مقدمه
سازمان تامین اجتماعی با بیش از نیم قرن سابقه فعالیت ، به واسطه بیشترین ارتباط با بدنه جمعیتی کشور ، گسترده ترین نهاد در عرضه نظام بیمه های اجتماعی محسوب می شود .
این سازمان،دامنه وسیع کمی و کیفی خدمات خود را از طریق دو بخش بیمه ای و درمانی به بیمه شدگان اصلی وافراد تحت پوشش آنها عرضه می نماید .
سازمان تامین اجتماعی با به عهده داشتن وظیفه اجرا،تعمیم وگسترش انواع بیمه های اجتماعی درچار چوب قوانین مربوطه و بارعایت اصل عدالت دسترسی به خدمات،نقشی اساسی درپشتیبانی و صیانت از نیروی کار وبهبود مناسبات اقتصادی– اجتماعی در فرآیند توسعه کشور و هماهنگ با نظام تامین اجتماعی ایفا می کند .
سازمان از طریق 475 شعبه در سراسر کشور امور مربوط به شناسائی اشخاص و کارگاهها ، پوشش بیمه ای جمعیت ، وصول حق بیمه ، احراز شرایط ، برقراری و پرداخت کمک ها و تعهدات بلند مدت و کوتاه مدت را بر عهده دارند.
مهمترین تعهدات و حمایت های سازمان تامین اجتماعی به قرار زیر است :
– حمایت در برابر حوادث ، بیماری ها و ایام بارداری
– مستمری بازنشستگی
– مستمری از کار افتادگی
– مستمری بازماندگان
– مقرری بیمه بیکاری
– غرامت دستمزد بیماری
– غرامت دستمزد بارداری
– پرداخت هزینه وسایل کمک پزشکی
– کمک هزینه ازدواج
– کمک هزینه کفن و دفن
با توجه به گستردگی سازمان تامین اجتماعی و تنوع فعالیتها و خدمات آن ، تشریح خدماتی که ارائه می دهد به سادگی در یک جزوه گنجانیده نمی شود . بدین جهت در این نوشته بر حسب نوع استفاده سعی شده است ابتدا یک شناخت کلی از سازمان و ساختار کلی آن و سپس در بخش دوم به کلیات خدمات بیمه ای و درمانی سازمان و فرآیند ارائه آن پرداخته شود.
1- آشنائی با سازمان تأمین اجتماعی
2 – کلیات خدمات بیمه ای و درمانی و فرآیند ارائه آن در واحدهای اجرائی سازمان
بخش اول :
آشنائی با سازمان تأمین اجتماعی
به منظور اجراء ، تعمیم و گسترش انواع بیمه های اجتماعی و استقرار نظام هماهنگ متناسب با برنامه های تأمین اجتماعی جهت تمرکز وجوه درآمدهای حاصله از وصول حق بیمه ، سرمایه گذاری و بهره برداری از آن ، به منظور اجرای تعهدات قانون تأمین اجتماعی ، سازمان تأمین اجتماعی تشکیل گردیده است . این سازمان طبق قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مصوب 19/4/73 جزء نهادهای عمومی غیردولتی قرار گرفته و دارای استقلال مالی و اداری است و به منظور تحقق رسالت و اهداف خود نیازمند سازماندهی فعالیتهای مختلف بیمه ای و درمانی ، ایجاد ارتباطات سازمانی و فراسازمانی است و جهت هدایت ، هماهنگی و نظارت و کنترل امور به لحاظ حفظ اصل استقلال آن ، این سازمان دارای شورای عالی بوده که به مثابه مجمع عمومی مؤسسات حمایتی اقتصادی عمل می نماید . اعضای این شورا دارای نمایندگانی از طرف دولت ، کارفرمایان و کارگران .
اعضای شورای عالی تامین اجتماعی عبارتند از :
الف ) شش نفر نمایندگان دولت شامل :
1- وزیر رفاه و تأمین اجتماعی که ریاست شورا را بعهده دارد .
2- وزیر کار و امور اجتماعی یا معاون وی .
3- وزیر امور اقتصادی و دارایی یا معاون او و یا نماینده تام الاختیار سازمان .
4- رئیس سازمان برنامه و بودجه یا معاون او و یا نماینده تام الاختیار وزیر .
5- وزیر صنایع و معادن یا معاون او و یا نماینده تام الاختیار وزیر .
6- وزیر تعاون یا نماینده وی .
ب) پنج نفر نمایندگان کارفرمایان
ج ) سه نفر نمایندگان بیمه شدگان
– هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی :
سازمان دارای هیات مدیره می باشد که از نظر ساختار تشکیلاتی زیر نظر شورای عالی تأمین اجتماعی قرار دارد . این هیات مرکب از سه نفر به شرح ذیل می باشد :
– رئیس هیات مدیره که به پیشنهاد وزیر رفاه و تأمین اجتماعی و تصویب هیات دولت منصوب می گردد.
– دو نفرعضــو اصلی هیات مدیره که به پیشنهاد وزیر رفاه و تأمین اجتماعی و تصویب هیات وزیران تعیین می گردند.
– یک نفر عضو علی البدل هیات مدیره که به ترتیب مذکور در مورد اعضای اصلی ، تعیین می گردد .
اهم وظایف هیات مدیره به شرح ذیل می باشد :
– پیشنهاد سیاست کلی و خط مشی و برنامه های اجرایی سازمان به شورایعالی تأمین اجتماعی .
– تأییدآئین نامه های اجرایی موضوع قانون تأمین اجتماعی واساسنامه تأمین اجتماعی و پیشنهاد آن به مراجع ذیربط .
– تأیید برنامه و بودجه و گزارش مالی و ترازنامه سازمان جهت تصویب شورایعالی تأمین اجتماعی .
– پیشنهاد تشکیلات سازمان در حدود بودجه مصوب جهت تصویب شورایعالی .
– بررسی در مورد بهره برداری و سرمایه گذاری از محل وجوه و ذخایر سازمان و ارائه پیشنهاد به شورایعالی . سازمان بر اساس ماده «2» اساسنامه تأمین اجتماعی برای اجرای وظایف خود دارای تشکیلات مرکزی ، واحدها ، شعب و نمایندگیهایی در تهران و شهرستانها می باشد .
– تعهدات سازمان تامین اجتماعی :
تعهدات«تأمین اجتماعی »موضوع قانون تأمین اجتماعی مصوب 354 حسب ماده «3» شامل موارد ذیل میباشد :
الف : حوادث و بیماریها
ب : بارداری
ج : غرامت دستمزد
د: از کارافتادگی
ه : بازنشستگی
و : مرگ
ی : مقرری بیمه بیکاری
مشمولین قانون تامین اجتماعی ازکمکهای ازدواج وعائله مندی طبق مقررات مربوطه برخوردار می شوند.