگرفتن و بستن رگراتورهای کپسولهای گازی نیز برحسب نوع گاز موجود در آنها اصولاً بایستی متفاوت از یکدیگر باشد. بطوریکه:
 رگلاتورهای کپسولهای حاوی استیلن بصورت افقی و فشاری درمحل قرار می‌گیرد.( بعضی از انواع قدیمی آنها چپ‌گرد می‌باشد.)
 رگلاتورهای کپسولهای حاوی بقیه گازهای قابل اشتعال بصورت چرخش به چپ در محل بسته می‌شوند.
 رگلاتورهای کپسولهای حاوی اکسیژن هوای فشرده و گازهای غیرقابل اشتعال بصورت چرخش به راست در محل بسته می‌شوند.
محتوای گاز کپسولها
میزان حجم فشار گازهای مختلف در کپسولهای اختصاصی برحسب اندازه‌ کپسولها و میزان فشاری که تحت آن پرشد‌ه‌است، مشخص می‌شود، بر این اساس:

=Q میزان حجم فشارگاز موجود در کپسول برحسب لیتر (lit)
=P میزان ظرفیت کپسول برحسب لیتر(Lit )
=V میزان فشاری که برای پرکردن گاز درکپسول استفاده شده‌است برحسب بار (bar) می‌باشد
( هر بار مساوی 22/14) پوند بر اینچ مربع).
بطور مثال:
قطر داخلی کپسولهای اکسیژن برای کاربردهای جوشکاری حدود 204 میلیمتر ضخامت جداره آن 75/8 میلیمتر و ارتفاعش 180 میلیمتر می‌رسد که گنجایش داخلی این کپسولها در شرایط عادی حدود 50 لیتر خواهدبود ولیکن چنانچه با فشاری حدود 200 بار در دمای 20 درجه سانتی‌گراد پر شون میزان اکسیژن موجود در آنها 10000 لیتر( 10 مترمکعب) خواهد بود.
گاز موجود در کپسول اکسیژن =50 * 200-10000 لیتر – 10متر مکعب
ضخامت دیواره کپسولهای استیلن حدود 4 تا 5 میلیمتر و ارتفاع 1029 میلیمتر است. این کپسولها برای امور جوشکاری حدوداً 40 لیتری می‌باشند. قسمت داخلی کپسولهای استیلن متخلخل بوده تا بدین طریق امکان ذخیره و شارژکردن گاز بهتر و انجام کار ایمن باشد و علاوه بر آن لازم است حلالی(معمولاً استیلن CH3COCH3 ) به آن اضافه گردد. بطور معمول هر کپسول استیلن حدود 10 لیتر استن دارد و فشار گاز کپسولهای استیلن حدود 18 بار دردمای 15 درجه سانتی‌گراد است و در هر کپسول 40 لیتری حدود 7210 لیتر استیلن در دمای 15 درجه سانتی‌گراد دارد.
از هر کپسول استیلن مجاز به تخلیه و استفاده از گاز آن در کوتاه مدت 1000 متر در ساعت و حداکثرمجاز به استفاده تا 600 تا 700 لیتر در ساعت از آن می‌باشد. چنانچه نیاز به مقادیر فراوانتری از این گاز می‌باشد لازم است که از طریق سیستم پست مرکزی تأمین گردد.
نگهداری و جابجایی کپسول‌های گاز
در نگهداری و جابجائی کپسولهای گاز لازم است به جهت حفظ ایمنی افراد و پیشگیری از بروز خطرات احتمالی با توجه به ویژگیهای آنها نکات زیر مراعات گردد:
 درحمل کپسولهای گاز نبایستی آنها را به زمین انداخت و یا برروی زمین غلطانید ( خصوصاً در یخبندان)
 اجسام نوک‌تیز می‌تواند در ایجاد آسیب به بدنه کپسولها و کاهش مقاومت آنها بنماید. بنابراین دقت شود که هیچگاه از آنها برای ابزار حمل و نقل و غلتک استفاده نشود.
 جابجائی کپسولها بوسیله انتقال‌دهنده‌های مغناطیسی ممنوع است و در استفاده از ارابه و چرخها مناسب لازم است که بدرستی و محکم در محل قرار گرفته شده‌باشند. بهترین وسیله حمل کپسولهای گاز وانت‌های اختصاصی سرپوشیده است.
 در جابجایئ کپسولها لازم است که درب‌پوش آنها گذاشته شده‌باشد( به جهت پیشگیری از ایجاد آسیب به مانومتر)
 کپسولها را نباید در محلهای باز و مکانهائی که گرم می‌باشد قرار داد. در این شرایط احتمال افزایش فشار داخل آنها وجود دارد.
 کپسولهای حاوی استیلن و گازهای قابل اشتعال دیگر لازم است که در محلی مناسب نگهداری شوند.
محل نگهداری کپسولها نبایستی در مکانها و قسمتهای زیر باشد:
- مسیرهای تردد افراد و ماشینها
- راههای خروجی نجات و پله‌های فرار
- پارکینگ خودروها و در مسیر پله‌ها
- در نزدیکی موادی که بفوریت قابل اشتعال می‌باشند.
- داخل فضای کاری و یا زیستی افراد
• حداکثر هر 3 سال یکبار و بصورت موردی کپسولها را از نظر فنی مورد بازرسی و کارشناسی قرار داده شود و از سالم و کارابودن آنها اطمینان حاصل شود.
• قراردادن کپسولها برروی زمین از قسمت پایه و بصورت کاملاً‌ عمودی باشد.
شلنگها و مشعلهای گاز حداقل 40 سانتی‌متر از پایه کپسول بالاتر قرارداده شود.
• کپسولهای مورد استفاده در محل کاری بایستی بطور مناسب با زنجیر به دیوار ثابت شود تا از افتادن اتفاقی آنها جلوگیری شود.
• لازم است چیدن کپسولها بطور مرتب بوده و در صورتیکه دارای انواع مختلف می‌‌باشد آنها را بطور مجزا از یکدیگر انبار نمود.
بهتر است محل نگهداری کپسولهای خالی و پر از یکدیگر مجزا باشد.
• انبارهای نگهداری کپسولهای گاز دارای تهویه مناسب باشد.
استعمال دخانیات و ایجاد آتش و قراردادن شعله‌های آتش باز در این محلها اکیداً ممنوع است.
• حداکثر استفاده از روشنائی طبیعی در انبار کپسولهای جوشکاری و برش بشود و تأمین روشنائی آن با یک سیستم بودن خطر( بدون جرقه الکتریکی) صورت پذیرد.
• نبایستی در شعاع حداقل 3 متری کپسولهای حاوی استیلن و 1 متری دیگر سیلندرهای گازهای مورد استفاده در جوشکاری و برش. شعله آتش باز و یا موادیکه براحتی قابل اشتعال می‌باشند وجود داشته باشد.
• انبار نگهداری کپسولهای گاز طوری باشد که براحتی امکان‌بارگیری و تخلیه سریع و ایمن آنها میسر بوده و احتمال آسیب مکانیکی و جراحت در محل برای افراد باشد.
خطرات سلامتی و حوادث در جوشکاری برش عملیات حرارتی با گاز
علاوه بر خطرات سلامتی و حوادث کاری رایج در محیط کار جوشکاری برش و عملیات حرارتی با گاز خطرات ویژه‌ای بر ارگانهای داخلی، چشم، و گوش نیز می‌تواند در پی داشته باشد. چنانچه نتوان بطور کامل این خطرات را از نظر تکنیکی مرتفع نمود. لازم است که از سیستمهای محافظتی استفاده نمود و کاربر مجهز به محافظتها و پوششهای ایمنی فردی مناسب باشد.
اثرات مخرب گازها و دودناشی از سوخت آنها
نیتروژن و گاز خفه‌کننده اکسید ازت از مهمترین گازهائی است که در امور جوشکاری برش و عملیات حرارتی با گاز برروی سیستم تنفسی تأثیر منفی می‌گذارند و استنشاق آنها می‌تواند حتی بمیزان کم منجر به بیماریهای تنفسی گردد.
این گازها از سطوح داغ، مواد مذاب، و محل جوشکاری متصاعد می‌شوند.
از آنجا که بروز علائم و نشانه‌های بیماری ناشی از استنشاق این گازها دیررس می‌باشد لازم است که از کاربران بطور دوره‌ای( برحسب مورد و حداکث هر 2 سال یکبار) تست کار ریوی و معاینات طبی انجام پذیرد.
علائمی چون: سرفه‌های تحریک‌کننده، تنگی نفس، سرگیجه، حال تهوع و درد سینه می‌تواند نشاندهنده ابتلا به چنین بیماریهای سیستم تنفسی ناشی از کار جوشکاری و برش در مسمومیت با گاز باشد. چنانچه این علائم در حین کاز برای کاربر اتفاق افتاد لازم است ضمن قطع کار و استراحت در محیطی با هوای تازه، او را به مرکز درمانی مجهز اعزام نمود. و اگر مسمومیت با گاز شدید بوده و منجر به قطع تنفسثی کاربر گردیده است انجام عملیات احیاء و دادن تنفس مصنوعی توسط افراد آموزش دیده و مجرب ضروری است.
بروز علائم و نشانه‌های اختلالات تنفسی در افرادی که کار جوشکاری و برش گازی را در محیط‌های کاری تنگ و فضاهای بسته انجام می‌دهند، ظهور بیشتری دارد. مگر اینکه تهویه مناسب درمحل نصب شده‌باشد و گازهای مخرب را بخوبی از محل کاری آنها خارج نمود.
بیماری سلیکوزیس یک اختلال شدید در جریان هوای ریه‌ها و تبادل اکسیژن بین کیسه‌های هوائی با مویرگهای خونی است. این بیماری در کسانی که در معادن و محیط‌های پرگردو غبار کار می‌کنند بیشتر دیده می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که همچنین در کسانی که عملیات جوشکاری و برش انجام می‌دهند و استعمال دخانیات دارند احتمال بروز سایکوزیس و دیگر اختلالان تنفسی به مراتب بیشتر می‌باشد.
تهویه مطبوع
درمحیط‌های کاری که عملیات جوشکاری گرمائی و برش فلزات انجام می‌شود لازم است به جهت پیشگیری از بروز اختلالات ریوی برحسب شرایط و محیط کاری اقدامات تکنیکی مناسب در جهت خارج‌کردن آلوده‌کننده‌های هوا و مطلوب نگهداشتن هوای محیط کار بعمل آید این اقدامات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• بازنگهداشتن دربهای محل کار و انجام تهویه طبیعی
• قراردادن فن‌های مکنده مناسب در نزدیکی محل کار
• نصب سیستم‌های تهویه در محل کاری( این سیستم‌ها هوای محیط را گرفته گردو غبار آنرا تصفیه و با تنظیم درجه حرارت و رطوبت مناسب آنرا به محل کار باز می‌گرداند)
• ادغامی از موارد فوق
درزمانی که جوشکار یا برشکار با مقدار سطح مواد داغ و مذاب فراوانی سروکار دارد علاوه بر اقدامات تکنیکی و استفاده از وسایل و تجهیزات محافظت فردی کاهش زمان کاری و تغییر محل کاری یکی از اقدامات احتیاطی است.
همیشه زمانیکه اقدامات تکنیکی در جهت تهویه خوب و مطلوب نگهداشتن محیط کار کفایت ننماید لازم است که کلیه افراد درگیر خطر مبتلا به بیماریهای ریوی( در کارهای جوشکاری، گرمائی و برش) از ماسک محافظتی مناسب و یا کپسول حاوی. حاوی فشرده استفاده نمایند. توجه به این مهم در فضاهائی که تنگ می‌باشد( کمتر از 10 مترمربع) و داخل چاهها و معادن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
ماسکهای محافظتی دارای انواع مختلف بوده بعضی صرفاً مقداری از ورود گرد و غبار را می‌گیرند و بعضی عمل فیلتره‌نمودن و تصفیه هوا را انجام می‌دهند. کاربرد آنها بستگی به میزان حجم آلودگی و نوع گاز مخرب موجود در محل دارد. این ماسکها برحسب ویژگی آنها دارای رنگهای متمایز از یکدیگر هستند بطور مثال ماسکی که در محیط با آلودگی گاز نیتروز و اکسید روی استفاده می‌شود برنگ آبی و سفید همراه بافیلتر است.
علاوه بر اینکه ماسکها بایستی قادر باشند میزانی از آلودگی را وارد سیستم تنفسی ننمایند لازم است که از جنس مرغوب و مناسب باشند تا ایجاد ناراحتی و حساسیتی در کاربر آن نیز ننمایند.
تولیدکنندگان ماسکهای تنفسی باید ضمن ارائه توضیحات لازم از میزان کارائی و زمان تعوییض فیلترها چگونگی کاربرد و نگهداری و محافظت از آنها را برای مصرف‌کننده نیز مشخص کرده باشند.
یکی از حوادث رایج و اختصاصی در جوشکاری و برش پرتاب اجسام خارجی و براده به اندامهاست که در این میان ورود آنها به چشم کاربران در زمانی که از عینک و یا ماسک محافظتی مناسب استفاده نمی‌کنند به فراوانی دیده شده‌است.
اشعه و محافظت از چشم‌ها
درکار جوشکاری عملیات حرارتی و برش با گاز اشعه‌های ماورای بنفش و مادون قرمز تولید می‌‌شود. میزان نور محل جوشکاری منجر به اختلال در دید شده، اشعه ماورای بنفش بدنبال سوختگی در چشم، باعث درد چشمها می‌شود و اشعه مادون قرمز می‌تواند منجر به حالتی مرسوم به« برق‌زدگی» چشم گردد که اگر چه میزان و شدت آسیب این اشعه‌ها در جوشکاری با گاز کمتر از جوشکاری در قوس الکتریکی است ولیکن در مدت زمان طولانی و یا بدون استفاده از عینک و ماسک محافظ می‌تواند منجر به ناراحتی و آسیب چشمها گردد.
