لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه9
موریانه تمام خانه پلنگ صورتى را خورد. هیچ کدام از حیله هاى پلنگ صورتى نیز براى دفع این موجود به جایى نرسید و از خانه به غیر از سیستم لوله کشى آن چیزى باقى نماند. سرانجام پلنگ صورتى با این موجود به توافق رسید. او موریانه را روى میزى گذاشت و با کمک او الوارهاى مورد نیاز خانه جدیدش را برید.
هر چند پلنگ صورتى توانست با موریانه موذى خانه اش به صلح برسد، اما مردم عادى به همین راحتى نمى توانند چنین کارى انجام دهند. در زندگى واقعى کسى نمى تواند به خورده شدن تمام خانه اش با آرواره هاى موریانه بخندد، به ویژه اگر مسئول یکى از خانه هاى تاریخى مملکت باشد یا یکى از دوستداران میراث فرهنگى کشور. در این صورت نه تنها به این اتفاق نمى خندد بلکه براى خراب شدن خانه هاى تاریخى مى گرید. مهندس «على پازوکى»، کارشناس حشرات موذى و متخصص دفع موریانه ها از خانه هاى تاریخى، در زمینه پروژه هاى مرمت بناهاى تاریخى فعالیت مى کند که از آن جمله مى توان از بازسازى مجلس شوراى ملى و ساختمان شماره ۹ وزارت امور خارجه نام برد. درباره چگونگى دفع موریانه ها و اینکه اصولاً موریانه ها چه موجوداتى هستند گفت وگویى انجام داده ایم که گزارشى از آن گفت وگو را مى خوانید.
• خورندگان چوب هاى دنیا«موریانه ها پنج سال پیش، پنج میلیارد دلار به مردم آمریکا خسارت وارد کردند.» پازوکى با بیان این آمار مى افزاید: «این آمار در کشورهاى پیشرفته دنیا قابل محاسبه است. چنین خسارت هایى در کشورهاى دیگر دنیا نیز توسط موریانه ها به مردم وارد شده است.» این موجودات دوست نداشتنى در مناطق گرمسیرى و نیمه گرمسیرى به خوردن چوب مشغول هستند. ایران هم یکى از خانه هاى موریانه هاى جهان است. پازوکى درباره خصوصیات آب و هوایى فلات ایران مى گوید: «جایى که به نام فلات ایران با آب و هواى خشک شناخته مى شود، در واقع آب و هواى متنوعى دارد. ما چهار درصد از گونه هاى گیاهى جهان را در کشورمان داریم که به خاطر خشک بودن این منطقه، امرى عجیب است. همین تنوع آب و هوایى، تنوع جانورى را در این منطقه به وجود آورده است.» حالا خودتان را براى یک آمار عجیب موریانه اى آماده کنید: «در ایران نزدیک به ۳۰ گونه موریانه، شناسایى شده است.» یک نمونه از این موریانه ها که مشغول جویدن چوب هاى خانه ها و کمد ها هستند، ساختمان هاى تاریخى را هم مى جوند: «آمیترمس ویلیس» .نمونه هایى از موریانه هاى خرابکار در دنیا وجود دارد که مى توانند با همان چوب هایى که خورده و هضم کرده اند با آب دهانشان تپه هاى مرتفعى بسازند که بولدوزر هم قادر به تکان دادن آنها نباشد. این تپه ها که در آمریکاى جنوبى، استرالیا و مناطق استوایى دیده مى شوند تنها با مواد منفجره از بین مى روند. ماده اى که موریانه هاى تپه ساز در ساختمان هاى خود به کار مى برند، از سیمان هم محکم تر است.
موریانه هاى تپه ساز در ایران هم زندگى مى کنند. در بجنورد نمونه هایى از این موریانه ها را مى توان یافت که البته مهندسى آنها به خوبى پسر عموهاى آفریقایى شان نیست.
• موریانه ها پسر عموى مورچه ها نیستند
همان شرکتى که پویانمایى هاى پلنگ صورتى را به بازار عرضه مى کرد، سریال دیگرى به نام «مورچه و مورچه خوار» را هم تولید
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:9
فهرست و توضیحات:
مقدمه
بیان مسأله
شیوه های دفع موریانه در گفت وگو با مهندس علی پازوکی
برای از بین بردن موریانه هایی که تاریخ را می جوند کافی است تنها بدن یک موریانه کارگر را به سم آغشته کنید تا سایر موریانه ها هم هنگام دریافت غذا آلوده شوند و از بین بروند
.
