کتاب-انواع لوله ها و مزایا و معایب آنها-در 70 صفحه-docx
لوله‌های آهنی گالوانیزه
جنس این لوله‌ها از آهن سفید نورد شده است که درز آن توسط دستگاه‌های درز جوش بهم جوش داده می‌شود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو می‌برند. به همین علت آنها را لوله‌های با درز نیز می‌گویند. این نوع لوله‌ها از رنگ تیره و خاکستریشان شناخته می‌شوند؛ و عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید می‌شوند.
کلیه لوله‌های فولادی و آهنی گالوانیزه در شاخه‌های ۶ متری و دو سر دنده با قططر ۱/۲ اینچ تا ۸ اینچ تولید می‌گردند. قر این لوله‌ها معمولاً‌قطر اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است. همچنین در بازار این لوله‌ها را بر اساس نمره می‌شناسند. لوله‌های گالوانیزه نیز به وسیله دنده پیچی به یکدیگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی می‌شوند.
نکته :
از اتصال این لوله‌ها به روش جوشکاری باید پرهیز نمود زیرا بر اثر حرارت ناشی از جوشکاری و سوختن روکش گالوانیزه (آلیاژ روی) دود غلیظ و سفیدی تولید می‌شود که محیط کار را آلوده می‌نماید و تنفس آن ایجاد مسمومیت کرده و موجب آسیب دیدن دستگاه تنفسی می‌شود .
لوله‌های چدنی
جنس این لوله‌ها از چدن ریخته گری است و بر حسب نوع کاربرد آنها انواع و مقدار آلیاژ، شکل و طول لوله، نوع اتصالات آنها با هم متفاوت هستندو اغلب در سیستم لوله کشی فاضلاب استفاده می‌شوند.
لوله‌های چدنی که در سیستم لوله کشی فاضلاب به کار می‌رود :
الف) سرتوپی (یک سرتوپی – دو سرتوپی)
ب) دو سر تخت
نکته :
لوله‌های چدنی با سرتوپی و سرتخت به ترتیب لوله‌های بوشن دار و بدون بوشن نیز نامیده می‌شوند.
مزایای لوله‌های چدنی
در برابر فشار وارده به جداره‌های خارجی دارای مقاومت و استحکام خوبی هستند.فرسودگی این لوله‌ها کمتر از لوله‌های فلزی است.می‌توان براحتی از دستگاه تراکم هوا جهت باز کردن و رفع گرفتگی لوله استفاده نمود.قیمت لوله‌های چدنی نسبت به لوله‌های آهنی ارزانتر است.
معایب لوله‌های چدنی
نصب لوله‌های چدنی نسبت به لوله‌های آهنی کنتدتر انجام می‌شود .لوله‌های چدنی به علت تاثیر مواد شیمیایی موجود در فاضلاب زنگ می‌زنند و جلوگیری از زنگ زدگی آنها میسر نمی‌باشد .داشتن وزن زیاد قطعات و کثر اتصالات و در نتیجه زیاد پیوند از معایب دیگر لوله‌های چدنی می‌باشد.
طریقه اتصال لوله‌های چدنی
اتصال لوله‌های چدنی توپی دار با استفاده از کنف و سرب انجام می‌گیرد و اتصال لوله‌های چدنی دو سر تخت به کمک واشر لاستیکی و بست مخصوص انجام می‌شود.
روش اتصال لوله‌های چدنی توپ دار
۱- ابتدا بایستی بدنه لوله واتصالات از نظر سالم بودن تست شود و نحوه آزمایش از طریق زدن ضربات آرام چکش امکان‌پذیر است. چنانچه لوله شکسته باشد یا حتی دارای ترک مویی حزیی باشد صدای ضربات به صورت بم که اصطلاحاً صدای «مرده چدن» نام دارد شنیده می‌شود .
نکته :
صدای برخاسته از برخورد ضبات چکش به لوله سالم طنین دار می‌باشد و همژنین قسمت مادگی بایستی در جهت جریان قرار گیرد.