برای پیشگیری از آسیب‌های ناشی از اشعه‌های حین جوشکاری و برش با گاز و پیشگیری از ورود براده و اجسام خارجی به چشمها لازم است که فرد عینک مخصوص( با محافظت‌های طرفین) بگذارد و یا از ماسک محافظتی استفاده نماید. این عینکها برحسب میزان محافظتی آنها دارای شماره‌های 1 تا 7 هستند افرادیکه مستقیماً کار جوش و برش را انجام می‌دهند لازم شماره 4 تا 7 و دیگر افراد که بطور مستقیم در ارتباط هستند شماره‌ها 1 تا 4 را بر چشم خود بگذارند.
عینک محافظ چشمی برای امور جوشکاری و برش با گاز
تولیدکنندگان عینکهای محافظتی چشمها برای امور جوشکاری و برش با گاز لازم است که ضمن ارائه توضیحاتی درخصوص مشخصات و چگونگی کاربرد آنها همچنین برروی دسته عینکها علامت شرکت شماره محافظتی و اندازه آنها را نیز حک کرده‌باشند.
علاوه بر رعایت نکات ایمنی در حین کار و اقدامات تکنیکی و محافظتی لازم در جهت پیشگیری از بروز بیماریها و حوادث چشمی لازم است که کلیه افرادی که با امور جوشکاری، گرمائی و برش گازی سروکار دارند بصورت موردی و حداکثر هر 3 سال یکبار چشمهای آنها مورد معاینه پزشک قرار گیرد.
سروصدا و محافظت از گوشها
سروصدا عبارت است از امواج صوتی که می‌تواند در انسان ایجاد ناراحتی جسمی و روحی و کاهش تمرکز و یا اختلال در شنوایی بنماید. اثرات آن خستگی به شدت آن و مدت زمانی است که فرد در آن محیط در تماس می‌باشد.
اختلال در شنوائی بیش از 15 درصد بیماریهای شغلی را شامل می‌شود که این اختلال عمدتاً بدنبال کار در محیط‌های پرسروصدا و عدم بکارگیری وسایل محافظت فردی مناسب و یا کمی آشنایی و سطح آموزشی افراد درگیر با عامل سروصدا در محیط کار عواقب و چگونگی کنترل آن می‌باشد .
اثرات تخریبی سروصدا در اکثر موارد تدریجی می‌باشد و چه بسا که فرد درگیر خود متوجه اختلال ایجاد شده نشود. بنابراین لازم است که میزان صدای محیط‌کاری و ابزار تولیدکننده سروصدا مورد ارزیابی قرارگیرد. و اقدامات پیشگیری کننده از بروز عوارض حاد و مزمن آن بعمل آید.
اگر چه با سیستمهای جدید میزان تولید سروصدا در کارگاههای ‌آهنگری کاهش چشمگیر یافته است ولی هنوز هستند کارگاههائی که میزان سروصدا بیش اط 90 دسی‌بل دارند در این موارد اولین اقدام تغییر و اصلاح شگردهای تکنیکی و چگونگی چرخش کار است( تفکیک محیط کار پرسروصدا با محل کاری افرادی که الزاماً نبایستی در آن محیط باشند) چنانچه هنوز میزان سروصدای محیط کاری آزاردهنده و بالا است و نمی‌توان میزان سروصدای محیط کاری را به زیر 85 دسی‌بل رساند لازم است که ضمن استفاده از محافظتهای گوشی ساعت کار افراد درگیر خطر را نیز کاهش داد.
وسایل محافظتی از گوش در محیط‌های پرسروصدا دارای انواع: داخل مجاری گوشی و کپسولی می‌باشند.
علاوه بر رعایت نکات ایمنی حین کار و اقدامات تکنیکی و محافظتی لازم در جهت پیشگیری از بروز کم‌شنوائی و اختلالات گوش لازم است که کلیه افرادی که با امور جوشکاری گرمائی فلزات و برش گازی سروکار دارند بصورت موردی و حداکثر هر 3 سال یکبار گوشهای آنها توسط پزشک متخصص گوش مورد معاینه قرار گیرد.
هدف از انجام معاینه گوش تشخیص زودهنگام اختلالات شنوائی و پیشگیری از پیشرفت اینگونه اختلالات در محیط‌های پرسروصدا است.
دیگر تجهیزات محافظتی
از آنجا که افتادن و پرشدگی اجسام و ایجاد ضربه به سر درکارگاههای جوشکاری گرمائی فلزات و برش از خطرات رایج می‌باشد استفاده از کلاه‌های ایمنی برای کلیه افرادی که در این محیط‌ها اشتغال دارند امری است ضروری رعایت این مهم برای آنهائی که در امور ساختمانی و مونتاژ اشتغال دارند دارای اهمیت بیشتری است.
دستها آسیب‌ترین ارگانها در کاربرد از آنهاست. آمار حوادث ناشی از کار در کارخانه‌های فولادسازی نشان داده‌است که دستها نسبت به دیگر اندامها بیشتر در معرض آسیب‌پذیری و خطر می‌باشند( 38 درصد) درجهت کاهش این میزان در کلیه کسانی که در امور جوشکاری گرمائی فلزات و برش اشتغال دارند. لازم است که ضمن رعایت نکات مهندسی عوامل انسانی( ارگونومی کار) دستکشهای محافظتی چرمی مناسب برای پیشگیری از بروز جراحت و سوختگی بدست نمایند.
لباس کار افرادی که در امور جوشکاری گرمائی فلزات و برش اشتغال دارند بایستی ضمن راحتی بفوریت قابل اشتعال نیوده و آغشته به روغن و چربیها نباشد. داشتن پیش‌بند با جنس چرمی مناسب و بلند برای این منظور ضروری است. توحه به این مهم در پیشگیری از بروز آتش‌سوزیهای حین کار در فضاهای کاری تنگ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
آموزشهای خود مراقبتی در محافظت از پا بایستی بصورت مدون و دوره‌ای بود و کارفرمایان از اینکه کلیه نیروهای کاری آشنایی کامل به نکات محافظتی مربوطه دارند اطمینان حاصل نمایند.
عناوین آموزشی در محافظت از پاها عبارتند از: اهمیت مراقبت و محافظت از پاها، میزان بروز حوادث و بیماریهای ناشی از کار بر روی پاها، عوامل خطر احتمالی در محلهای کاری، چگونگی مقابله با خطرات احتمالی انتخاب نوع کفش مناسب کار، و نکات ویژه برای بیماران مبتلا به دیابت اختلالات خونی و عصبی در مراقبت از پاها.
در امور جوشکاری گرمائی فلزات و برش، کم و بیش خطراتی چون: ورود اجسام نوک‌تیز، افتادن بار و وزنه برروی پاها و گیرکردن در فضاهاه بین دستگاهها و تجهیزات وجود دارد. بنابراین پوشش کفشهای ایمنی برای این افراد امری است ضروری. کفش ایمنی توصیه شده برای این منظور. با علامت اختصاصی P بوده دارای محافظ فلزی برای انگشتان پاست و تا میزان 100 ژول فشار و ضربه مقاوم میباشد.
همه ساله جراحت و آسیبهای وارده بر پاها 15 تا 18 درصد حوادث کاری را شامل می‌شود بنابراین توجه به کاهش تعداد آنها بایستی درسرلوحه کار مدیران با اجرای دستورالعملها و تکنیکهای کارگاهی قرار گیرد. یکی از وظایف مدیران و کارفرمایان در اختیار قراردادن کفشهای محافظتی و مناسب برای مشاغل مختلف براساس قوانین کاری است.
در محیط‌های کاری قبل از هر چیز لازم است که شرایط ایجاد خطر برای پاها بررسی و تشخیص داده شود. سپس خطر را از محل برطرف نموده و چنانچه هنوز این احتمال وجود دارد دستور استفاده از کفشهای مناسب اجرا می‌گردد و آنوقت افراد درگیر به جهت اطمینان از رسیدن حفظ سلامت پاها در محیط کار مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گیرند.
در بررسی خطر احتمالی برای پاها اطلاعاتی از جمله نوع خطر، چگونگی و میزان خطر، مدت زمانیکه خطر در محل وجود دارد و چه کسانی درگیر احتمالی هستند جمع‌آوری می‌شود.
خطرات احتمالی برای پاها در محیط‌های کاری عبارتند از انواعی چون: ورود اجسام نوک‌تیز و خارجی، افتادن وزنه و باری برروی آنها، گیرکردن در فضاهای بین دستگاهها و تجهیزات تغییر شکل در پاها به لحاظ استفاده نمودن از کفشهای نامناسب از نظر اندازه و جنس. عفونت در پاها بدنبال رعایت ننمودن نکات بهداشتی و شستشونکردن پاها بصورت روزانه و درد در عضلات و مفصل پاها بدنبال قرارگرفتن آنها در آب و رطوبت بمدت طولانی.
شاغلین مبتلا به بیماریهای دیابت و اختلالات خونی و حسی عصبی بیش از دیگر افراد در محیط‌های کاری مستعد به جراحت و اختلالات ایجاد شده در پاها هستند. و ارائه آموزشهای خود مراقبتی در این افراد از اهیمت بیشتری برخوردار است.
در تصویر زیر فرد شاغل در قسمت نظارت بر دستگاه برش‌کاری مجهز به وسایل و تجهیزات فردی کامل( گوشی محافظتی ، عینک محافظتی، لباس کار و پیش‌بند چرمی دستکش چرمی و کفش ایمنی) نشان داده شده‌است:
محافظت درمقابل آتش‌‌سوزی و انفجار
از آنجا که امور جوشکاری گرمائی فلزات و برش گازی با گازهای قابل اشتعال و آتش سروکار دارد. احتمال آتش‌سوزی و احتراق و حتی انفجار در محل‌ کاری وجود دارد بدین جهت توجه به دستورالعملهای کاری و رعایت نکات پیشگیری کننده در بروز این حوادث از اهیمت ویژه‌ای برخوردار است.
جوشکاری با گاز در محیط‌های تنگ و بسته
منظور از محیط‌های کاری تنگ و بسته شرایط کاری است که بمیزان کافی جریان همای طبیعی وجود ندارد و یا حجم هوای محیط کار کمتر از 100 مترمکعب می‌باشد و یا ابعاد طول، عرض، ارتفاع، و قطر محل کاری کمتر از 2 متر است. این محیط کاری می‌تواند در داخل زیر زمینها، کانال‌ها،منبعها و لوله‌ها، کشتی‌ها و یا در معادن باشد.
در این شرایط ممکن است خطرات زیر در انجام جوشکاری وجود داشته باشد:
• افزایش میزان اکسیژن هوا درمحیط کار
• افزایش میزان گازهای آتش‌زا از جمله گاز استیلن در محیط کار
• افزایش گان‌ها و دودهای مضر برای سلامتی از جمله گاز نیتروژن و گازهای متصاعدشده دیگر از فلزات ضمن انجام عملیات حرارتی
• کاهش میزان اکسیژن هوا برای انجام تنفس در محیط کار
زمانیکه جوشکار برای خنک‌کردن. پاک‌نمودن آلوده‌گیهای لباس خود و با تهویه بهتر از گاز اکسیژن استفاده می‌کند. ایجاد سوختگی و انفجار بوفور دیده شده‌است.
میزان حجم اکسیژن هوا حدود 21 درصد است و این گاز مقداری از هوا سنگین‌تر بوده و زمانی که این میزان بدلایل مختلف افزایش یابد احتمال آتش‌سوزی و یا احتراق( خصوصاً در سطوح پائینی ) افزایش می‌یابد.
چنانچه کاز استیلن و یا گازهای قابل اشتعال دیگر مورد استفاده در جوشکاری به دلایلی از جمله پارگی و نقص شلنگها و ارتباطات مورد استفاده( از منبع تا مشعل) به هوای محیط کار نشت نماید. زمینه ایجاد حریق و انفجار ایجاد می‌شود این شرایط خطر در محل‌های کاری تنگ و بسته به کرات دیده شده‌است.
بهترین شرایط برای پیشگیری از ایجاد حریق و انفجار در جوشکاری گرمائی فلزا و برش گازی نصب و بهره‌گیری از سیستم تهویه مناسب( خارج‌سازی هوای محیط کار و ورود هوای تازه بمحل) است. سیستم‌های تهویه نصب شده در این محلها بایستی از نظر قدرت کارآئی متناسب بوده و در عین حال ایجاد جرقه در محل را ننمایند زیرا که در شرایطی که اکسیژن زیاد و گازهای قابل اشتعال در محل وجود ندارد فقط کافی است که جرقه‌ای برای ایجاد آتش‌سوزی و انفجار ایجاد شود.
یکی از نکات آموزشی دوره‌ای که برای افرادی که با گازهای قابل اشتعال سروکار دارند چگونگی پیشگیری از ایجاد حریق و انفجار است بررسی علت بروز اینگونه حوادث نشان داده‌است که تماماً تجربه شده‌اند و فقط کافی است که از تجارب مستندشده استفاده علمی و کاربردی بعمل آید.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   44 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله تفسیر سوره حمد

مقدمه
تفسیر چیست؟
تفسیر در لغت به معنای برگرفتن نقاب از چهره است.
مگو تو آن که نور و کلام مبین است نقابی بر چهره دارد که از آن برگیریم؟
نه، نقابی قرآن ندارد این ما هستیم که باید نقاب از چهره جان برگیریم و پرده از دیده عقل و هوش خود کنار زنیم تا مفاهیم قرآن را دریابیم و روح آن را دریابیم. از سوی دیگر قرآن تنها یک چهره ندارد، یک چهره عمومی دارد که برای همه گشاده است، و نور مبین است و رمز هدایت خلق!
این چهره ها که در لسان احادیث «بطنون» قرآن نامیده شدند برهمه کس تجلی نمی کنند و یا صحیحش را همه چشم ها قدرت دیدن آن را ندارد و تفسیر کمک می کند که حجاب ها کنار برود و به ما شایستگی دید دهد.

