مبانی فقهی شهید ثانی در معاملات

پایان نامه کارشناسی ارشد الهیات

گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی

230 صفحه

چکیده:

مبانی فقهی شهید ثانی در معاملات از دو بخش مبانی اجتهادی و مبانی تطبیقی تشکیل شده است وی در هر دو فن صاحب نظر و مبتکر است . مهمترین مبانی فقهی وی در زمینه مستندات قرآنی، آیه شریفه « ... لاَ تَأْکُلُواْ أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ إِلاَّ أَن تَکُونَ تِجَارَةً عَن تَرَاضٍ مِّنکُمْ...  »  و آیه شریفه «  وَلاَ تَأْکُلُواْ أَمْوَالَکُم بَیْنَکُم بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُواْ بِهَا إِلَى الْحُکَّامِ لِتَأْکُلُواْ فَرِیقًا مِّنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالإِثْمِ ... » است. در زمینه مستندات حدیثی، حدیث نبوی « المسلم أخو المسلم ، لا یحل له ماله إلا عن طیب نفس منه » است . در زمینه دلیل عقلی تصرف در مال دیگران ، بدون اذن صاحب مال، عقلا  قبیح است .

از منظر شهید ثانی باید شارع به عقود اثر قانونی ببخشد در نتیجه بناء عقلاء در مشروعیت بخشیدن به ذات عقود نقشی ایفاء نمی کند و این نکته اساسی ترین وجه تمایز فقه معاملات  شهید ثانی در مقایسه با فقه معاصر است اما این مبناء وی در عمل، پیامد منفی ندارد زیرا از طریق شروط ضمن عقد لازم یا صلح، عقود غیر معین را نافذ می داند . وی در فقه معاملات با توجه به عناصر زمان و مکان، موضوع شناسی، راه های تعدی از نصوص، توجه به ملاکات، فقه پویا، معتدل و محققانه ارائه کرده است شهید ثانی به تراث فقه اسلامی، بویژه سنت وفقه تطبیقی، تسلط تام دارد در نتیجه وی را در ارائه کردن فقه پاسخگو با کاربست دو عنصر نص و تعلیل، تواتمند ساخته است وی با بهره جستن از این عناصر فقه معاملات را تعدیل بخشید. 

 کلمات کلیدی :

مبانی فقهی، شهید ثانی،  فقه معاملات ، اجتهاد ، تطبیق