موریانه تمام خانه پلنگ صورتى را خورد. هیچ کدام از حیله هاى پلنگ صورتى نیز براى دفع این موجود به جایى نرسید و از خانه به غیر از سیستم لوله کشى آن چیزى باقى نماند. سرانجام پلنگ صورتى با این موجود به توافق رسید. او موریانه را روى میزى گذاشت و با کمک او الوارهاى مورد نیاز خانه جدیدش را برید.
هر چند پلنگ صورتى توانست با موریانه موذى خانه اش به صلح برسد، اما مردم عادى به همین راحتى نمى توانند چنین کارى انجام دهند. در زندگى واقعى کسى نمى تواند به خورده شدن تمام خانه اش با آرواره هاى موریانه بخندد، به ویژه اگر مسئول یکى از خانه هاى تاریخى مملکت باشد یا یکى از دوستداران میراث فرهنگى کشور. در این صورت نه تنها به این اتفاق نمى خندد بلکه براى خراب شدن خانه هاى تاریخى مى گرید. مهندس «على پازوکى»، کارشناس حشرات موذى و متخصص دفع موریانه ها از خانه هاى تاریخى، در زمینه پروژه هاى مرمت بناهاى تاریخى فعالیت مى کند که از آن جمله مى توان از بازسازى مجلس شوراى ملى و ساختمان شماره ۹ وزارت امور خارجه نام برد. درباره چگونگى دفع موریانه ها و اینکه اصولاً موریانه ها چه موجوداتى هستند گفت وگویى انجام داده ایم که گزارشى از آن گفت وگو را مى خوانید.
• خورندگان چوب هاى دنیا«موریانه ها پنج سال پیش، پنج میلیارد دلار به مردم آمریکا خسارت وارد کردند.» پازوکى با بیان این آمار مى افزاید: «این آمار در کشورهاى پیشرفته دنیا قابل محاسبه است. چنین خسارت هایى در کشورهاى دیگر دنیا نیز توسط موریانه ها به مردم وارد شده است.» این موجودات دوست نداشتنى در مناطق گرمسیرى و نیمه گرمسیرى به خوردن چوب مشغول هستند. ایران هم یکى از خانه هاى موریانه هاى جهان است. پازوکى درباره خصوصیات آب و هوایى فلات ایران مى گوید: «جایى که به نام فلات ایران با آب و هواى خشک شناخته مى شود، در واقع آب و هواى متنوعى دارد. ما چهار درصد از گونه هاى گیاهى جهان را در کشورمان داریم که به خاطر خشک بودن این منطقه، امرى عجیب است. همین تنوع آب و هوایى، تنوع جانورى را در این منطقه به وجود آورده است.» حالا خودتان را براى یک آمار عجیب موریانه اى آماده کنید: «در ایران نزدیک به ۳۰ گونه موریانه، شناسایى شده است.» یک نمونه از این موریانه ها که مشغول جویدن چوب هاى خانه ها و کمد ها هستند، ساختمان هاى تاریخى را هم مى جوند: «آمیترمس ویلیس» .نمونه هایى از موریانه هاى خرابکار در دنیا وجود دارد که مى توانند با همان چوب هایى که خورده و هضم کرده اند با آب دهانشان تپه هاى مرتفعى بسازند که بولدوزر هم قادر به تکان دادن آنها نباشد. این تپه ها که در آمریکاى جنوبى، استرالیا و مناطق استوایى دیده مى شوند تنها با مواد منفجره از بین مى روند. ماده اى که موریانه هاى تپه ساز در ساختمان هاى خود به کار مى برند، از سیمان هم محکم تر است.
موریانه هاى تپه ساز در ایران هم زندگى مى کنند. در بجنورد نمونه هایى از این موریانه ها را مى توان یافت که البته مهندسى آنها به خوبى پسر عموهاى آفریقایى شان نیست.