ویژگی های سوره ی حمد
این سوره در میان سوره های قرآن درخشش فوق العاده ای دارد که از مزایای زیر سرچشمه می گیرد:
1- آهنگ این سوره 2- سوره حمد، اساس قرآن است 3- سوره حمد، افتخار بزرگ پیامبر
4- تأکید بر تلاوت این سوره
محتوای این سوره
این سوره 7 آیه دارد و هر کدام اشاره به یک مطلب مهم می کند:
«بسم الله» سر آغازی است برای هر کار و استمداد از ذات پاک خدا را به هنگام شروع در هر کار به ما می آموزد.
«الحمد لله رب العالمین» درسی است از همه ی بازگشت های نعمت و تربیت همه ی موجودات و توجه به این حقیقت که همه این مواهب از ذات پاکش سرچشمه می گیرد.
« الرحمن الرحیم» این نکته را بازگو می کند که اساس خلقت و تربیت و حاکمیت او بر پایه ی رحمت و رحمانیت است و محور اصلی نظام تربیتی جهان را همین اصل تشکیل می دهد.
«مالک یوم الدین» توجهی است به معاد و سرای پاداش اعمال و حاکمیت خداوند بر آن دادگاه عظیم.
«ایاک نعبد و ایاک نستعین» توحید در عبادت و توحید در نقطه ی اتکاء انسان ها را بیان می کند.
« اهدنا الصراط المستقیم» بیانگر نیاز و عشق بندگان به مسأله ی هدایت و نیز توجهی است به این حقیقت که هدایت ها همه از سوی او است!
سرانجام آخرین آیه ی این سوره، ترسیم واضح و روشنی است از صراط مستقیم راه کسانی است که مشمول نعمت های او شده اند، و از راه مغضوبین و گمراهان جدا است.و از یک نظر این سوره به دو بخش تقسیم می شود. بخشی از حمد و ثنای خدا سخن می گوید و بخشی از نیازهای بنده.
چنان که در «عیون اخبار الرضا» علیه السلام در حدیثی از پیامبر (ص) می خوانیم:
خداوند متعال چنین فرموده: من سوره ی حمد را میان خود و بنده ام تقسیم کردم، نیمی از آن برای من و نیمی از آن برای بنده ی من است، و بنده ی من حق دارد هر چه را می خواهد از من بخواهد:
هنگامی که بنده می گوید:«بسم الله الرحمن الرحیم» خداوند بزرگ می فرماید بنده ام به نام من آغاز کرد و بر من است که کارهای او را به آخر برسانم و در همه حال او را پر برکت کنم و هنگامی که می گوید : «الحمدلله رب العالمین» خداوند بزرگ می گوید بنده ام مرا حمد و ستایش کرد و دانست نعمت هایی که دارد از ناحیه ی من است، و بلاها را نیز من از او دور کردم، گواه باشید که من نعمت های سرای آخرت را بر نعمت های دنیای او می افزاییم و بلاهای آن جهان را نیز از او دفع می کنم، همانگونه که بلاهای دنیا را دفع کردم.
و هنگامی که می گوید «الرحمن الرحیم» خداوند می گوید: بنده ام گواهی داد که من رحمان و رحیم، گواه باشید بهره ی او را از رحمتم فراوان می کنم و سهم او را از عطایم افزون می سازم و هنگامی که می گوید «مالک یوم الدین» او می فرماید: گواه باشید همانگونه که او حاکمیت و مالکیت روز جزا را از آن من می دانست، من در روز حساب، حسابش را آسان می کنم، حسناتش را می پذیرم و از سیئاتش صرف نظر می کنم.
و هنگامی که می گوید« ایاک نعبد» خداوند بزرگ می گوید بنده ام راست می گوید، تنها مرا پرستش می کند، من شما را گواه می گیرم بر این عبادت خالص ثوابی به او می دهم که همه ی کسانی که مخالف این بودند به حال او غبطه خوردند.
و هنگامی که می گوید «ایاک نستعین» خدا می گوید: بنده ام از من یاری جسته و تنها به من پناه آورده، گواه باشید من او را در کارهایش کمک می کنم، در سختی ها به فریادش می رسم و در روز پریشانی دستش را می گیرم.
و هنگامی که می گوید « اهدنا الصراط المستقیم ........» تا آخر سوره. خداوند می گوید این خواسته ی بنده ام برآورده است و او هرچه می خواهد از من بخواهد که من اجابت خواهم کرد آنچه امید دارد، به او می بخشم و از آنچه بیم دارد ایمنش می سازم.
تفسیر:
1- بسم الله الرحمن الرحیم
میان همه ی مردم جهان رسم است که هر کار مهم و پردازشی را به نام بزرگی از بزرگان آغاز می کنند و نخستین کلنگ هر مؤسسه ارزنده ای را به نام کسی که مورد علاقه ی آن هاست بر زمین می زنند، یعنی آن کار را با آن شخصیت مورد نظر از آغاز ارتباط می دهند.
ولی آیا بهتر نیست که برای پاینده بودن یک برنامه و جاوید ماندن یک تشکیلات، آن را به وجود پایدار و جاودانی ارتباط دهیم که فنا در ذات او راه ندارد، چرا که همه ی وجودهای این جهان به سوی کهنگی و زوال می روند، تنها چیزی باقی می ماند که با آن ذات لایزال بستگی دارد.
اگر نامی از پیامبران و انبیاء باقی است به علت پیوندشان با خدا و عدالت و حقیقت است که کهنگی در آن راه ندارد، و اگر فی المثل اسمی از «حاتم» بر سر زبان ها است به خاطر همبستگیش با سخاوت است که زوال ناپذیر است.
از میان تمام وجودها آن که ازلی و ابدی است تنها ذات پاک خداست و به همین دلیل باید همه چیز و هرکاری را با نام او آغاز کرد و در سایه ی او قرار داد و از او استمداد نمود لذا در نخستین آیه ی قرآن می گوییم « به نام خداوند بخشنده ی بخشایشگر »
این کار نباید تنها از نظر اسم و صورت باشد، بلکه باید از نظر واقعیت و معنی با او پیوند داشته باشد، چرا که این ارتباط آن را در مسیر صحیح قرار می دهد و از هرگونه انحراف باز می دارد و به همین دلیل چنین کاری حتماً به پایان می رسد و پربرکت است.
به همین دلیل در حدیث معروفی از پیامبر(ص) می خوانیم: کل امر ذی بال لم یذکر فیه اسم الله فهو ابتر:«هرکار مهمی که بدون نام خدا شروع شود، بی فرجام است»
امیرالمؤمنین علی (ع) پس از نقل این حدیث اضافه می کند «انسان هرکاری را که می خواهد انجام دهد باید بسم الله بگوید یعنی با نام خدا این عمل را شروع می کنم و هر عملی که با نام خدا شروع شود خجسته و مبارک است و نیز می بینیم که امام محمد باقر (ع) می فرماید:«سزاوار است هنگامی که کاری را شروع می کنیم چه کوچک باشد چه بزرگ، بسم الله بگوییم تا پربرکت و میمون باشد».
کوتاه سخن این که پایداری و بقای عمل بسته به ارتباطی است که با خدا دارد.
به همین مناسبت خداوند بزرگ در نخستین آیات که به پیامبر وحی شد، دستور می دهد که در آغاز شروع تبلیغ اسلام این وظیفه ی خطیر را با نام خدا شروع کند: اقرء باسم ربک.
و می بینیم حضرت نوح (ع) در آن طوفان سخت و عجیب هنگام سوار شدن بر کشتی و حرکت روی امواج کوه پیکر آب که هر لحظه با خطرات فراوانی روبرو بود برای رسیدن به سر منزل مقصود و پیروزی و مشکلات به یاران خود دستور می دهد که در هنگام حرکت و در موقع توقف کشتی «بسم الله» بگویند.
تنها سوره ی توبه است که بسم الله در آغاز آن نمی بینیم چرا که سوره ی توبه با اعلان جنگ به جنایتکاران مکه و پیمان شکنان آغاز شده و اعلام جنگ با توصیف خداوند به « رحمان و رحیم» سازگار نیست.
در اینجا توجه به یک نکته لازم است و آن این که ما در همه جا بسم الله می گوییم چرا نمی گوییم بسم الخالق یا بسم الرزاق و مانند آن؟!
نکته این است که الله چنان که به زودی خواهیم گفت، جامع ترین نام های خداست و همه ی صفات او را یک جا بازگو می کند، اما نام های دیگر اشاره به بخشی از کمالات او است، مانند خالقیت و رحمت او و مانند آن .
به هرحال هنگامی که کارها را با تکیه بر قدرت خداوند آغاز می کنیم، خداوندی که قدرتش مافوق همه ی قدرت هاست، سبب می شود که از نظر روانی نیرو و توان بیشتری در خود احساس کنیم، مطمئن تر باشیم، بیشتر کوشش کنیم، از عظمت مشکلات نهراسیم و مأیوس نشویم و ضمناً نیت و عملمان را پاک تر و خالص تر کنیم. و این است رمز دیگر پیروزی به هنگام شروع کارها به نام خدا.

نکته ها:
1- آیا بسم الله جزء سوره است؟!
در میان دانشمندان و علماء شیعه، اختلافی در این مسأله نیست که بسم الله جزء به سوره ی حمد و همه ی سوره های قرآن است، اصولاً ثبت «بسم الله» در متن قرآن مجید در آغاز همه ی سوره ها، خود گواه زنده این امر است،زیرا می دانیم در متن قرآن چیزی اضافه نوشته نشده است و ذکر بسم الله در آغاز سوره ها از زمان پیامبر (ص) تا کنون معمول بوده است.
2- الله جامع ترین نام خداوند
در جمله ی « بسم الله» نخست با کلمه ی « اسم» روبرو می شویم که به گفته ی علمای ادبیات عرب، اصل آن از «سمو» بر وزن غلو گرفته شده که به معنی بلندی و ارتفاع است و این که به هر نامی اسم گفته می شود، به خاطر آن است که مفهوم آن بعد از نامگذاری ،معنی پیدا می کند و از مهمل و بی معنی بودن در می آید و ارتفاع می یابد.
تنها نامی که اشاره به تمام صفات و کمالات الهی یا به تعبیر دیگر جامع صفات جلال و جمال است همان «الله» است.
3- رحمت عام و خاص خدا
مشهود در میان گروهی از مفسران این است که صفت «رحمان» اشاره به رحمت عام خدا است که شامل دوست و دشمن، مؤمن و کافر و نیکوکار و بدکار می باشد، زیرا می دانیم « باران رحمت بی حسابش همه را رسیده، و خوان نعمت بی دریغش همه جا کشیده» همه ی بندگان از مواهب گوناگون حیات بهره مندند، و روزی خویش را از سفره ی گسترده نعمت های بی پایانش برمی گیرند، این همان رحمت عام او است که پهنه ی هستی را در برگرفته و همگان در دریای آن غوطه ورند .
ولی « رحیم» اشاره به رحمت خاص پروردگار است که ویژه ی بندگان مطیع و صالح و فرمانبردار او است، زیرا آن ها به حکم ایمان و عمل صالح، شایستگی این را یافته اند که از رحمت و بخشش و احسان خاصی که آلودگان و تبهکاران از آن سهمی ندارند، بهره مند گردند.
4- چرا صفات دیگر خدا در بسم الله نیامده است؟!
پاسخ این سؤال، این که در آغاز هر کاری لازم است از صفتی استمداد کنیم که آثارش بر سراسر جهان پرتو افکن است، همه ی موجودات را فراگرفته و گرفتاران را در لحظات بحرانی نجات بخشیده است.
مؤمنان راستین با گفتن «بسم الله الرحمن الرحیم» در آغاز کارها دل از همه جا بر می کنند و تنها به خدا دل می بندند، و از او استمداد و یاری می طلبند، خداوندی که رحمتش فراگیر است و هیچ موجودی از آن، بی نصیب نیست.
اَلحَمدُلِلهِ رَبِّ العالَمین
اَلرَحمنِ اَلرَحیم
جهان غرق رحمت اوست. این که می گوییم: انگیزه، به خاطر آن است که هر انسانی به هنگامی که نعمتی به او می رسد فوراً می خواهد، بخشنده ی نعمت را بشناسد و طبق فرمان فطرت به سپاسگزاری برخیزد و حق شکر او را ادا کند.
و این که می گوییم: راهنمای ما در شناخت پروردگار نعمت های او است، به خاطر آن است که بهترین و جامعترین راه برای شناخت مبدأ، مطالعه در اسرار آفرینش و رازهای خلقت و مخصوصاً وجود نعمت ها در رابطه با زندگی انسان هاست.
به این دو دلیل سوره فاتحه الکتاب با این جمله شروع می شود(الحمدلله رب العالمین). برای پی بردن به عمق و عظمت این جمله لازم است به تفاوت میان «حمد» و «مدح» و «شکر» و نتایج آن توجه شود.
حمد در لغت عرب به معنی ستایش کردن در برابر کار یا صفت نیک اختیاری است، یعنی هنگامی که کسی آگاهانه کار خوبی انجام می دهد و یا صفتی را برای خود برگزیند که سرچشمه ی اعمال نیک اختیاری است، ما او را حمد و ستایش می گوییم.
مدح به معنی هر گونه ستایش است، خواه در برابر یک امر اختیاری باشد یا غیر اختیاری،فی المثل تمرینی را که از یک گوهر گران بها می کنیم، عرب آن را مدح می نامد.
شکر از یک نظر عمومیت بیشتری دارد، چرا که شکر گاهی با زبان است و گاه با عمل در حالی که حمد و مدح معمولاً با زبان است.
اما کلمه «رب» در اصل به معنی مالک و صاحب چیزی است که به تربیت و اصلاح آن می پردازیم و کلمه «ربیبه» که به دختر همسر انسان گفته می شود از همین جا گرفته شده است، زیرا او هرچند از شوهر دیگری است ولی زیر نظر پدر خوانده اش پرورش می یابد.
کلمه ی « عالمین» جمع عالم است و عالم به معنی مجموعه ای است از موجودات مختلف که دارای صفات مشترک و یا زمان و مکان مشترک هستند، مثلاً می گوییم عالم انسان و عالم حیوان و عالم گیاه و یا می گوییم عالم شرق و عالم غرب، عالم امروز و عالم دیروز، بنابراین «عالم» خود به تنهایی معنی جمعی دارد و هنگامی که به صورت « عالمین» جمع بسته می شود، اشاره به تمام موجودات و مجموعه های این جهان است.
نکته ها:
1- خط سرخ بر همه رب النوع ها
مطالعه تاریخ ادیان و مذاهب نشان می دهد که منحرفان از خط توهین راستین، همواره برای این جهان رب النوع هایی قائل بودند، سرچشمه این تفکر غلط این بوده که گمان می کردند که هر یک از انئاع موجودات نیاز به رب النوع مستقلی دارد که آن نوع را تربیت و رهبری کند، گویا خدا را کافی برای تربیت این انواع نمی دانستند! حتی برای اموری همانند عشق، عقل، تجارت، جنگ و شکار رب النوعی قائل بودند، از جمله یونانیان دوازده خدای بزرگ را(رب النوع) پرستش می کردند که به پندار آن ها بر فراز قله بزم خدایی دائر ساخته و هر یک مظهر یکی از صفات آدمی بودند!
پرورش الهی راه خداشناسی
گرچه کلمه رب همانگونه که گفتیم در اصل به معنی مالک و صاحب است ولی نه هر صاحبی، صاحبی که عهده دار تربیت و پرور می باشد و به همین جهت در فارسی به عنوان پروردگار ترجمه می شود.
دقت در سیر تکاملی موجودات زنده و تحول و دگرگونی های موجودات بی جان، و فراهم آمدن زمینه های تربیت موجودات و ریزه کاری هایی که در هر یک از این قسمت ها نهفته شده است یکی از بهترین طرق خداشناسی است.