۲- پس از اینکه لوله‌ها در یک امتداد به صورت هم محور در داخل یکدیگر قرار داده شدند کنف مخصوص بایستی با استفاده از قلم و چکش در طوقه مطابق شکل متراکم شود. لازم است ذکر شود کنف مورد استفاده به دو روش دو رشته‌ای و سه رشته‌ای بافته می‌شود و کنف بافته شده بایستی متناسب با قطر لوله‌های اتصالی بوده و فضای بین نر و مادگی را تا عمق ۵/۲ سانتی‌متری لبه مادگی پر نماید. ۳- سرب مذاب که قبلاً توسط چراغ کوره‌ای یا کوزه ذوب تهیه شده با ملاقه مطابق شکل داخل طوقه ریخته می‌شود. چنانچه محل پیوند به صورت کاملاً عمودی و سرتوپی رو به بالا باشد نیازی به کمربند سرب ریزی نیست اما اگر محل پیوند افقی یا مایل یا سرتوپی رو به پایین باشد استفاده از کمربند سرب ریزی ضروری است و باید با استفاده از کمربندهای نخ سوز یا لاستیکی یا فلزی یا گل رس با ایجاد مسیر سرب ریزی عمل سرب ریزی را انجام داد. ۴- بعد از تمام مراحل فوق وقتی سرب سرد شد آن را باید با استفاده از قلم سرب کوبی و چکش به طور آهسته کوبید تا مواد لازم حتی الامکان به داخل اتصال برود. روش اتصال لوله‌های چدنی سر تخت :
ابتدا باید واشر لاستیکی را از طوقه فولادی خارج کرده و سالم بودن آن را بررسی نمود .واشر لاستیکی را در انتهای قطعه اول لوله مورد اتصال قرار داده به طوریکه رگه برجسته میانی واشر به لبه انتهایی لوله مماس باشد .قسمت آزاد واشر لاستیکی را به پایین برگردانده تا رگه برجسته میانی روی لبه انتهایی لوله قرار گیرد .قطعه دوم مورد اتصال را وارد واشر لاستیکی نموده به طوریکه لبه آن روی رگه برجسته میانی قرار گیرد. سپس باید قسمت برگردانیده شده واشر را به حالت اول خود درآورد.بست نگهدارنده فولادی را باز رده جهت سهولت بسته شدن سطح داخلی آن را کمی چرب نموده و طوقه را در محل خود و بر روی واشر لاستیکی قرار داده و پیچها را در محل خود باید بتدریج سفت نمود.
لوله‌های پلاستیکی
لوله‌های پلاستیکی که در تاسیسات آب و فاضلاب بکار برده می‌شوند عبارتند از:
لوله‌های پلاستیکی پی وی سی (PVC – مخفف پلی و نیل کلراید)لوله‌های پلاستیکی (PE مخفف پلی اتیلن)لوله‌های پلاستیک ABS (مخفف اکریلونیتریل، بوتادین و استیرن)لوله‌های پلاستیک PP (مخفف پلی پروپلین)لوله‌های پلاستیکی CPVC (مخفف کلرینیتد پلی و نیل کلراید)لوله‌های پلاستیکی PB (مخفف پلی بوتیلن)
مزایای لوله‌های PVC
اتصال لوله و قطعات آن بسیار آسانتر و سریعتر از سایر لوله‌ها انجام می‌شود.در نصب روکار احتیاجی به رنگ آمیزی ندارند.دارای وزن سبک هستند و به راحتی در بین سقف کاذب و مکانهایی که دسترسی بدان مشکل است نصب می‌شود.در مقایسه با لوله‌های دیگر قطر خارجی کمتری داشته و به راحتی در داخل دیوار جاسازی و اجرا می‌شود.در برابر مواد شیمیایی از مقاومت بالایی برخوردار هستند.
معایب لوله‌های PVC
لوله‌های پی وی سی خشک در برابر سرما بسیار حساس و شکننده می‌باشند.لوله‌های پی وی سی در برابر حرارت زیاد فرم و استحکام خود را از دست می‌دهند.به علت قدرت مقاومت کم جداره این نوع لوله‌ها بایستی از فنر لوله بازکنی برای گرفتگی مجرای لوله‌ها استفاده نمود.در برار نیروهای خارجی دارای مقاومت کمتری هستند.