• موریانه ها پسر عموى مورچه ها نیستند
همان شرکتى که پویانمایى هاى پلنگ صورتى را به بازار عرضه مى کرد، سریال دیگرى به نام «مورچه و مورچه خوار» را هم تولید کرده بود که در یکى از قسمت هاى آن سریال نیز موریانه اى به خانمان براندازى مورچه خوار مشغول بود. این موریانه در آن سریال به نام پسر عموى مورچه معرفى مى شد. اما این نسبت فامیلى چندان از نظر علمى ثابت شده نیست. پازوکى درباره نسبت این دو حشره با هم مى گوید: «هر چند به موریانه، مورچه سفید مى گویند، اما نسبت این دو تنها در این حد است که هر دو از جمله حشرات محسوب مى شوند.» او ادامه مى دهد: «این دو موجود به هم حمله مى کنند و گاهى اتفاق مى افتد که کشتار بزرگى از موریانه ها توسط مورچه ها صورت مى گیرد.» موریانه ها از مساوى بالان هستند. از حشرات پست تر به
حساب مى آیند و تابه حال دوهزار و پانصد گونه از آنها شناسایى شده است. موریانه ها یکى از سه دسته از حشراتى هستند که زندگى اجتماعى دارند. آنها در کلنى (لانه)هاى خود، طبقات اجتماعى متفاوتى دارند که هر کدام از آنها را در جایگاه خاصى مى گذارد. پازوکى مى گوید موریانه ها معمولاً یک شاه و ملکه دارند. گاهى
تعداد این شاه و ملکه ها به حدود ۲۰ جفت هم مى رسد. در این صورت در کلنى آنها ملوک الطوایفى ایجاد مى شود. این اتفاق معمولاً در لانه هاى بزرگ روى مى دهد. طبقات دیگر موریانه ها عبارتند از: «کارگرها» و «سربازها». کارگرها ماده هایى هستند که رشد جنسى آنها کامل نشده است. گاهى با اجازه ملکه، این
کارگرها هم امکان رشد مى یابند و به کار تولید مثل مشغول مى شوند. کارگرها چوب را مى خورند و آن را درون معده خود هضم کرده و با روش دهان به دهان توده غذا را به موریانه هاى دیگر مى دهند. سربازها، موریانه هایى هستند با آرواره هاى بسیار قوى. آنها وظیفه مراقبت از کلنى را به عهده دارند. این دسته از موریانه ها پوست نمى اندازند. کارگرها با حفر دالان خود را به منابع چوب مى رسانند. گاهى که به توده سفتى برخورد کنند، دالان را به روى بنا مى آورند و دالانى سرپوشیده براى عبور خود با مدفوع، آب دهان و خاک مى سازند. این دالان ها براى این ساخته مى شوند که موریانه ها به هواى مرطوب نیاز دارند و در هواى معمولى نمى توانند راحت زندگى کنند. براى همین در مکان هاى مرطوب مانند شمال ایران از این دست جانوران به وفور پیدا مى شود. همین توانایى آنها در ساختن راهرو براى رسیدن به غذا، به آنها کمک مى کند که در جایى دورتر از خانه خود به دنبال چوب هاى خوش خوراک بگردند. مثلاً مى توانند در حالى که در آپارتمان همسایه شما خانه دارند، چوب هاى خانه شما را تا ته بخورند.
• چوب خوشمزه
چوب مى تواند خوشمزه یا بد مزه باشد. درست مثل مغز بادام که مى تواند تلخ یا شیرین باشد. پازوکى که در تمام عمر کارى خود زندگى موریانه ها را مطالعه کرده است، مى گوید: «موریانه ها به چوب هاى تلخ، سمى، رآکتین دار و آنها که استبرق دارند، علاقه اى ندارند. براى همین چوب درختان ساج، سرو و کاج را نمى خورند و در عوض به خوردن چوب تبریزى و چنار علاقه مند هستند.»
چوب هاى خوشمزه را هم مى توان با یک سرى فرآیندهاى شیمیایى بدمزه کرد. مثلاً مى توان در کارخانه ها چوب را با مواد نفتى اشباع کرد. این روش براى چوب هایى که در ساخت ریل راه آهن به کار مى روند، موثر است. اما به خاطر بوى ناخوشایندى که این چوب ها دارند، نمى توان از این روش براى چوب هایى که در ساختمان ها به کار مى روند، استفاده کرد. پازوکى مى گوید براى چوب هاى ساختمانى مى توان از مواد دیگرى استفاده کرد که بوى ناخوشایند کمترى دارند. مقاوم سازى در برابر موریانه با این روش براى ساختمان هایى که هنوز ساخته نشده اند، امکان پذیر است، اما نمى توان از این روش براى ساختمان هایى که سالها پیش از این ساخته شده اند، استفاده کرد.