اَلرَحمن اَلرَحیم
معنای رحمان و رحیم و گسترش مفهوم آن ها و همچنین تفاوت میان این دو کلمه را در تفسیر (بسم الله) مشروحاً گفتیم: نکته ای که باید این جا اضافه کنیم این است که دو صفت که از مهمترین اوصاف الهی است در نمازهای روزانه ی ما حداقل 30 بار تکرار می شوند( دو مرتبه در سوره ی حمد و یک مرتبه در سوره ای بعد از آن می خوانیم) و به این ترتیب 60 مرتبه خدا را به صفت رحمتش می ستاییم.
بنابراین آوردن «رحمان و رحیم» بعد از رب العامین اشاره به این نکته است که ما در عین قدرت نسبت به بندگان خویش، با مهربانی و لطف رفتار می کنیم این بنده نوازی و لطف خدا، بندگان را شیفته ی او می سازد:که با یک دنیا علاقه بگویند«الرحمن الرحیم»
مالِکِ یومِ الدین
در این جا به دومین اصل مهم اسلام یعنی قیامت و رستاخیز توجه می کند و می گوید: خداوندی که مالک روز جزا است.
و به این ترتیب محور مبدأ و معاد که پایه ی هرگونه اصلاح اخلاقی و اجتماعی است در وجود انسان تکمیل می گردد.بدون شک مالکیت خداوند در آن روز یک مالکیت اعتباری، نظیر مالکیت ما نسبت به آنچه در این جهان ملک ماست، نمی باشد، چرا که این یک مالکیت قراردادی است با تشریفات و اسنادی می آید و با تشریفات و اسناد دیگری از بین می رود، ولی مالکیت خدا نسبت به جهان هستی مالکیت حقیقی است و آن پیوند و ارتباط خاص موجودات با خداست که اگر یک لحظه از او بریده شوند نابود می شوند.
در حدیثی از امام سجاد(ع) می خوانیم: هنگامی که به آیه ی « مالک یوم الدین » می رسید، آن قدر آن را تکرار می کرد که نزدیک بود روح از بدنش پرواز کند.
اما کلمه ی یوم الدین این تعبیر در مواردی که در قرآن استعمال شده به معنی قیامت آمده است و اینکه چرا آن روز، روز دین معرفی شده؟به خاطر این است که آن روز، روز جزاست و دین در لغت به معنی جزا می باشد و روشن ترین برنامه ای که در قیامت اجرا می شود همین برنامه جزا و کیفر و پاداش است، در آن روز پرده از روی کارها کنار می رود و اعمال همه دقیقاً مورد محاسبه قرار می گیرد و هرکس جزای اعمال خویش را اعم از خوب و بد می بیند.
ایّاکَ نَعبُدُ وَ اِیّاکَ نَستَعین
این جا سرآغازی است برای نیازهای بنده و تقاضاهای او از خدا و در حقیقت لحن سخن از اینجا عوض می شود، زیرا آیات قبل از حمد و ثنای پروردگار و اظهار ایمان به ذات پاک او و اعتراف به روز قیامت بود.
در واقع آیات گذشته سخن از توحید ذات و صفات می گفت و در این جا سخن از توحید عبادت و توحید افعال است.
توحید عبادت آن است که هیچ کس و هیچ چیز را شایسته ی پرستش جز ذات خدا ندانیم و تنها به فرمان گردن نهیم، تنها قوانین او را به رسمیت بشناسیم و از هر نوع بندگی و تسلیم در برابر غیر ذات پاک او بپرهیزیم.
انسان تنها متکی به الله خواهد بود،تنها قدرت و عظمت را مربوط به آن می داند و غیر او در نظرش فانی، زوال پذیر و فاقد قدرت می باشد. تنها ذات الله قابل اعتماد و ستایش است و لیاقت این دارد که انسان او را تکیه گاه خود در همه چیز قرار دهد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  19  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله گربه چه نوع حیوانی است

گربه ها از جمله حیوانات شکارچی هستند که سایر حیوانات را کشته و می خورند . سه نوع گربه در خانواده گربه ها وجود دارد ؛ گربه های بزرگ مثل شیر ، گربه های کوچک مثل سیاه گوش و گربه های خانگی و چیتاها که خود گروه جداگانه ای از گربه ها را تشکیل می دهند .

مراقب باش !
گربه ها در شب به خوبی می بینند ، در روز مرکز چشم که محل عبور نور است به صورت شکاف باریکی در می آید و در شب گرد و بزرگ
می شود .

پیشی باهوش
گربه ها به باهوشی مشهورند . در کتاب «گربه چکمه پوش» یک گربه حیله‌گربه صاحب جوانش کمک می کند تا با شاهزاده ای جوان و زیبا ازدواج کند . او پادشاه ، پدر شاهزاده را با هدایایی از غذاهای خوشمزه مجذوب خود می سازد .
چه کشش خوبی
در اسکلت بدن یک گربه حدود 40 استخوان بیشتر از اسکلت شما و یک ستون فقرات بسیار انعطاف پذیر وجود دارد ، به همین علت آنها بسیار چابک هستند .

چنگال ها تو ، چنگال ها بیرون
گربه ها در مواقعی که شکار نمی کنند و یا از جایی بالا نمی روند چنگال‌های تیز خود را داخل پنجه ها مخفی کنند .

کمک !
تمام گربه ها قادرند با استفدده از چنگال های تیز و پاهای قوی خود به سرعت برق از درختان بالا روند . ولی بعضی از گربه های خانگی در پائین آمدن مشکل دارند !

گربه ی سیاه
گربه های نر وقت زیادی را صرف جنگیدن با گربه های نری می‌کند که
در محله آنها پرسه می زنند .

این یک یوزپلنگ نیست
او مثل یک یوزپلنگ پوستی خال خالی دارد . اما این گربه یوزپلنگی در واقع یک گربه کوچک است که در جنگل های آسیا زندگی و شکار می کند .

گربه فرعون
این گربه حبشی با وجود ظاهر مغرور حیوان دست آموزی است با گذشته ای اسرار آمیز . او احتمالاً نسبتی با گربه مقدس مصر باستان دارد که در گذشته های بسیار دور آن را می پرستیدند .

یک توافق کاری
مصری ها گربه های مقدس را در ناز و نعمت نگهداری می کردند . در عوض گربه ها هم موش ها را از انبار غله دور نگه می داشتند .
گربه سنگی
ابوالهول مجسمه بسیار بزرگی است با سر یک زن و بدن شیر . او در صحرای مصر نشسته و از اهرام فراعنه و یا پادشاهان باستانی مراقبت می‌کند .

همدم خوب
گربه های حبشی حیوانات خارق العاده ای هستند . آنها خوش خلق ، با‌هوش و عاشق بازی هستند . اما اگر تمام روز آنها را در خانه تنها بگذارید دچار بی قراری می شوند .

کت چند رنگ
گربه های حبشی رنگ های متنوعی دارند اگر به دقت به موهای آنها نگاه کنید خواهید دید که در هر تار مو لکه هایی از دو یا سه رنگ مختلف دیده
می شود .

آهنگسازی
گربه حبشی ستاره گروه کر (همسرایان) گربه ها است . میو میو کردن
این گربه بیشتر به صدای پرندگان شبیه است تا صدای گربه .

لیسیدن خوب
گربه ها خود را به کمک زبان ، دندان ها و چنگال هایشان تمیز می کنند .

گربه های موبلند
به نظر می رسد کشورهای سردسیر مثل روسیه زیستگاه اصلی گربه‌های موبلند باشند . موهای بلندشان آنها را گرم نگه می دارد ، اما موهای بلند و زیبای آنها نیاز به توجه و مراقبت زیادی دارد .

دارایی
بر اساس یک افسانه ، گربه مقدس برمه‌ای فقط در کشور برمه یافت می‌شد . ولی روزی یک میلیونر آمریکایی تعداد زیادی از آنها را قاچاقی به آمریکا برد .
اجداد وحشی
مانیول ، از خویشان وحشی گربه خانگی می تواند صدای جغد در بیاورد و مانند سگ زوزه بکشد !

ببخشید !
گربه ها علف می خورند اما نه به خاطر مزه خوبش . آنها با این کار غذای نامطلوبی را که خورده اند و یا موهایی را که هنگام تمیز کردن خود بلعیده‌اند ، استفراغ می کند .

با دقت حمل کنید
گربه ها دوست دارند به این صورت بغل شوند . یک دست را پشت پاهای جلویی بگیرید و قسمت پایین بدن را بالاآورده و بدن را ثابت نگهدارید .

برس را رد کن بیاد
گربه مو بلند برای نظافت و مرتب کردن موها به کمک نیاز دارد .
موهای بلند پوست این گربه درست مثل موهای انسان نیاز به برس زدن و شانه کردن روزانه دارد .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  60  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله سونا:

سونا در لغت به معنای حمام و حمام عمومی است. سونا برای اولین بار در حدود 200 سال پیش در فنلاند ابداع شده است.
اولین سوناها به وسیله حفر گودال هایی در زمین ایجاد می شدند که آن را بر روی زمین به وسیله الوارهای چوبی ساختند.
سونا در سال 1638 توسط یک فرد فنلاندی به آمریکا برده شد زندگی جدید و الکتریسیته دوباره سونا را متحول کرد و بعد از آن، اجاق های سونا الکتریکی شدند (در دهه 1950).

فواید سونا:
- تسکین و آرام کردن ماهیچه ها
- کمک به کاستن خستگی های ذهنی
- کاستن تنش و اضطراب
- بهبود وضعیت قلب و عروق
- بهبود میزان سوخت و ساز
- افزایش ایستادگی در برابر بیماری
- تنظیم جریان خون
- التیام دادن و تسهیل دردهای طاقت فرسا
- سوزاندن در حدود 300 کالری در یک وضعیت نرمال
- کمک به تمیز نگه داشتن و سلامت پوست و شادابی آن
- افزودن ارزش و میزان شیک و لوکس بودن خانه اشخاص
سونا تنها حمامی در دنیاست که در یک زمان دارای دو نوع مرطوب و خشک است. میانگین دمای سونا بین 175 درجه فارنهایت تا 195 درجه فارنهایت می باشد.
ارتفاع محل سقف سونا 7 فوت است. تفاوت بین ارتفاع 7 فوت و 8 فوت در چارت روبرو نشان داده شده است.

قلب هر سونایی گراماساز آن می باشد. گرماسازهای فنلاندی بهترین گرما سازها می باشند. در صفحه بعد تعدادی از انواع مختلف این گرماسازها نشان داده شده است.

ساختار:
در سونا، ساختار الواری یا چوبی به مراتب متداول تر بوده و عایق بندی حرارتی مناسب در بخش بیرونی ضرورت دارد، زیرا اختلاف دما بین داخل و خارج سونا اغلب در زمستان به 100 درجه سانتیگراد می رسد.
اتاق استحمام باید تا حد امکان کوچک باشد (16 متر مربع و به ارتفاع 5/2 متر) و برای کاهش تابش آفتاب باید با الوار سیاه رنگ روی سقف و دیوارها را پوشاند. دیوارها به جز در قسمت کوره، از الوار با چوب نرم و محکم ساخته می شوند.