لوله استوانه‌ای توخالی است که از آن برای انتقال یا نگهداری سایر مواد استفاده می‌کنند. لوله‌ها می‌توانند از مواد مختلفی مثل آهن، فولاد، پلیمر، شیشه و ... ساخته شوند.
لوله‌ها را می‌توان به انواع مختلف از نظر جنس، کاربرد و نحوه اتصالات دسته‌بندی نمود. لوله‌هایی که در سیستم آبرسانی و فاضلاب مورد استفاده قرار می‌گیرد به شرح ذیل می‌باشد.
لوله های مانیسمان(سیم لس)
]
لوله پلیکا(PVC)
لوله پلی اتیلن
لوله تک لایه(لوله سفید)یا لوله های سبز
با توجه به مصرف فراوان لوله و اتصالات و شیرآلات پلی‌پروپیلن در بسیاری از پروژه های صنعتی و ساختمانی این مجموعه اقدام به اخذ نمایندگی پخش لوله اتصالات آذین و نیوپایپ، چابهار و واردات شیرآلات مهره دار PP از شرکت PIMTAS ترکیه نموده است. لوله و اتصالاتPPRC بدلایلی مانند سبکی وزن ، صاف و صیقلی بودن سطح داخلی، عدم رسوب و جرم گرفتگی، عدم زنگ زدگی وخورندگی آهک ، بهداشتی بودن و راحتی در نصب، جایگزین لوله های گالوانیزه شده و امروزه یک عنصر ضروری در تاسیسات آب گرم و سرد و سیستم حرارتی داخل ساختمانها است. لوله ها و اتصالات PPRC فیرات که در تاسیسات آب گرم و سرد داخلی استفاده می شود، از ماده خام Type-3 PP-R (پلی پروپیلن رندوم کوپلیمر) ساخته می شود. . مهمترین ویژگی این ماده خام، مقاومت بالای آن در برابر تاثیرات گرما و مواد شیمیایی می باشد. در سایه این مقاومت، لوله و اتصالاتPP-R فیرات با موفقیت در تاسیسات آب سرد و گرم قابل استفاده می باشد.به علت رندومی زنجیره ای بودن ساختار مونومر ماده خام PP-R لوله های ساخته شده از این مواد مانع از وجود هر نوع ماده زیستی (بیولوژیکی) در خود می شوند . بنابرابن محصولاتی با مشخصات فوق دارای خواص ممتازی هستند که عبارتند از : عدم زنگ زدن ، عدم طعم و بوی نامطلوب . مشخصات کلی و فواید لوله و اتصالات PPRC تا زمانیکه در دمای 20°C با فشار 25 اتمسفر مورد استفاده قرار گیرند، طول عمری برابر با 50 سال را دارا هستند . قابل استفاده در 21 – الی 95+ درجه سانتیگراد می باشد. (با در نظر گرفتن درجه حرارت انجماد مایعی که در داخل لوله جریان می یابد باید عایقکاری انجام شود.) در برابر مواد شیمیایی مقاومت بالایی دارند. در برابر ضربه مقاومت بالایی دارند. در مقابل پوسیدگی مقاوم هستند. با آهک ترکیب نمی‌شوند و زنگ نمی‌زنند. به علت جلوگیری از نفوذ اشعه های ماوراء بنفش ،جلبک و باکتری در درون آنها اجازه رشد نخواهد داشت . رنگ، بو و طعم آب را تغییر نمی‌دهند. دارای سطح داخلی صاف و صیقلی هستند. در برابر گرما و صدا عایق هستند. دارای 70%صرفه جوئی زمانی در نصب و بدون پرت و ضایعات.] (لوله سفید)یا لوله های سبز
لوله پنج لایه PEX_AL_PEX
لوله پوش فیت
لوله گرانول ( هواکشی)
لوله‌های گالوانیزه[ویرایش]
لوله‌های گالوانیزه خود به دو دسته تقسیم می‌شوند: لوله‌های فولادی گالوانیزه و لوله‌های آهنی گالوانیزه این دو نوع در بازار به لوله‌های آهنی سفید معروفند و عموماً بین این دو فرقی گذاشته نمی‌شود، در صورتیکه لوله‌های فولادی گالوانیزه در مقایسه با نوع آهنی آن سبک‌تر و براق‌تر هستند .