• موریانه را بکش
روش دیگرى که پیش از ساختن خانه مى توان از آن براى دفع موریانه ها استفاده کرد، مالیدن روغن منداب به چوب هاى خانه است. این روشى است که پازوکى در کودکى براى دفع موریانه از خانه اى که با پدرش مى ساخته، استفاده کرده است. خانه پدرى او سى سال در برابر موریانه ها دوام آورده بود. اما اگر بخواهیم که ساختمان هاى تاریخى خود را در برابر حمله موریانه ها مقاوم کنیم، باید از شیوه هاى بهترى استفاده کنیم. مثلاً شیوه اى که در آن رد دالان موریانه را مى گیرند و آن را تا رسیدن به خانه موریانه ها دنبال مى کنند، نمى تواند براى ساختمان هاى تاریخى به کار رود. براى همین باید از شیوه هاى دیگرى استفاده کرد. «در آمریکا براى از بین بردن موریانه ها از چادرهاى عظیمى استفاده مى شود که با کمک جرثقیل هاى بزرگ روى ساختمان آلوده قرار مى گیرد و سپس همه درزهاى چادر پوشانده مى شود. بعد گازى کشنده را به مدت یک شبانه روز در این چادر رها مى کنند و حشرات موذى با این روش از بین مى روند. اما موریانه ها تنها به عقب نشینى دو ساله اى اکتفا مى کنند و بعد از آن دوباره بر مى گردند.» این روش چند ایراد دارد: «اول اینکه فشار هواى لانه موریانه ها از فشار هواى بیرون کمتر است و به همین علت گاز در لانه آنها کمتر رسوخ مى کند و موریانه هاى کمترى آسیب مى بینند. ایراد دوم هم این است که این گازها که از ترکیبات «برم» هستند، براى لایه اوزون که زمین را احاطه کرده، مضر هستند.» این روش بهترین شیوه دفع موریانه با سم است. به گفته پازوکى روش هاى دیگر، از جمله دفع موریانه با سم پاشى منطقه، مانند کارى که در ابیانه انجام شده است، تنها به آلوده کردن محیط منجر مى شود و اثر آنها شاید تا دو ماه بیشتر نباشد. براى بیرون فرستادن موریانه ها از خانه هاى تاریخى باید این نکته را در نظر داشت که موریانه ها به هواى مرطوب علاقه مند هستند و مى توان آنها را در زیرزمین ها پیدا کرد. بنابراین خشک کردن موتورخانه ها و زیرزمین ها مى تواند یکى از راه حل هاى موجود براى دفع این موجودات باشد. روش دیگر که پازوکى براى بیرون راندن موریانه ها پیشنهاد مى کند، ساختن سد بر سر راه موریانه ها است: «موریانه هایى که در ایران به کار خراب کردن آثار تاریخى مشغولند، معمولاً خانه هایى در عمق ۸۰ تا ۹۰ سانتى مترى سطح زمین دارند. براى جلوگیرى از فعالیت این موریانه ها باید، سدى به عمق ۸۰ تا ۹۰ سانتى متر از مخلوط خاک و سم ایجاد کرد و بالاى لانه موریانه ها کار گذاشت. براى انجام درست این روش باید محل خانه موریانه ها را درست حدس زد و سم را به میزان مناسب استفاده کرد تا حداقل ده سال ساختمان در برابر موریانه ها مقاوم باشد.» البته اثر مخربى که این روش بر محیط زیست دارد، آلوده شدن آب هاى سطحى است. پازوکى براى ردیابى خانه موریانه ها چند روش پیشنهاد مى کند که یکى از آنها استفاده از گوشى هاى الکترونیکى است. این گوشى ها خیلى دقیق هستند و براى استفاده باید تا شعاع چند مترى ساختمان هیچ صدایى نباشد.