انواع سونا:
1- سونای بخر:
سنگهای بزرگ بر روی هم انباشته شده و روی یک بخاری (هیزمی) به شدت داغ می شوند و دود از طریق درب بازی خارج می گردد. وقتی سنگها گداخته و سرخ شدند، آتش خاموش شده و بقیه دود توسط قطرات آب خارج می شود. سپس درب بسته شده و پس از مدت کوتاهی، سونا برای استحمام آماده است.
2- سونای بخار نهایی:
در پایان مدت گرم کردن، وقتی دمای سنگها به 500 درجه سانتی گراد می رسد، دودکش کوره به طرف داخل هدایت می شود. گازهای حاصل از احتراق بدون تولید دوده کاملاً می سوزند، سپس دربهای بالایی حتی اگر هنوز هم در اتاق های احتراق، شعله ای وجود داشته باشد کاملاً مسدود شده و درجه حرارت به سرعت به اندازه 10 درجه بالا می رود، قبل از استحمام با باز کردن درب، به مدت کوتاه، دودهای باقی مانده خارج می شوند. سپس آب آب روی به روس سنگهای داغ ریخته می شود.

3- سونای کوره ای:
در این سوناها، از کوره ای با پوشش فلزی یا سرامیکی که با گازهای دودکش حاصل از اتاق احتراق گرم شده است، استفاده می شود. گرم شدن از طریق یک درب بخاری از اتاق استحمام یا راهرو صورت می گیرد. زمانی که سنگها گرم می شوند، درب بخاری مسدود می شود و دربهای قسمت فوقانی پوشش کوره باز شده تا هوای گرم قبل از ریختن آب روی سنگها خارج می شود.

فضاهای جنبی همراه با سونا:
برای خنک کردن بدن پس از سونا که الزامی است، یک استخر شیرجه ساخته می شود. جزء مهم دیگر، ساخت یک حمام بخار مجهز، متناسب با حوضچه های آب گرم شستشوی پاهاست.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   5 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله SMES کارآفرینی و

مقدّمه

کارآفرینان کسانی‌اند که با ایجاد محصولات و خدمات نوین مورد نیاز مردم، درآمد خوبی کسب می‌کنند. واژه (Entrepreneur) که در فارسی کارآفرین ترجمه شده است، در بردارنده معنای موفّقیت است. این واژه به معنای محصولات، ابداعات، کیفیت و خدمات نویندر درون یک شرکت است. این واژه به معنای نوع خاصی از روحیة،‌ سر زندگی و فضیلت است. ای. ا . باتلر ، مفسر روزنامه تجاری، آن را «شوق خلقت» می¬نامد. از همه مهمتر، این واژه به اشخاص پراراده‌ای اطلاق می‌شود که اراده، خلّاق، پایداری و موفّقیت اجتناب ‌ناپذیرشان، آنها را به رهبران و قهرمانان روز تبدیل می‌کند (کوک،ترجمه تیموری.1382. ص15).
افق کارآفرینی:
کارآفرینی واژه¬ای جادویی است. وقتی در حد یک کلمه به آن نگاه کنید، چیزی بیش از ایجاد اشتغال به ذهن القاء نمی¬شود. امّا اگر در این واژه تعمّق کنید، و به خلّاقیت که جوهرة آن است دست پیدا کنید. آن گاه جادوی این واژه بر شما عیان خواهد شد، و شما خود نیز جادو خواهید شد. گرچه بسیاری از افراد به امید کار وارد این گود می¬شوند، امّا در ادامه نواهایی خواهند شنید و رنگ-هایی خواهند دید که تاکنون از آن بی خبر بوده¬اند. و بدین شیوه فرد جادو می¬شود. البته آنچه بیان شد درون خود فرد است و کارآفرینی همانند آینه¬ای آن ¬را به فرد باز می¬نمایاند. کارآفرینی طریقی است که به جان آفرینی ختم می-شود؛ به زبان دیگر کارآفرینی همان طریق خود شکوفایی است. کارآفرینی عرصة وسیعی به ابعاد تخیّل بشر دارد. و در یک کلام عرصة نامحدود دارد. از مروارید بافی یک دختر نابینا در بازارچه خود اشتغالی پارک لاله تهران گرفته تا تدوین سیاست¬های جهانی آمریکا در کاخ سفید. در سال 1985 بحث در بارة دولت¬های کارآفرین در عصر اطلاعات شکل گرفت و این بحث در دوره ریاست جمهوری کلینتون به اوج خود رسید. به-طوری¬ که کلینتون رئیس جمهور وقت امریکا بیان کرده بود که اگر بخواهیم بر دنیا حاکم باشیم، راهی نداریم جز این که برای در دست گرفتن دنیا، هم سیاست جدیدی را برگزینیم و هم سطح و گونة جدیدی از خدمات را به عموم مردم دنیا ارائه کنیم. برای تحقق این امر بحث بازآفرینی دولت را مطرح می¬کنند. اسبورن و گابریل اصول بازآفرینی دولت را به شرح ذیل ارائه نمودند (غریبی،1381. ص23).
- هدایت و رهبری به¬ جای ((فعّالیت اجرایی)) .
- قدرتمند سازی به جای خدمتگزاری.
- تزریق رقابت به عرصة خدمات.
- دگرگون سازی سازمانهای قاعده مدار.
- سرمایه گذاری بر روی دستاوردها و نوآوری¬ها.
- ارضای نیازهای مشتری ونه بروکراسی.
- پیشگیری به جای درمان.
- حرکت از سلسله مراتب به سمت مشارکت و کارگروهی.
- استفاده از مکانیزم بازار به عنوان اهرمی قوی برای تغییرات.
با نگاهی به اصول بازآفرینی دولت، تعدادی از این اصول در واقع همان اهداف کارآفرینی است. همین کارآفرینی در مسیر رشد خود به کارآفرینی سیاسی و یا آنچه که ذکر شد (دولت کارآفرین) ختم می¬شود.
اهمّیت کارآفرینی:
• کارآفرینی نوش داروی لحظات دشواری:
کارآفرین می‌تواند در حالت اضطراری پاسخگو باشد. او در صورت نیاز می‌تواند فوراً تصمیم‌گیری کند. برای این کار، او باید حوادثی را که ممکن است در آینده اتفاق بیفتد پیش‌بینی کند و از عواقب آن آگاه باشد. ماهیت شغلی کارآفرینی، سرمایه‌گذاری طولانی مدت، پیش‌بینی جایگزین‌ها و عواقب آنها قبل از اتفاق، پیش‌بینی تغییرات و آمادگی تطبیق با این شرایط را ایجاب می‌کند (سالازار و همکاران،ترجمه نطاق،1380،ص45).
• کارآفرینی مسیر خود شکوفایی:
کارآفرینی یک فرآیند اجتماعی است که در آن کارآفرین با اشتیاق و پشتکار درکار، خویشتن خویش را پیدا می‌کند و از بند عادات و سنّت‌های مرسوم رها می‌شود (احمدپور/نقل از سعیدی کیا ، 1382،ص35). کارآفرینی عامل رشد و شکوفایی استعدادها و سوق دهنده به سوی خود شکوفایی است (کشتکاران.1381.ص121). کارآفرینی توانایی‌های انباشته فردی را آزاد می‌کند. نیاز‌هایی مانند استقلال و اتّکا به نفس نمونه‌هایی هستند که با توسعه کارآفرینی در افراد امکان بروز پیدا می‌کنند. بر اساس تحقیقات انجام شده در میان خانوار‌های کشور انگلستان افراد در کنار انگیز‌‌ه‌های مادی مانند پول و سمت، کارآفرینی را راهی برای ارضای برخی نیاز‌های معنوی خود مانند آزادی، استقلال و کسب جنب و جوش در زندگی انتخاب می‌کنند (گزارش منتشر شده توسط اتحادیه اروپا، سال 2003 /نقل از سایت موسسه خانه پژوهش نواندیش).
• کارآفرینی بعنوان جوهرة رویش سیستم اقتصادی:
کارآفرینی موتور توسعه‌ی اقتصادی است. آن‌چه کارآفرینان مخاطره‌جو انجام‌‌‌ می‌دهند نوعی "تخریب خلاق" در نظام اقتصادی و ایجاد ساختارها و مناسبات اقتصادی جدید است.کارآفرینی طبق مدل توسعه اقتصادی « شومپیتر »‌، ‌تخریبِ خلّاق است که به عنوان یک نیروی برانگیزاننده در توسعة اقتصادی جامعه، لازم و ضروری است (کوراتکو و هاجتس / نقل از احمدپور، 1380، ص10). تخریب خلاق در واقع همان قدرت جوانه زدن است، جوانه¬های که طراوت و شادابی را به سیستم اقتصادی باز می¬گرداند. تداوم حیات اقتصادی را فراهم می¬کند. چنانچه این توان از یک سیستم اقتصادی سلب شود، اگرچه بالاترین توان را نیز داشته باشد، بالاخره از بین خواهد رفت. تنها راه تداوم حیات اقتصادی کارآفرینی است.
• کارآفرینی فرایند خلق ارزشها است:
کارآفرین با عمل خود سه ارزش را خلق می کند.
1- ارزش اقتصادی (ثروت): کارآفرینی فرایند خلق و توزیع ثروت در اجتماع است.
2- ارزش اجتماعی: کارآفرین با کار خود از یک سو به تقاضا های افراد اجتماع جواب میدهد و از سوی دیگر باخلق ثروت، رفاه و آسایش را به اجتماع ارزانی می دارد و این¬ها خود ناشی از حس احترام و ارزش برای دیگران می باشد.اگر نتوان گفت که انگیزه اوّلیه کارآفرینی پاسخ به نیازهای اجتماعی است، امّا تداوم کارآفرینی وابسته به این امر می باشد.
3- ارزش وجودی (خلق معنای زندگی): مکتب معنی درمانی برای معنا بخشیدن به زندگی سه راه را پیشنهاد می‌کند. یکی از این راهها عبارتست از خلق چیزی در جهان، که کارآفرینی این فرایند را فراهم می¬کند.

بیان مساله:
از دیدگاه کتل شخصیت چیزی است که امکان پیش بینی آنچه را که شخص در یک موقعیت معین انجام خواهد داد می¬دهد (کتل /نقل از شولتز ترجمه سید محمدی).
هدف از مطالعه شخصیت و ویژگی¬های شخصیتی، پیش بینی کردن رفتار است. یعنی پیش بینی کردن آنچه یک فرد در پاسخ به یک موقعیت معین انجام خواهد داد. تنها زمانی که ما صفات یک نفر را بشناسیم می¬توانیم پیش بینی کنیم که آن شخص چگونه در یک موقعیت رفتار خواهد کرد.
رفتار فرد حاصل تعامل ویژگی¬های شخصیتی با شرایط و عوامل محیطی است. بدون شک رفتار همه انسانها از شرایط اجتماعی و ویژگیهای شخصیتی آنها ناشی می¬شود. آنچه مهم است اینست که جنبه فاعلیت به کدام بخش مربوط می¬شود؟ در پس رفتارهای جدید معمولاً فاعلیت به ویژگیهای شخصیتی و برداشت فرد از آن موقعیت بر می¬گردد. در کارآفرینی نیز چنین شرایط حاکم است. به طوری که دانلد اف در این زمینه چنین بیان می¬کند: بازاریابی مهم است؛ امور مالی حائز اهمّیت است؛ حتی کمک به نهادهای عمومی نیز اهمّیت دارد. ولی هیچ یک از آنها به تنهایی باعث ایجاد کارهای جدید نمی‌شوند. از همین رو به شخصی نیاز داریم که در ذهن او،‌ کلیه حالات ممکن گرد هم آورده شوند، باور داشته‌باشد. برای این موارد به یک دیدگاه روان‌شناختی حقیقی از کارآفرینی نوین نیاز است (دانلد اف.ریچارد ام، ترجمه عامل محرابی.1383 .ص128).
با پررنگ شدن نقش کارآفرینان در توسعه اقتصادی، روان¬شناسان با هدف ارائه نظریه¬هایی مبتنی بر ویژگیهای شخصیتی و همچنین با تفاوت قائل شدن بین کارآفرینان با مدیران و غیر کارآفرینان، به بررسی ویژگیهای روانشناختی کارآفرینان پرداختند ( فرن هام 1994/به نقل از احمدپور 1380).
شناسایی ویژگی¬های شخصیتی کارآفرینان از اهمّیت خاصی برخوردار می¬باشد. برای ترویج و پرورش صفت کارآفرینی در اجتماع نیازمند شناخت ویژگیهای شخصیتی و روان شناختی مؤثّر در امر کارآفرینی می¬باشیم. هدف این تحقیق نیز بررسی ویژگیهای شخصیتی و روان شناختی مؤثّر در کارآفرینی است. به همین منظور پنج ویژگی شخصیتی و روان شناختی در نظر گرفته شده است، و به بررسی و مقایسه این پنج ویژگی دربین کارآفرینان و افراد عادی پرداخته¬ایم. این پنج ویژگی عبارتند از:

- خودپنداره :
خوپنداره ارزیابی کلی فرد از شخصیت خودش است. این ارزیابی ناشی از ارزیابیهای ذهنی است که معمولاً از ویژگی‌های رفتاری خود به عمل می‌آوریم. در نتیجه، خوپنداره ممکن است مثبت یا منفی باشد (فرهنگ توصیفی اصطلاحات روانشناسی،برنو،ترجمه یاسایی وطاهری.1370. ص109).
- باورهای خودکارآمدی :
منظور از باورهای خود کارآمدی، باورهای شخص درمورد توانایی برای کنار آمدن با موقعیت‌های متفاوت (فرهنگ روانشناسی و روان پزشکی،پورافکاری.1373.ص1364).
- منبع کنترل :
منبع¬کنترل، به انتظار تعمیم یافته در مورد تقویت‌هایی اشاره می‌کند که تحت کنترل درونی - بیرونی هستند. افراد بین این دو جهت‌گیری قرار می‌گیرند. در یک طیف افراد دارای کنترل درونی قرار دارند که معتقدند تقویت¬ها با تلاش شخصی، توانایی و ابتکار تعیین می‌شود. در طرف دیگر، افراد دارای کنترل بیرونی هستند که معتقدند تقویتها توسط افرادی دیگر، ساختارهای اجتماعی، شانس یا سرنوشت تعیین می‌گردد (راتر، 1966به نقل از گوردن ای ،ترجمه غضنفری و یزدانی،ص173).
- خلّاقیت :
خلّاقیت عبارت است از فرایندهای ذهنی که منجر به یافتن راه¬حل¬ها، ایده¬ها، مفهوم سازیها، شکلهای هنری، تئوریها و فرآوردهایی می¬شود که بی همتا و تازه هستند (لغت نامه روانشناسی پنگوئن به نقل از فیض بخش،1381،ص12).
- هوش هیجانی :
گلمن(2001) هوش هیجانی را مهارتی می¬داند که دارندة آن می¬تواند از طریق خودآگاهی، روحیات خود را کنترل کند؛ از طریق خود مدیریتی آن را بهبود بخشد؛ از طریق همدلی، تاثیر آنها را درک کند و از طریق مدیریت روابط به شیوه¬ای رفتار کند که روحیة خود و دیگران را بالا ببرد (به نقل ازخائف الهی، دوستار.1382.ص54).