این نوع لوله‌ها گاهی برای تخلیه ف==== لوله‌های فولادی گالوانیزه ====اضلاب لوازم بهداشتی کوچک به کار برده می‌شود ولی مورد استفاده اصلی آنها برای تهویه است. جنس این لوله‌ها از فولاد نرمی است که در ساختن آن ورقه فولاد را با فشار داخل قالب عبور داده درز آن را جوش می‌دهند و سپس آنها را جهت افزایش مقاومت در برابر اسیدها و زنگ زدگیها در یک وان آبکاری روی اندود (گالوانیزه) می‌کنند. این نوع لوله‌ها نسبت به نوع آهنی در برابر اسیدها مقاومت کمتری دارند و کلیه اسیدهایی که برای چدن مضر می‌باشند فولاد گالوانیزه را هم خراب می‌کنند.واین لوله ها خیلی به آب عادت دارند و برخورد آب آن ها موجد سخت شدن این لوله ها می شود
لوله‌های آهنی گالوانیزه[ویرایش]
جنس این لوله‌ها از آهن سفید نورد شده است که درز آن توسط دستگاه‌های درز جوش بهم جوش داده می‌شود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو می‌برند. به همین علت آنها را لوله‌های با درز نیز می‌گویند. این نوع لوله‌ها از رنگ تیره و خاکستریشان شناخته می‌شوند؛ و عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید می‌شوند.
کلیه لوله‌های فولادی و آهنی گالوانیزه در شاخه‌های ۶ متری و دو سر دنده با قططر ۱/۲ اینچ تا ۸ اینچ تولید می‌گردند. قر این لوله‌ها معمولاً‌قطر اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است. همچنین در بازار این لوله‌ها را بر اساس نمره می‌شناسند. لوله‌های گالوانیزه نیز به وسیله دنده پیچی به یکدیگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی می‌شوند.
نکته[ویرایش]
از اتصال این لوله‌ها به روش جوشکاری باید پرهیز نمود زیرا بر اثر حرارت ناشی از جوشکاری و سوختن روکش گالوانیزه (آلیاژ روی) دود غلیظ و سفیدی تولید می‌شود که محیط کار را آلوده می‌نماید و تنفس آن ایجاد مسمومیت کرده و موجب آسیب دیدن دستگاه تنفسی می‌شود.
لوله گالونیزه لوله گالوانیزه لوله های گالوانیزه: لوله ها از نظر جنس کاربرد و نحوه اتصالات بخش بندی می شوند. که لوله های گالوانیزه یکی از رایج ترین انواع لوله ها تا کنون در صنعت می باشند این لوله ها که از پوشش گالوانیزه بر خوردار می باشند حدود پنجاه سال پیش وارد صنعت ایران شدند و کاربردهایی از قبیل : آب ، گلخانه ، حصار کشی ، سازه فلزی، تصفیه خانه ها ، کشاورزی و آبرسانی و دکل های مخابراتی کابل برق و... مورد استفاده قرار می گیرد.
گالوانیزه چیست:
برای محافظت از خوردگی و آسیب پذیری فلزات توسط عمل گالوانیزاسیون، پوششی از فلز روی را بر روی این گونه فلزات آسیپ پذیرقرار می دهند این پوشش متشکل از لایه ی روی و ترکیباتی از آهن می باشد. این نوع فلزات کاربرد زیادی در صنعت دارد. (آهن و فولاد)
لوله گالوانیزه: · ضریب هیزم ویلیام این لوله بر حسب اینچ می باشد · طول لوله های گالوانیزه شش متر می باشد. · اتصالات آن قفل ، کمربند و برشن است. · این لوله ها به وسیله دنده پیچی به یکدیگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی می شوند .