سگ هاى تعلیم یافته نیز راه حل دیگرى براى شناختن لانه موریانه ها است. اما سومین روش کمى متفاوت است. پازوکى مى گوید: «در این روش باید، مقدارى چوب با مواد رادیو اکتیو به خورد موریانه ها داد و سپس با ردیاب هاى رادیواکتیو محل لانه آنها را پیدا کرد.» روش دیگرى که براى جلوگیرى از حرکت موریانه ها مى توان به کار برد، این است که به جاى چوب از کلاف هاى فلزى در ساختمان ها استفاده کرد. در این روش باید چوب هاى به کار رفته در ساختمان را مثل سیخ کباب از ساختمان بیرون کشید و به جاى آن میله هاى آهنى در ساختمان فرو کرد. ساختن تله بر سر راه موریانه ها هم روش دیگرى است که مى توان از آن استفاده کرد. بسته هایى پر از چوب و مقوا که قرار است پر از موریانه شوند، روش دیگرى براى جذب موریانه ها است. پازوکى براى دفع موریانه هاى ساختمان شماره ۹ وزارت امور خارجه
پیش بینى کرده است که با پانصد تله مى توان این کار را انجام داد. او مى گوید که روش هاى بهترى براى از بین بردن موریانه ها وجود دارد که خطر کمترى براى محیط زیست دارند. «روشى است که در آن بدن موریانه هاى کارگر را زیر میکروسکوپ سمى مى کنند و آنها را داخل کانال ها رها مى کنند. موریانه ها عادت دارند که بعد از گرفتن غذا از دهان موریانه کارگر، بدن آن موریانه را مى لیسند. به این ترتیب موریانه ها همگى آلوده شده و مى میرند. باید دقت شود که مقدار سم نباید به اندازه اى باشد که موریانه کارگر از پا در آید.»
• هشدار: آنها خیلى مى جوند
پازوکى مى گوید: «ساختمان هاى تاریخى ما شدیداً در خطر هستند. این هشدارى که مى دهم براى ساختمان هایى است که اگر خراب شوند دیگر نمى توان آنها را ساخت.» و در ادامه توصیه مى کند: «از خرج کردن بودجه براى ساختمان هاى تاریخى دریغ نکنید. گاهى روش هاى دفع موریانه خیلى ساده است.»
او ادامه مى دهد: «متاسفانه مهندسان سازه و آرشیتکت ما کمتر با آفات آشنا هستند. من بارها پیشنهاد داده ام که براى دانشجویان این رشته ها چند واحد درس آشنایى با آفات ساختمان مثل موریانه و موش برپا کنند.» با توجه به آلوده بودن برخى از نقاط تهران، پازوکى پیشنهاد مى دهد که در قراردادهاى خرید و فروش خانه ها، بندى گنجانده شود که از نبودن آلودگى ساختمان به این گونه آفات اطمینان حاصل شود. شاید اگر پلنگ صورتى براى خرید خانه خود چنین قراردادى بسته بود، مى توانست زودتر از شر موریانه خلاص شود. البته این روش ها در زندگى مورچه خوار هیچ تاثیرى نمى توانند داشته باشند.
مقدمه
انسان از ابتدای آفرینش به نوعی از محیط زیست اطراف خود الهام گرفته است و در ساخت و طراحی وسایل مورد نیاز خود از آنها استفاده کرده است.بیونیک و معماری بیونیک علمی است که به الهام یابی فنی از ساختمانها ، رفتارها و ارتباطات گوناگون عالم جانداران می پردازد.
عنکبوت ها با طراحی و بافتن ریسمان هایی که به استحکام پولاد هستند ، برای خود آشیانه هایی می سازند ، یا زنبورها با رعایت کلیه قوانین هندسی ، پناهگاهی امن و مطمئن برای خود طراحی می کنند.
موریانه ها خانه های خود را در بیابان ها در هوایی بسیار گرم می سازند و تلاش می کنند با کندن راه هایی پیچیده در خاک ، سیستم گرمایی و تهویه داخل لانه های خود را خنک و متعادل نگه دارند.
خاک انباشت لانه های آنها به صورت یک مجموعه کامل طراحی شده تا بتوانند نیازهای طبیعی خود را تامین کنند. اینها نیز معمارند ولی معمارا نی طبیعی.
طی حدود 3/8 میلیارد سال از آفرینش زمین ، طبیعت خود ، طراح و معمار نهایی است. طی این مدت گیاهان و جانوران توانسته اند با طراحی لازم بر مشکلات محیط زیست فائق آیند بیونیک که در لغت به معنی"زیست شناختی " یا " به کارگیری اندام های ساختگی طبیعی" آمده است برای اولین بار توسط دانشمند آمریکایی به نام جک .ای.استیل در سال 1959 به کار برده شد.
وی بیونیک را علم سیستم هایی که شالوده و پایه تمامی سیستم های زنده است می دانست .
انسان در طول زندگی خود سعی دارد که برای ساخت و طراحی مکانها و وسایل مورد نیاز خود از طبیعت و محیط زیست اطراف خود الهام بگیرد.
به عنوان مثال ، ساختمان بدن خفاش برای لئوناردو داونچی ایده ای بود تا بتواند ماشین پرنده را طراحی کند.