هدف پژوهش
این پژوهش در پی شناخت ویژگی¬های روان¬شناختی و شخصیتی مؤثر در امر کارآفرینی می¬باشد. برای دست¬یابی به این هدف محقق پنج ویژگی شخصیتی و روانشناختی را مشخص نمود و به امر ارزیابی آن در افراد کارآفرین و مقایسه آن با افراد عادی پرداخته است.

اهمّیت موضوع تحقیق :
مطالعه کارآفرینی نوین با خصوصیاتی منطقی ویژگیهای روان¬شناختی «کارآفرینان» آغاز شد. با گذشت سال‌ها تعداد بیشتری از ویژگی¬های شخصیت شناسی کنار گذاشته‌اند، رد شده‌اند، یا حداقل به طور نامؤثر مورد سنجش قرار گرفته‌اند. نتیجه این بود که تقریباً به هر چیزی پرداخته شد. مگر فرد. شرایط اقتصادی مهم هستند، بازاریابی مهم است؛ امور مالی حائز اهمّیت است؛ حتی کمک به نهادهای عمومی نیز اهمّیت دارد. ولی هیچ یک از آنها به تنهایی باعث ایجاد کارهای جدید نمی‌شوند. از همین رو به شخصی نیاز داریم که در ذهن او،‌ کلیه حالات ممکن گرد هم آورده شوند، باور داشته ‌باشد. برای این موارد به یک دیدگاه روان‌شناختی حقیقی از کارآفرینی نوین نیاز است (دانلد اف، ریچاردام، ترجمه عامل محرابی،1383،ص128).
به دلایل ذیل شناخت ویژگی¬های روان¬شناختی و شخصیتی کارآفرینان از اهمّیت ویژه¬ای برخوردار می¬باشد.
1- شناخت افراد مستعد کارآفرینی:
برای چنین شناختی باید ویژگی¬های مرتبط با کارآفرینی را شناسایی کرد. داشتن ویژگی¬های خاص روان¬شناختی و شخصیتی از ملزومات کارآفرینی است توسعه کار آفرینی نیازمند تربیت افراد کار آفرین می‌باشد. در سرتاسر دنیا مراکز مختلفی برای آموزش و آماده کردن افراد جهت کارآفرینی وجود دارد. یکی از راههای سریع در آموزش کارآفرینی اینست که افرادی را که بصورت بالقوه از روحیه کارآفرینی برخور می¬باشند شناسایی نموده و سپس امکانات لازم را جهت به فعلیت رساندن آنها را فراهم ¬نمایند.
2- توسعه و تشویق بینش کارآفرینی:
در تربیت کارآفرین دو عامل مدّ نظر می‌باشد؛ که یکی ازاین عوامل رویکرد شناخت ویژگی¬های روان¬شناختی و رفتار کارآفرینانه فرد می¬باشد. در این دیدگاه، ویژگی¬های کارآفرینان را برای فرد بیان کرده و راه‌های کسب این توانمندی‌ها و ویژگی¬ها را به او نشان می‌دهند تا فرد تشویق شود و با کسب توانایی‌های فردی دست به فعّالیت‌های کارآفرینانه بزند. به عبارتی با این عامل، بذر را تقویت می‌کنند و با شیوه‌های اصلاح نباتات کاری می‌کنند که این بذر در هر خاک و شرایط سخت جوی رشد کند و بتواند در عرصه رقابت دوام آورده و پایدار بماند (سعیدی کیا،1382،ص133).
3- ساخت وتهیه آزمونهای روان شناختی معتبر در زمینه کارآفرینی:
برای ساخت یک آزمون معتبر در زمینه کارآفرینی باید از ویژگیهای مؤثر در این امر اطلاع داشته باشیم.
دلائل ضرورت تهیه آزمونهای کارآفرینی:
1-3 امروز یکی از مهمترین اولویتهای حرفه¬ای شناخت کارآفرینان بالقوه می¬باشد. چراکه این افراد را می¬توان با سرمایه گذاری اندکی به کارآفرینان موفقی تبدیل نمود.
2-3 شناخت افرادی با ویژگیهای کارآفرینی برای سازمانها و شرکتها یک امر حیاتی است. زیرا با شناسایی این افراد و قرار دادن آنها در جایگاه مناسب می¬توان میزان بهره وری سازمان را بسیار بالا برد. برعکس اگر چنین افرادی شناسایی نشوند و همانند سایرین با آنها برخورد شود نه تنها در پیشبرد اهداف مؤثر نمی¬باشند بلکه به صورت ناخودآگاه به مانع تبدیل می¬شوند. با یک آزمون مناسب به راحتی می¬توان چنین افرادی راشناسایی نمود.

4- مشاورة کارآفرینی:
توجه به مشاوره کارآفرینی یک ضرورت جدی در امر توسعة کارآفرینی می¬باشد. یک مشاور کارآفرینی باید به صورت کاملاً تخصصی از ویژگیهای فردی موثر در امرکارآفرینی اطلاع داشته باشد. این امر مستلزم شناخت ویژگیهای موثر درکارآفرینی است.
شکل گیری مشاورة روان شناختی کارآفرینی بنا به دلائل ذیل ضروری می¬باشد.
1-4 بسیاری از افراد دست به فعّالیت کارآفرینانه می-زنند، امّا متأسفانه تعداد کمی موفق می¬شوند. پس اگر مشاورین متخصص در امر مشاوره روانشناختی با گرایش کارآفرینی وجود داشته باشند، می¬توانند تأثیر گذار باشند. و میزان موفّقیت تلاشهای کارآفرینانه را افزایش دهند.
2-4 بسیاری از کارآفرینان در زندگی حرفه¬ای خود دچار مشکل می¬شوند و ممکن است روند فعّالیت آنها را سد نماید. در این لحظات وجود مشاوری که به کارآفرینی نیز آگاه باشد. بسیار می¬تواند مثمر ثمر باشد.
3-4 با توجه به مدل رشد کارآفرینی که در این تحقیق ذکر شده است. ممکن است که کارآفرین در هر مرحله¬ای از این رشد دچار مشکل شود و از ادامه فعّالیت منصرف شود امّا با وجود یک مشاور آگاه به این تحول و مسائل مربوط به آن، می¬تواند کارآفرین را در این مسیر یاری و هدایت نماید.

5-توجه به این ویژگی¬ها در تدوین متون و منابع آموزشی کارآفرینی :
این امر زمانی محقق می¬شود که این ویژگیها قبلاً شناسایی شده باشند. مدتی است که تشکیل کارگاهای آموزشی در زمینه کارآفرینی بسیار رایج شده است، زمانی این کارگاها بیشترین بازدهی را خواهند داشت، که به این ویژگی¬ها توجه شود.

فرضیه های پژوهش
در پژوهش حاضر فرضیه¬های زیر آزمون شده¬اند.
فرضیه اصلی:
بین کارآفرینان و افراد عادی از لحاظ ویژگیهای شخصیتی و روان شناختی تفاوت وجود دارد .
فرضیه های فرعی:
1- بین میزان هوش هیجانی کارآفرینان و افراد عادی تفاوت وجود دارد.
2- بین میزان خلّاقیت کارآفرینان و افراد عادی تفاوت وجود دارد.
3- بین میزان خودکارآمدی کارآفرینان و افراد عادی تفاوت وجود دارد.
4- بین میزان خودپنداره کارآفرینان و افراد عادی تفاوت وجود دارد.
5- بین منبع کنترل کارآفرینان و افراد عادی تفاوت وجود دارد.

متغیرهای پژوهش
متغییرهای پژوهش حاضر عبارتند از:
متغیرپیش بینی کننده:
متغیر پیش¬بینی¬کننده به متغیری گفته می¬شود که از طریق آن متغیر ملاک، تبیین یا پیش بینی می¬شود. متغیر پیش¬بینی-کننده، متغیر پیش فرض است به این معنی که این متغیر مقدّمه و متغیر ملاک نتیجه آن است. متغیر پیش¬بینی¬کننده متغیری است که از پیش وجود دارد و فرض شده است که بر متغیر ملاک تأثیر دارد.
در این تحقیق پنج ویژگی شخصیتی و روان شناختی مورد تحقیق، متغیر پیش¬بینی¬کننده می¬باشند که عبارتند از:
1- خودپنداره 2- خودکارآمدی
3- منبع کنترل 4- خلّاقیت
5- هوش هیجانی
متغیر ملاک:
متغیری است که مشاهده یا اندازه گیری می¬شود تا تأثیر متغیر پیش¬بینی¬کننده برآن معلوم و مشخص شود.
در این تحقیق ویژگی و صفت کارآفرینی به عنوان متغیرملاک در نظر گرفته شده است.
ویژگی و صفت کارآفرینی (با توجه به این¬که هنوز ابزار استانداردی برای سنجش صفت کارآفرینی ساخته نشده است، لذا در این تحقیق از افرادی که به عنوان کارآفرین ازسوی مراکزی نظیر: سازمان همیاری اشتغال، شرکت گسترش کارآفرینی وابسته به سازمان گسترش نوسازی صنایع ایران، موسسة پژوهشی خانة پژوهش نواندیش، نشریه انجمن کارآفرینان شناخته شده¬اند، استفاده شده است.

متغیر کنترل:
متغیرهای کنترل به عواملی گفته می¬شوند که تأثیر آنها بر متغیر وابسته (ملاک) توسط پژوهشگر خنثی یا حذف می¬شود (دلاور،1379،ص45).
متغیرهای کنترل در این تحقیق عبارتند از: سن جنس و میزان تحصیلات.
این متغیرها به دو شیوه در این تحقیق کنترل شده¬اند:
الف: انتخاب گروه افراد عادی متناسب با گروه کارآفرینان از لحاظ متغیرهای فوق. (شیوة همتا نمودن)
ب: شرکت کنندگان به طور مستقل در هر گروه و بر اساس متغیرهای فوق طبقه بندی شدند، سرانجام تحلیل داده¬ها مبنی بر تأثیر متغیرهای فوق بر نتایج آزمونها مورد ارزیابی قرار گرفت.
تعاریف نظری و عملیاتی اصطلاحات (مورد تحقیق)
کارآفرینی :
تعریف نظری:
فرآیند خلق چیز (کالا یا خدمات) جدید و با ارزش است با اختصاص زمان و تلاش لازم، در نظر گرفتن ریسکهای (خطر پذیری) مالی، روانی و اجتماعی، و رسیدن به رضایت فردی و مالی و استقلال (هیسرچ وپیترس، ترجمه فیض بخش و تقی یاری،1383،ص10).
تعریف عملیاتی:
ویژگی که به واسطه آن افرادی از جمله افرادی که در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفته¬اند، از سوی مراکز ذیصلاح بعنوان کارآفرین معرفی شده¬اند.
کارآفرین :
تعریف نظری:
کارآفرین کسی است که توانایی آن را دارد تا فرصت‌های کسب و کار را ببیند و آنها را ارزیابی کند، منابع لازم را جمع‌آوری و از آنها بهره‌برداری کند؛ و عملیات مناسبی را برای رسیدن به موفّقیت پی‌ریزی نماید (مردیث و همکاران، ترجمه نبی¬ئیان،1371،ص 1).
تعریف عملیاتی:
در این تحقیق کارآفرین کسی است که از سوی یک از سازمان¬ها و شرکت¬های ذیل: سازمان همیاری اشتغال فارغ التحصیلان جهاد دانشگاهی، کمیته دومین جشنواره کارآفرینی مرکز کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف، شرکت گسترش کارآفرینی وابسته به سازمان نوسازی صنایع ایران به عنوان کارآفرین شناخته شده باشند.
خلّاقیت
تعریف نظر ی:
پاپالیا (1998) خلّاقیت را توانایی دیدن چیزها در یک نظر نو و غیر معمولی می¬داند، دیدن مشکلاتی که هیچ کس دیگر امکان تشخیص موجود بودن آنها را نمی¬دهد، سپس ارایه رهیافت¬های جدید، غیر معمولی و اثر بخش می¬داند (آقایی،1377،ص17).