می توان گفت لوله های گالوانیزه یکی از کاربردترین لوله ها در سیستم آبیاری سنترپیوت و سیستم آبیاری خطی یا لینیر می باشد. لوله گالوانیزه لوله های گالوانیزه را می توان به طور کلی به دو دسته عمده بخش بندی کرد 1- لوله های آهنی گالوانیزه:
این لوله ها با رنگ تیره و خاکستریشان است که شناخته می شوند و عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید می شوند . جنس این لوله ها از آهن سفید نورد شده می باشد . به این لوله ها ، لوله های با درز نیز می گویند که درز آن توسط دستگاهایی به هم متصل شده و جوش می خورند و در فلز روی مذاب، فرو برده می شود.
2- لوله های فولادی گالوانیزه:
بیشترین استفاده عمده این لوله ها برای تهویه است همچنین در تخلیه فاضلاب نیز کاربرد داشته .جنس این لوله ها از فولاد نرم بوده و جهت افزایش مقاومت و آسیب پذیری در برابر خوردگی ، اسید ها و زنگ زدگی ها در وان محتوی از فلز روی (گالوانیزه) قرار می دهند.
این دو نمونه لوله گالوانیزه در بازار به لوله های آهنی سفید نیز معروف می باشند قالبا فرقی بین این دو نمونه در بازار گذاشته نمی‌شود ولی لوله های فولادی نسبت به لوله های آهنی ظاهری براق تر و نقره ای رنگ از خود دارند و این به سبب وجود روی خالص بر روی آن می باشد.
نکته قابل توجه در مورد اتصالات این لوله ها این است که در اتصال به روش جوش کاری باید پرهیز شود زیرا هنگام جوش کاری حرارت ناشی از این عامل باعث شده سطح روکش گالوانیزه سوخته و دود سفید و غلیظی تولید کند که باعث آلودگی و مسمومیت و مشکل در دستگاه تنفسی افراد می شود.
محاسن پوشش لوله گالوانیزه نسبت به دیگر پوشش ها را می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1) هزینه اولیه: هزینه پوشش گالوانیزه معمولاً کمتر از روش های پوشش دهی دیگر مثل رنگ آمیزی می باشد. 2) عمر پوشش لوله: عمر تخمین زده شده برای لوله هایی که با گالوانیزه پوشش داده می شوند حدود پنجاه سال می باشد که این خود بسته به شرایط آب و هوایی منطقه و نوع محیط بستگی دارد 3) بررسی هزینه و تعمیرات جاری: این پوشش نسبت به سایر پوشش ها به تعمیرات کمتری احتیاج پیدا خواهد کرد و هزینه تعمیرات در طول زمان نسبتاً ثابت می باشد. 4) حفاظت خود به خودی از قسمت های آسیب دیده 5) سهولت در بازرسی 6) مدت زمان نصب: نصب آن سریع بوده به گونه ای که این لوله ها نسبت به لوله های رنگ شده زمان کمتری را برای نصب و تکمیل دارا می باشد 7) استحکام پوشش: بدلیل ساختار واحد دارای استحکام قابل قبولی در تنش های مکانیکی بوده.
لوله‌های چدنی[ویرایش]
جنس این لوله‌ها از چدن ریخته گری است و بر حسب نوع کاربرد آنها انواع و مقدار آلیاژ، شکل و طول لوله، نوع اتصالات آنها با هم متفاوت هستندو اغلب در سیستم لوله کشی فاضلاب استفاده می‌شوند.
لوله‌های چدنی که در سیستم لوله کشی فاضلاب به کار می‌رود :
الف) سرتوپی (یک سرتوپی – دو سرتوپی)
ب) دو سر تخت
نکته[ویرایش]
لوله‌های چدنی با سرتوپی و سرتخت به ترتیب لوله‌های بوشن دار و بدون بوشن نیز نامیده می‌شوند.
مزایای لوله‌های چدنی[ویرایش]
در برابر فشار وارده به جداره‌های خارجی دارای مقاومت و استحکام خوبی هستند.فرسودگی این لوله‌ها کمتر از لوله‌های فلزی است.می‌توان براحتی از دستگاه تراکم هوا جهت بازکردن و رفع گرفتگی لوله استفاده نمود.قیمت لوله‌های چدنی نسبت به لوله‌های آهنی ارزانتر است.