یروهای عضلانی و در عین حال سرعت زیاد دلفین ها ، جرقه ای برای ساختن زیردریایی بود و یا می تواند به سامار اشاره کرد ، که این میوه پس از جدا شدن از گیاه مورد نظر، بال هایش را با زاویه ای مشخس باز کرده و به صورت منحنی و با وزش باد شروع به چرخش کرده وسپس آرام به زمین می افتد. دانشمندان با الهام گیری از این گیاه به طراحی بالگرد ، روی آوردند.
در زمینه خود معماری وساخت با وسایل ساختمان نیز معماران ومهندسین از عالم طبیعت بهره گرفته اند که از آن جمله می توان به شکل مارپیچ داخلی نوعی صدف به نام کونوس که برای طراحی خانه ها استفاده شده ، اشاره کرد.
بناها در معماری بیونیک یا معماری طبیعی یا با استفاده از مواد شکننده و نا پایدار ساخته می شوند و یا از یک مکان طبیعی که در زمین یا صخره شکل گرفته استفاده می شده است یکی از این مکان های طبیعی ، غارها هستند. معماری غاری که معمولا جنبه ای ازمعماری مقابر ، است از عصر باستان وجود داشته و از بارزترین نمونه های این سبک معماری می توان به معابر کاتوکومب رم و ناپل و مقابری در لبنان اشاره کرد.
کلیساهای سنگی در ارمنستان و نیز غارهای بسیار بزرگ مسکونی مکشوف در گورمه ترکیه و ماترا در جنوب ایتالیا ، نیز از دیگر نمونه های این سبک معماری است. این بناها احتمالا چیزی شبیه به لانه های بزرگ موریانه ها که هزاران موریانه را در خود جای می دهند ، بوده اند.معماری گلی یا خاکی را نیز می توان یکی از شاخه های معماری طبیعی در نظر گرفت. شهرهای قدیمی و تاریخی همچون صنعا در یمن یا ساختمانهای گلی دو گون در مالی نمونه هایی از این سبک هستند.
معماری بیونیک ، فقط محدود به چند نقطه خاص در دنیاست.
از مشهورترین نمونه ها که در آنها از سبک بیونیک برای طراحی و ساخت انها به کار برده شده،می توان به بنای زیر اشاره کرد:
- بانک کارمرز در فرانکفورت آلمان
- ساختمان اینونیک در کمبریچ
- پروژه همزیگری صنعتیkalundborg در دانمارک
با اینکه امروزه سبک معماری بیونیک گسترش فراوان یافته و استقبال از آن در سراسر جهان رو به افزایش است ولی باید به طور کلی به این مسئله توجه داشت که جزئ به جزئ از طبیعت و محیط زیست اطراف برای هر پروژه ای کار ساده ای نیست و باید کلیه مسائل جغرافیایی آب و هوایی ، اقتصادی و... را در نظر گرفت.
موریانه ها
مورچه
مور یا مورچه حشرهای اجتماعی است همانند زنبور عسل از راستهٔ نازک بالان که در میانههای دورهٔ کرتاسه یعنی حدود ۱۱۰ تا ۱۳۰ میلیون سال پیشتکامل یافتهاست. امروزه بیش از ۱۲۰۰۰ گونه مورچه طبقه بندی شدهاند و حدس زده میشود این تعداد تا ۲۲۰۰۰ گونه نیز برسد. مورچهها به راحتی از شاخک های آرنج دارشان و ساختار گره مانندشان و کمر باریکشان قابل شناسایی هستند.
اندازهٔ اجتماع مورچهها میتواند از چند ده مورچه شکارچی در یک حفره تا چند میلیون مورچهٔ ساده و مورچه نازای ماده و طبقهای از کارگرها و سربازها و سایر گروهها را در یک محدوده جغرافیایی وسیع شامل شود.همچنین اجتماع مورچهها شامل تعدادی نر دارای نطفه و همچنین یک یا چند ماده که توانایی بارور شدن دارند و ملکه نامیده میشوند، میشود.همچنین گاهی اجتماع مورچهها یک ابرجامعه توصیف شدهاست ٬زیرا مورچهها در آن با یکدیگر کار میکنند و از اجتماع خود دفاع میکنند...