تعر یف عملیاتی:
در این پژوهش منظور از خلّاقیت نمرة حاصل از اجرای آزمون سنجش خلّاقیت عابدی می¬باشد.
خودپنداره
تعریف نظری : "
باور و پندار فرد نسبت به خودش، نگرش او نسبت به خود در مورد اینکه چگونه فردی است، چه ویژگی‌هایی دارد و نیز نگرش فرد نسبت به ویژگی‌های برجسته خودش"(کوپر اسمیت و فولدمن، 1974، به نقل از خاطری،1384).
تعریف عملیاتی:
در این پژوهش منظور از خود پنداره نمره¬ی حاصل از اجرای آزمون خود پنداره راجرز می¬باشد.
منبع کنترل :
تعریف نظری :
عقیده فرد نسبت به اینکه وی تحت کنترل وقایع خارجی یا داخلی می¬باشد را مرکز کنترل می¬نامند (هورنادی وآبود به نقل احمدپور،1380).
تعریف عملیاتی:
در این پژوهش منظور از مکان کنترل نمره¬ی حاصل از اجرای آزمون مکان کنترل راتر می¬باشد.
خود کارآمدی
تعریف نظری :
درنظام بندورا، منظور از خودکارآمدی، احساس¬های شایستگی، کفایت، و قابلیت در کنار آمدن با زندگی است (شولتز،ترجمه سید محمدی،1377،ص466).
تعریف عملیاتی:
در این پژوهش منظور از خودکارآمدی نمره¬ی حاصل از اجرای مقیاس خودکارآمدی شرر و همکاران می باشد.
هوش هیجانی:
تعریف نظری:
گلمن (2001) هوش هیجانی را مهارتی می¬داند که دارندة آن می¬تواند از طریق خودآگاهی، روحیات خود راکنترل کند؛ از طریق خود مدیریتی آن را بهبود بخشد؛ از طریق همدلی، تاثیر آنها رادرک کند و از طریق مدیریت روابط به شیوه ای رفتار کند که روحیة خود ودیگران را بالا ببرد (خائف الهی، دوستار،1382،ص54).
تعریف عملیاتی:
هوش هیجانی توانایی است که در این تحقیق توسط پرسشنامه هوش بهر هیجانی بار- اون مورد سنجش قرار گرفته است

((اگر کار تفریح باشد، زندگی لذّت بخش است و اگر
وظیفه باشد، زندگی بردگی است)) "ماکسیم گورکی"
مقدّمه
شناسایی و پرورش صفات کارآفرینی، کمک بسیار بزرگی برای هر کاری که انتخاب کنید، می‌باشد، چه این کار، کارآفرینی باشد چه هر شغل دیگری. زمانی تصور می‌شد که کارآفرینان به جای ساخته شدن، متولّد می‌شوند. صفات آنها به قدری نادر و خاص بود که در هر جایی یافت نمی‌شد. امروزه، شواهد کافی موجود است که نشان دهد صفات کارآفرینی می‌تواند در نتیجه آموزش دوران کودکی، استقلال، به خود متّکی بودن و در معرضِ ارزشهای فرهنگی مرتبط با کار و صنعت قرار گرفتن، پرورانده شود (سالازار و همکاران ترجمه نطاق،1380،ص53).
کار آفرینی چیست؟
کارآفرینی عبارتست از؛ فرایند کشف و برنامه ریزی عنصر وجودی (خود واقعی) خویشتن در عرصة فعّالیت حرفه¬ای، جهت دست یابی به خود شکوفایی (پژوهشگر).
کارآفرینی عبارتست از فرآیند ایجاد ارزش از راه تشکیل مجموعة منحصر به فردی از منابع به منظور بهره گیری از فرصتها (احمدپور،1380).
جفری تیمونز کارآفرینی را ایجاد کنندة یک چیز ارزشمند از هیچ می¬داند و کارآفرین کسی است که دارای قدرت درک بالا است و توان پیدا کردن خلأها و فرصتها را دارد، و می¬تواند در جامعه از طریق پرورش ایده و تبدیل فکر خود به یک محصول جدید اقدام به ارزش آفرینی از هیچ نماید. این ارزش میتواند یک ارزش اقتصادی، سیاسی و یا اجتماعی و حتّی فرهنگی باشد (سعیدی کیا،1384).
کارآفرینی یعنی: تشکیل تیمی از افراد با مهارتها و استعدادهای مکمّل و مشاهدة فرصت¬ها در شرایطی که دیگران تنها هرج و مرج، ‌تناقض، ‌تضّاد و ابهام را متوجه می¬شوند و همچنین مستلزم یافتن دستیابی و کنترل منابع برای دنبال نمودن فرصت می¬باشد (احمدپور،1380ص24).
مک¬کله¬لند تعریف گسترده¬تری از کارآفرینی بیان می¬کند و فرایند کارآفرینی را فراتر از شغل و حرفه، بلکه یک شیوه زندگی تعبیر می¬نماید به طوری که خلّاقیت و نوآوری، عشق به کار و تلاش مستمر، پویایی، مخاطره پذیری، آینده نگری، ارزش آفرینی، آرمان¬گرایی، فرصت¬گرایی، نیاز به پیشرفت، مثبت اندیشی، زیر بنا و اساس زندگی کارآفرینانه می-باشد، در این زندگی شکست مفهومی ندارد به جز این که پلّه¬ای باشد برای بالا رفتن، موقعیتی برای آموختن، تصور ناقصی از واقعیت، ابهامی که در هدف وجود دارد، واقعه¬ای که هنوز فواید آن تبدیل به سود نشده است. در این زندگی پول، انگیزة اصلی و اولیّة فعّالیت¬های اقتصادی نیست، بلکه معیاری برای سنجش میزان موفّقیت فرد محسوب می¬شود. در زندگیِ کارآفرینانه، هدف اصلی از کار و فعّالیت ارضاء حس کنجکاوی، تحقّق بخشیدن به آرمانها، آزاد سازی انرژی¬های ذهنی و تبدیل آنها به ایده¬های عملی و در نهایت خلق ارزش است و همه چیز تحت الشعاع آرمان شخص قرار می¬گیرد (صمد آقایی، ص1378).
کارآفرینی ویژگی فردی است، که؛ با عزمی راسخ و با وجود موانع بسیار در رساندن یک محصول یا ارائه خدمت جدیدی به بازار، فرایند نوآوری را با موفّقیت هدایت می‌کند (قاسم زاده/ نقل از سعیدی کیا،1382ص 96). خلاصه مطلب این که، کارآفرینی چیزی بیش از ایجاد کار است. گرچه این امر به طور قطع، یکی از وجوه مهم آن است، ولی تصویر کاملی از¬ کارآفرینی ارائه نمی‌دهد. خصوصیاتی همچون جستجو به دنبال فرصت¬ها، به جان خریدن خطرات، و اصرار در تحقّق پیوستن ایده‌ها در مجموع دیدگاه خاصی را تشکیل می‌دهند که کارآفرینان را به تصویر می‌کشند (دانلد اف، ریچارد ام. ترجمه عامل محرابی،1383،ص22).
کارآفرینی فرایند خلق ارزشها است. کارآفرین با عمل خود سه ارزش را خلق می¬کند.
1- ارزش اقتصادی(ثروت): کارآفرینی فرایند خلق و توزیع ثروت در اجتماع است.
2- ارزش اجتماعی: کارآفرین با کار خود از یک سو به تقاضا های افراد اجتماع جواب می¬دهد و از سوی دیگر با خلق ثروت، رفاه و آسایش را به اجتماع ارزانی می¬دارد و اینها خود ناشی از حس احترام و ارزش برای دیگران می باشد. یک کارآفرین موفق به خاطر کمک¬هایی که به جامعه می‌کند از جمله ایجاد مشاغل و تولید کالاها و خدمات، و از اعتباری که به دست می‌آورد، لذت می‌برد (سالازار و همکاران، ترجمه نطاق،1380،ص31). اگر نتوان گفت که انگیزه اوّلیه کارآفرینی پاسخ به نیازهای اجتماعی است، امّا تداوم کارآفرینی وابسته به این امر می¬باشد.
3- خلق معنای زندگی: مکتب معنی درمانی (فرانکل ) برای معنا بخشیدن به زندگی سه راه را پیشنهاد می‌کند یکی از این راهها عبارتست از؛ خلق چیزی در جهان. که کارآفرینی این فرایند را فراهم می¬کند.
تقریباً در همه تعاریف کارآفرینی، این توافق وجود دارد که در مورد رفتاری بحث می¬کنیم که: 1) پیشگام است. 2) ساز وکارهای اجتماعی و اقتصادی را برای تبدیل منابع و موقعیت¬ها به وضعیت عملی، سازماندهی یا سازماندهی مجدّد می‌کند. 3) با مخاطره و شکست همراه است (هیسرچ و پیترس ، ترجمه فیض بخش و تقی یاری،1383 ،ص9).
کارآفرین کیست؟
کسی که با قبول مخاطرات احتمالی سرمایه ی خود را در کارهای تولیدی به کار می¬اندازد و کار ایجاد می¬کند، کارآفرین یا کارکیا می¬نامند (CD فرهنگ لغت شش جلدی، آریا نپور، نسخه صادراتی).
کارآفرین شخصی است که ارزش فرصت¬های پیرامون خود را درک می¬نماید و یک چیزی را خلق و یا در آن تغییراتی ایجاد می¬نماید (جانگ،2004).
کارآفرینان، کسانی هستند که در محل کار خود فراتر از هنجار و عرف می¬درخشند و در کار از دیگران پیشی می¬گیرند¬ (کراس و تراوگلن 2003).
کارآفرین: فردی است که ریسکها را می‌پذیرد و کار جدیدی را آغاز می‌کند (هیسرچ و پیترس، ترجمه فیض بخش و تقی یاری،1383،ص5)
کارآفرین فردی که مسئولیت اولیةی [وی] جمع آوری منابع لازم برای شروع کسب و کار است و یا کسی که منابع لازم برای شروع یا رشد کسب و کاری را بسیج می¬نماید و تمرکز او بر نو آوری و توسعه فرایند، محصول یا خدمات جدید می باشد (احمد پور1380).
از نظر لبینشتاین (1968) کارآفرین، کسی است که یکی از فعّالیت¬های ذیل را انجام دهد: (به نقل از احمدپور،1380،ص19).
1- بازارها را یکپارچه و مرتبط سازد .
2- خلأ ها و شکافهای بازار را پر نماید .
3- با صرف وقت ، خود را درگیر تغییرات ساختاری و سازمانی نماید .
4- کلیة عوامل را برای تولید و بازاریابی یک محصول مهیّا نماید .
تراپ مان و مورنینگ استار در کتاب نظام¬های کارآفرینانه (1990) بیان می¬نمایند که: کارآفرین یعنی ترکیب متفکّر با مجری، کارآفرین فردی است که فرصت ارائه یک محصول، خدمات، روش و سیاست جدید یا راه تفکّری جدید برای یک مشکل قدیمی را می¬یابد (احمدپور،1380ص23).
از نظر پالمر کارآفرین کسی است که یکی از فعّالیتهای زیر را انجام دهد (احمد پور،1380).
1- ارائه روشی جدید در فرایند تولید
2- گشایش بازاری تازه
3- یافتن منابع جدید ایجاد هرگونه تشکیلات جدید درصنعت
تاریخچة کارآفرینی:
بحث کارآفرینی از ابتدای دوران زندگی بشر تاکنون وجود داشته و به دلیل وجود «عامل تغییر» در آینده نیز مطرح خواهد بود. امّا نخستین گامها جهت شناخت و تبیین درست مفهوم کارآفرینی در قرن 16 برداشته شد و در بطن تئوری‌های اقتصادی تبلور یافت. اندیشمندان اقتصادی نقش‌های کارکردی و متعدّدی را برای کارآفرینان مطرح ساختند و آنها را از سطح معامله‌گر و واسطه تا حد مالک، نوآور و تصمیم گیرنده معّرفی کردند (قائم پناه،1381،ص25).
پیدایش مفهوم نظری کارآفرینی با گسترش وسیع این اصطلاح همزمان بوده است واژه (entrepreneur) کارآفرین واژه‌ای فرانسوی است و ترجمه تحت الفظی آن «واسطه» یا «دلّال» است. نمونه قدیمی اولین تعریف کارآفرین در مفهوم واسطه مارکوپولو است. وی تلاش کرد با خاور دور روابط تجاری برقرار کند. مارکوپولو، به عنوان واسطه، باید با فرد پولداری (به بیان امروز طلایه‌دار سرمایه‌گذار در فعّالیت کارآفرینانه) برای فروش کالاهایش قرارداد می‌بست (هیسرچ و پیترس، ترجمه فیض بخش و تقی¬یاری،1383،ص5). در قرون وسطی، اصطلاح کارآفرین هم برای بازیگر و هم برای شخصی که طرحهای تولیدی بزرگ را اداره می‌کرد به کار می‌رفت. در این‌گونه طرحهای تولیدی بزرگ، چنین فردی هیچ ریسکی نمی‌کرد، بلکه صرفاً طرحی را با استفاده از منابع اماده، که معمولا به وسیله دولت تهیّه می‌شد، مدیریت می‌کرد. کارآفرینان در قرون وسطی عموماً از بزرگان بودند. برقراری ارتباط مجدّد بین ریسک و کارآفرینی در قرن هفدهم شکل گرفت، ‌به طوری که کارآفرین به شخصی اطلاق می‌شد که به منظور عرضه خدمت یا تهیه محصولات مقرّر با دولت قرارداد می‌بست. از آنجا که قیمت قرارداد ثابت بود، نتیجه سود یا زیان از آنِ کارآفرین بود. یکی از کا‌رآفرینان فرانسوی این دوره جان لا بود که مجوز تاسیس بانک سلطنتی را دریافت کرد. کانتیلون یکی از نخستین نظریه‌ها را در مورد کار آفرینی عرضه کرد و به همین دلیل برخی او را بنیانگذار این واژه می‌شناسند. او کارآفرین را فردی می‌داند که اهل ریسک باشد و بنا بر مشاهداتش؛ ریسک،‌ شاملِ حال بازرگانان، کشاورزان، صنعتگران و سایر مالکان شخصی‌ای می‌شد که «به قیمت معلوم می‌خریدند و به قیمت نامعلوم می‌فروختند، از این‌ رو در معرض خطر بودند». سرانجام، در قرن هجدهم، بین صاحب سرمایه و فردی که به سرمایه نیاز دارد تفاوت گذاشته شد. به بیان دیگر، کارآفرین از تامین‌کننده سرمایه (به بیان امروز سرمایه‌گذار فعّالیت کارآفرینانه) متمایز شد. در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، غالباً کارآفرینان را از مدیران تمایز نمی‌دادند و عموما از جنبه اقتصادی به آنها نگاه می‌کردند (هیسرچ وپیترس،ترجمه فیض بخش و تقی یاری،1383 ص6و7). در نیمة اوّل قرن بیستم، شومپیتر، اقتصاد¬دان و نظریه‌پرداز اجتماعی، مطالب گسترده‌ای پیرامون کارآفرینی و تأثیر آن بر اقتصاد نوشت. بعد از شومپیتر ، محقّقان زیادی مباحث کارآفرینی را دنبال کردند. پیتر دراکر -¬ پیر مدیریت- در سال 1985 کتابی پیرامون اصول نو‌آوری و کارآفرینی نوشت (بوشهری1384). در اواسط قرن بیستم، نظریه کارآفرین نوآور پایه‌‌‌ریزی شد. کارآفرین نوآور: شخصی است که چیزی بدیع را اماده بهره‌برداری می‌کند (هیسرچ و پیترس، ترجمه فیض بخش و تقی یاری،1383،ص8). در آخرین دهه‌های قرن بیستم، با رونق تکنولوژی اطلاعات، سر فصل دیگری در مبحث کارآفرینی تکنولوژیک پدید آمد. کار‌آفرینانی چون بیل گیتس، مفهوم تخریب خلّاقانه‌ی شومپیتر را با تکیه بر تکنولوژی اطلاعات به تصویر کشیدند. در سال‌های اخیر، رشد کارآفرینی تکنولوژیک بر مبنای تکنولوژی اطلاعات به حدّی بوده‌است که برخی صاحب ‌نظران، اطلاق ‹‹عصر کارآفرینی›› به عصر حاضر را ناشی از همین رویداد می‌‌دانند (بوشهری1384).
رویکردهای مهم به کارآفرینی :
1- رویکرد اقتصادی.
2- رویکرد روانشناختی.
3- رویکرد اجتماعی- فرهنگی.
4- رویکرد رفتاری.
1- رویکرد اقتصادی به کارآفرینی :
کارآفرین و کارآفرینی اولین بار مورد توجه اقتصاد دانان قرار گرفت و تمامی مکاتب اقتصادی از قرن شانزدهم میلادی تا کنون به نحوی کارآفرینی را در نظریه¬های اقتصادی خود تشریح نموده¬اند (احمدپور،1380، ص5 ). کارآفرینی در بطن تئوریهای اقتصادی تبلور یافت و از قرن نوزدهم تا دهه 1960 تنها اندیشمندان اقتصادی به آن می پرداختند که بعد از آن همراه به گرایش تحلیلهای اقتصادی به استفاده از شیوه های آماری و ریاضی، عملاً از تئوریهای اقتصادی حذف گردید (جنینگر 1994/ نقل از احمدپور،1380، ص26 ). از نقایص این رویکرد آنست که اقتصاد دانان کانون توجه خود را تنها بر فضای اقتصادی کارآفرینی متمرکز می کردند و در نتیجه از ویژگیها و عوامل فردی و اجتماعی که بطور مثبت یا منفی بر فرد کارآفرین تأثیر می گذارد، غافل بودند. هیچ جایگاهی را برای این ویژگیها در نظریه¬های خود در نظر نمی¬گرفتند، و از ارائه مدلی اثر بخش برای سنجش آنها چشم پوشی نموده¬اند (احمدپور،1380 ،ص 75)
2- رویکرد ویژگی¬های شخصیتی به کارآفرینی :
با خارج شدن کارآفرینی از نظریه¬های اقتصادی، ‌همراه با پررنگ شدن نقش کارآفرینان در توسعه اقتصادی، روان-شناسان با هدف ارائه نظریه¬هایی مبتنی بر ویژگیهای شخصیتی و همچنین با تفاوت قائل شدن بین کارآفرینان با مدیران و غیر کارآفرینان، به برّرسی ویژگیهای روان¬شناختی کارآفرینان پرداختند (فرن هام ،1994/ نقل از احمدپور1380).
همانطور که از نگرش پیشگامان این رویکرد پیداست، دورنمایه اصلی در این رویکرد بر اساس تفاوت قائل شدن بین کارآفرین با غیر کارآفرین بوده است و با فرض اینکه کارآفرینان دارای ویژگیهایی هستند که زیر بنای رفتار و موفّقیت آنان را شکل می¬دهد.
3- رویکرد اجتماعی- فرهنگی به کارآفرینی :
با روی آوردن جامعه شناسان و دیگر اندیشمندان علوم مدیریت به مطالعه کارآفرینی، نظریه¬های اجتماعی– فرهنگی (تأثیر محیط و فرهنگ برفرد در اقدام به کارآفرینی ) و نظریه شبکه های اجتماعی شکل گرفت (احمد پور،1380،ص30).
4- رویکرد رفتاری به کارآفرینی :
با استفاده از رویکرد رفتاری، کارآفرینی را همچون فرآیندی معّرفی نمودند که سرانجام به ایجاد شرکتهای جدید می¬انجامد. از جمله مهمترین عوامل مورد برّرسی در رویکرد رفتاری می¬توان به تأثیرات محیطی و فرهنگی بر فرد و به عبارتی سابقه و تجربیات او اشاره نمود که عواملی همچون عوامل ذیل را در بر می گیرد (آمیت و دیگران به نقل از احمدپور،1380، ص30 ).
1- شرایط کودکی و تأ‌ثیر خانواده. 2- الگوی نقش.
3- تجارب شغلی. 4- عدم قرارگرفتن درپایگاه اجتماعی.
5- تحصیلات. 6- مهاجرت.
علاوه بر این 6 متغیر در اواخر1970 به بعد دو دسته دیگر از متغیرهای سازمانی و محیطی (اقتصادی- سیاسی ) نیز مورد توجه قرار گرفتند (احمدپور،1380،‌ص30).
البته لازم به ذکر است که رویکرد رفتاری به واسطه جامعّیت خود، رویکرد ویژگیهای شخصیتی را نیز در بر می¬گیرد ( احمدپور ،1380،ص30 ). در واقع، در این رویکرد به فعّالیت کارآفرین، دلایل و چگونگی تشکیل یک کسب و کار یا شرکت نو پا و یا فرایندی که طی آن شرکتهای جدید پا به عرصه وجود می¬گذارند توجه می¬شود ( کولر مایر ‌، به نقل از احمد پور،1380، ص76 ).
وظایف کارآفرین
وظیفه کارآفرین عبارت است از اصلاح و متحّول ساختن الگوی تولید با بهره ‌‌‌برداری از اختراع یا ‌به طور عمومی‌تر امکان فنی امتحان نشده در تولید کالای جدید یا تولید کالای قدیمی به روشی جدید، بازگشایی منابع جدید برای دسترسی به مواد یا بازار جدید محصولات با سازماندهی صنعتی جدید (هیسرچ و پیترس، ترجمه فیض بخش و تقی¬یاری،1383،ص8). کی یرلوف ( 1979) سه وظیفه اساسی را برای همه کارآفرینان موّفق تعیین کرده است (به نقل از احمدپور،1380ص20).
1- نوآوری ‌(کارآفرین باید فرصتهای تجاری ناشی از تغییرات در تقاضا و فناوری جدید را شناسایی کند) .
2- سرمایه گذاری ( توانایی و تمایل به یافتن و فراهم کردن سرمایه مخاطره آمیز برای یک شرکت).
3- مدیریت (هنگامی که شرکت تاسیس شده است).
به طور کلّی، هشت وظیفه برای کارآفرین وجود دارد:
1- ازموقعّیتهای محیط آگاه می‌شود. 2- برای استفاده از این موقعیتها خود را درخطر می‌اندازد.
3- برای کار سرمایه‌گذاری می‌کند. 4- نوآوریها را معّرفی می‌کند.
5- کار و تولید را نظم می‌بخشد. 6- تصمیم می‌گیرد.
7- برای آینده برنامه‌ریزی می‌کند. 8- محصولات خود را با سود می‌فروشد (سالازار و همکاران، ترجمه نطاق،1380،ص32).
هاری وظایف کارآفرین را به دو دسته تقسیم می‌کند: وظیفه اوّل، وظیفة اجرایی است. یعنی؛ مدیریت امور و رفع نیازهای افراد. وظیفه دوم رابط بودن است. یعنی: انتقال احساسات به دیگران. این وظیفه همراه با وظیفه اصلی در فعّالیت انسانی و اجتماعی موجب بالا رفتن شهرت و جایگاه کارآفرین می‌شود. کارآفرین باید سعی نماید تا حامل پیام دوستی، اعتماد، صداقت با مشتریان بوده و موجب تداوم روابط و همچنین موفّقیت شود (قائم پناه،1381).