معایب لوله‌های چدنی[ویرایش]
نصب لوله‌های چدنی نسبت به لوله‌های آهنی کنتدتر انجام می‌شود.لوله‌های چدنی به علت تأثیر مواد شیمیایی موجود در فاضلاب زنگ می‌زنند و جلوگیری از زنگ زدگی آنها میسر نمی‌باشد.داشتن وزن زیاد قطعات و کثر اتصالات و در نتیجه زیاد پیوند از معایب دیگر لوله‌های چدنی می‌باشد.
طریقه اتصال لوله‌های چدنی[ویرایش]
اتصال لوله‌های چدنی توپی دار با استفاده از کنف و سرب انجام می‌گیرد و اتصال لوله‌های چدنی دو سر تخت به کمک واشر لاستیکی و بست مخصوص انجام می‌شود.
روش اتصال لوله‌های چدنی توپ دار[ویرایش]
۱- ابتدا بایستی بدنه لوله واتصالات از نظر سالم بودن تست شود و نحوه آزمایش از طریق زدن ضربات آرام چکش امکان‌پذیر است. چنانچه لوله شکسته باشد یا حتی دارای ترک مویی حزیی باشد صدای ضربات به صورت بم که اصطلاحاً صدای «مرده چدن» نام دارد شنیده می‌شود.
نکته[ویرایش]
صدای برخاسته از برخورد ضبات چکش به لوله سالم طنین دار می‌باشد و همژنین قسمت مادگی بایستی در جهت جریان قرار گیرد.
۲- پس از اینکه لوله‌ها در یک امتداد به صورت هم محور در داخل یکدیگر قرار داده شدند کنف مخصوص بایستی با استفاده از قلم و چکش در طوقه مطابق شکل متراکم شود. لازم است ذکر شود کنف مورد استفاده به دو روش دو رشته‌ای و سه رشته‌ای بافته می‌شود و کنف بافته شده بایستی متناسب با قطر لوله‌های اتصالی بوده و فضای بین نر و مادگی را تا عمق ۵/۲ سانتی‌متری لبه مادگی پر نماید. ۳- سرب مذاب که قبلاً توسط چراغ کوره‌ای یا کوزه ذوب تهیه شده با ملاقه مطابق شکل داخل طوقه ریخته می‌شود. چنانچه محل پیوند به صورت کاملاً عمودی و سرتوپی رو به بالا باشد نیازی به کمربند سرب ریزی نیست اما اگر محل پیوند افقی یا مایل یا سرتوپی رو به پایین باشد استفاده از کمربند سرب ریزی ضروری است و باید با استفاده از کمربندهای نخ سوز یا لاستیکی یا فلزی یا گل رس با ایجاد مسیر سرب ریزی عمل سرب ریزی را انجام داد. ۴- بعد از تمام مراحل فوق وقتی سرب سرد شد آن را باید با استفاده از قلم سرب کوبی و چکش به طور آهسته کوبید تا مواد لازم حتی الامکان به داخل اتصال برود. روش اتصال لوله‌های چدنی سر تخت :
ابتدا باید واشر لاستیکی را از طوقه فولادی خارج کرده و سالم بودن آن را بررسی نمود.واشر لاستیکی را در انتهای قطعه اول لوله مورد اتصال قرار داده به طوریکه رگه برجسته میانی واشر به لبه انتهایی لوله مماس باشد.قسمت آزاد واشر لاستیکی را به پایین برگردانده تا رگه برجسته میانی روی لبه انتهایی لوله قرار گیرد.قطعه دوم مورد اتصال را وارد واشر لاستیکی نموده به طوریکه لبه آن روی رگه برجسته میانی قرار گیرد. سپس باید قسمت برگردانیده شده واشر را به حالت اول خود درآورد.بست نگهدارنده فولادی را باز رده جهت سهولت بسته شدن سطح داخلی آن را کمی چرب نموده و طوقه را در محل خود و بر روی واشر لاستیکی قرار داده و پیچها را در محل خود باید بتدریج سفت نمود.