مورچه قرمز
تقریباً تمام مناطق کره زمین مورچه دارد. فقط مناطقی مانند جزایر دور افتاده و غیرقابل دسترسی استثنا هستند. مورچه به بیشتر محیط زیستهای زمین چیره گشتهاست و در بیشتر محیط زیستها توانایی زندگی دارد. این موجود ۱۵-۲۰٪ موجودات زنده خشکیزی زمین را تشکیل میدهد. علت موفقیت آنها به زندگی اجتماعی، توانایی بالای انطباق پذیری و توانایی تغییر دادن محیط زیستشان و بهره برداری از منابع و دفاع از یکدیگر برمیگردد. انواع مورچهها به صورتهای مختلفی مانند زندگی انگلی و بردهداری، همزیستی مسالمت آمیز و … تکامل یافتهاند.
جامعهٔ مورچهها دارای سیستم تقسیم کار، ارتباط بین اشخاص و توانایی حل مشکلات پیچیده است.این تشابه با جوامع انسانی سالهاست که الهام بخش و موضوع مطالعات بوده است.
خیلی از تمدنهای انسانی از مورچهها در مراسم مذهبی ،تغذیه و موارد پزشکی سود میجویند.برخی از گونه ها بخاطر نقشی که در کنترل زیستی آفت ها ایفا میکنند بسیار ارزشمند هستند،هرچند توانایی آنها برای استفاده از منابع باعث تعارض آنها باانسانها شده است.آنها میتوانند به محصولات کشاورزی صدمه زده و وارد خانهها شوند.
مورچهها قویترین حیوانات خشکی میباشند، چرا که میتوانند چند برابر وزن خود بار حمل کنند، مطالعه در زندگی مورچهها دانشمندان را به شگفتی واداشتهاست، چون وقتی آنها انبار غذای بعضی از مورچهها را بررسی کردهاند، با کمال تعجّب دیدهاند آنها، به طور دقیق دانههای جمع آوری شده را به طور منظّم در کنار هم قرار میدهند؛ آنها دانههای گندم را از وسط به دو نیم میکنند تا هنگام رسیدن رطوبت سبز نشود، ولی دانههای خربزه را به جای نصف به چهار قسمت تقسیم میکنند، زیرا میدانند که دانههای خربزه (تخم خربزه) اگر به دو نصف تقسیم شوند، باز هم قابلیت سبز شدن را دارند و به محض تماس با آب رشد خواهند کرد و لانهٔ مورچهها را از بین خواهند برد.
یک مسیر ایجاد شده توسط مورچه ها
مورچه ها برای برقراری ارتباط با یکدیگر از فرومون استفاده میکنند. این سیگنالهای شیمیایی در مورچهها نسبت به سایر نازک بالان تکامل یافته تر است. همانند سایر حشرات مورچه ها برای تشخیص بوی فرومون، از شاخکهای بلند و نازکِ متحرّک خود استفاده میکنند. مورچه بوسیله دو شاخک خود اطلاعاتِ لازم در مورد جهت و شدت بو را استخراج میکند. از آنجایی که اغلب مورچهها در روی سطح زمین زندگی میکنند، از سطح خاک برای بر جا گذاشتن رد فرومون استفاده میکنند تا دیگر مورچه ها نیز بتوانند آنرا دنبال کنند. در گونه هایی که بصورت گروهی کاوش میکنند مورچه ای که غذا پیدا میکند یک رَد فرومون در مسیر بازگشت به لانه برجای میگذارد و این مسیر بوسیله دیگر مورچه ها دنبال میشود، پس از بازگشتِ مورچه های دیگر با غذا، این مسیر تقویت میشود. هنگامی که منبع غذا تمام میشود، دیگر رَد جدیدی توسط مورچه ها، در مسیر بازگشت گذاشته نمیشود و بوی فرومون به آرامی محو میشود. این عمل باعث میشود که مورچه ها با تغییرات محیط خود را هماهنگ کنند. به طور مثال هنگامی که یک مسیر مشخص شده به سمت منبع غذایی توسط یک مانع سد میشود مورچه ها مسیر را رها میکنند تا مسیر جدیدی پیدا کنند. اگر مورچه ای موفق شود، رَد جدیدی بر جای میگذارد که شامل مسیر کوتاه تری به لانه میباشد. مسیر های موفق به سمت منبع غذا بوسیله سایر مورچه ها دنبال میشوند و مسیر های بهتر تقویت میشوند تا در نهایت بهترین مسیر پیدا شود.