انواع کارآفرینی
کارآفرینان را می¬توان از لحاظ شیوه عملکرد و زمینه عملکرد تقسیم بندی نمود:
1-کارآفرینان از لحاظ شیوة عملکردی به سه شیوه عمل می-کنند. به صورت مستقّل، سازمانی و شرکتی.
1-1 کارآفرین مستقّل( Entrepreneur):
فردی که مسئولیت اوّلیة وی جمع آوری منابع لازم برای شروع کسب و کار است و یا کسی که منابع لازم برای شروع و یا رشد کسب و کاری را بسیج می نماید و تمرکز او بر نو آوری و توسعه فرآیند ،‌محصول و یا خدمات جدید می باشد ( احمدپور،1380).
2-1 کارآفرین سازمانی((Intrapreneur:
پینکات درسال(1985)واژه (Intrapreneur) را ابداع نمود وکارآفرین سازمانی را فردی تعریف نمود که در سازمانهای بزرگ همچون یک کارآفرین مستقّل فعّالیت می¬نماید و فعّالیت وی ایجاد واحدهای جدید در سازمان، ارائه محصولات، خدمات و فرایندهای جدید می¬باشد که شرکتها را به سوی رشد و سود آوری سوق می¬دهد (احمدپور،1380،ص136). شومپیتر عمده فعّالیتهای کارآفرینان سازمانی را شامل توسعه کالا و خدمات جدید، معّرفی روشهای جدید تولید، تشخیص بازارهای جدید، پیدا کردن منابع جدید و توسعه و بهبود سازمان می-داند (صمدآقایی،1378،ص20). از نظر گینزبرگ وگاث (1990) کارآفرین سازمانی کسی است که در زیر چتر یک شرکت؛ محصولات، فعّالیت¬ها و فناوری جدید را کشف و به بهره برداری می¬رساند (احمدپور،1380،ص139).
3-1 کارآفرین شرکتی (Corporate Entrepreneurship):
شاپیرو (1980) کارآفرینی شرکتی یک مفهوم چند بعدی است که فعّالیتهای شرکت را متوجه نوآوری محصول، نوآوری در فناوری، مخاطره پذیری و پیشگامی می¬سازد.
کاوین و سلیون (1996)کارآفرینی شرکتی به مفهوم تعّهد شرکت به ایجاد و معّرفی محصولات جدید، فرآیندهای جدید و نظام¬های سازمانی نوین می¬باشد (احمدپور، 1380، ص140).
از نظرگاث و گینزبرگ (1990) کارآفرینی شرکتی دارای دو بعد است:
1- نوآوری به منظور ایجاد فعّالیت¬های جدید.
2- تأسیس واحدهای جدید.
2-کارآفرینان از لحاظ زمینه عملکردی در سه زمینه عمل می¬کنند. اقتصادی، اجتماعی و سیاسی.
کارآفرینی اقتصادی:
کارآفرینی اقتصادی فرایندی است که کارآفرین از طریق خلّاقیت و نو آوری با چالش¬های حرفه¬ای خویش برخورد می-کند. عموماً در این نوع کارآفرینی چالش¬ها ماهیت محیطی دارند.
کارآفرینی اجتماعی:
تأثیر کارآفرینی صرفاً به اشتغال و امور استخدامی منحصر نمی¬شود، بلکه تأثیرگذاری کارآفرینی مربوط به تمام لحظات زندگی روزانه است. پدیدةکارآفرینی برای این مقصود می¬تواند یک وسیله مفید باشد، در صورتی که آن را به عنوان یک راه آفرینش در نظر بگیرید (جانسون، 2002). . از جمله عرصه¬های مهم زندگی، عرصة اجتماعی است.
کارآفرینی اجتماعی فرایندی است که تغییراتی را در خدمات اجتماعی از طریق موارد ذیل جهت دست‌یابی به ارزش اجتماعی به وجود می‌آورد:
٭ توجه به ایجاد سرمایه و ارزش اجتماعی.
٭ به کار گیری نگرش‌های بازار مدار برای حل مسائل اجتماعی.
٭ یافتن بازارها و فرصتهای جدید برای مأموریت غیر سودآور یا زمینه‌های حمایت نشده توسط نیروهای بازار. کارآفرین اجتماعی خلق کننده ارزش اجتماعی است (طالبیان،1381).
کارآفرینان اجتماعی به عنوان عاملان تغییر، ایفای نقش می‌کنند. که مهمترین این نقشها عبارتنداز: تطابق با مأموریت ایجاد و حفظ ارزش‌های اجتماعی (نه ارزش خصوصی)، شناخت و پی‌گیری فرصت‌های جدید در فعّالیت بدون توجه به محدودیت‌های وضع شده و ایجاد حس مسئولیت‌پذیری در قبال نهادهایی که در جهت ایجاد نتایج مؤثرند. به اعتقاد گریگوری دیس - از دانشگاه استنفورد، کارآفرینی اجتماعی شور و شوق یک رسالت اجتماعی را با بینش تجاری و بازرگانی ترکیب می‌کند (مقیمی،1382).
تفاوت کارآفرینی اجتماعی با کارآفرینی اقتصادی:
علیرغم شباهت