مورچه ها از فرومون، تنها برای رَد یابی استفاده نمیکنند. هنگامی که یک مورچه آسیب میبیند از خود فرومونِ خطر ساطع میکند که باعث میشود مورچه های اطراف او در حالت تهاجمی قرار بگیرند و همچنین مورچه های بیشتری به آن منطقه جذب شوند. برخی از گونه های مورچه از فرومون خاصی به نام فرومونِ پروپاگاند استفاده میکنند که باعث میشود دشمنانشان دچار سردرگمی شوند و به یکدیگر حمله کنند.[۲] فرومون بوسیله ساختارهای زیادی تولید میشود که شامل غدد دوفور، غدد سمی و غدههای موجود در روده، دُم، روده راست ، استرنم و درشت نی میشوند. فرومون ها همچنین بین مورچه های لانه رد و بدل میشود این عمل بصورت ترکیب شدن فرومن با غذا و سپس انتقال دادن آن از طریق دهان مورچه ای به مورچه دیگر صورت میگیرد.[۳] این به مورچه ها کمک میکند که بفهمند چه وظیفه ای باید انجام دهند.(به طور مثال : جمع آوری آذوقه یا نگهداری از لانه).[۴] در گونه هایی از مورچه ها که دارای ملکه هستند هنگامی که تولید نوع خاصی از فرومون توسط ملکه متوقف شود کارگران ملکه جدیدی را انتخاب میکنند.[۵]
انتقال فرومون مخلوط با غذا توسط دو مورچه
برخی از انواع مورچه
موریانهها بهصورت اجتماعی با تقسیم کار بین افراد طبقات مختلف، زندگی میکنند. افراد این طبقات از نظر ظاهر و رفتار متفاوت میباشند و چرخهی زندگی پیچیدهای را دارند. این طبقات به مولدین بالغ، کارگرها و سربازها تقسیم میشوند. مولدین بالغ به رنگ خرمایی روشن تا قهوهای مایل به قرمز تا سیاه متغیر میباشد. اندازهی حشرات کامل با بالها از 7/12 میلیمتر تا 4/25 میلیمتر میباشد. از مشخصات دیگر چشمهای کاملاً رشد یافته، بالهای غشایی، دو جفت شاخک تسبیحی شکل و آروارههای بالایی که به وضوح قابل مشاهده هستند، میباشند.
در طول زمانهای خاصی از سال، موریانههای بالدار، کلنی را در گروههایی که همان Swarmer ها هستند ترک میکنند. در طول این زمان حشرات کامل ممکن است به سمت نور جلب شوند. همانطور که بالدارها (جنس نر و جنس ماده) روی زمین فرود میآیند بالهای آنها میافتد و شروع به جستجوی محلی مناسب برای تأسیس کلنی میکنند.
جنسهای نر از طریق بو یا فرمون به جنسهای ماده جلب میشوند و جنس ماده را تعقیب میکنند. آنها با همدیگر داخل چوب یا خاک مرطوب، که به گونه بستگی دارد، وارد شده و اطاقکی را که جفتگیری در آن صورت میگیرد و ملکه در آنجا شروع به تخمگذاری میکند را ایجاد میکنند. هر سال از میلیونها بالداری که پرواز میکنند تنها درصد کمی از آنها (معمولاً کمتر از یک درصد) موفق به ایجاد کلنی میشوند.طبقهی کارگر از مهمترین طبقاتی هستند که صاحبخانهها میبینند و مسئولیت انجام کار داخل کلنی را بهعهده دارند. کارگرها وظیفهی مراقبت از تخمها و افراد جوان، ساختن تونلهای کلنی و در صورت خراب شدن تعمیر آنها، جمعآوری غذا، کمک به موریانههای دیگر زمانی که آنها پوستاندازی یا رشد میکنند و تیمار نمودن، تمیز کردن و تهیهی غذا برای هملانهایهای دیگر و یکدیگر را برعهده دارند. اگر حملهای بهوسیلهی مورچهها و یا موریانههای خارجی صورت گیرد، کارگرها در دفاع از کلنی به سربازها کمک میکنند. فعالیت اصلی طبقه سرباز دفاع از کلنی در برابر موریانههای دیگر و مورچهها میباشد. موریانهها برای دفاع از آروارههای برآمدهی بزرگ خود استفاده میکند.برای انتخاب روش مدیریتی هر نوع موریانه تشخیص آنها مهم میباشد. بنابراین جمعآوری نمونههایی از موریانههای سرباز و در زمان ممکن موریانههای بالدار مهم میباشد. مورچههای بالدار غالباً با موریانههای بالدار اشتباه گرفته میشوند اما برای تفکیک این دو حشره چندین مشخصه وجود دارد که با چشم قابل رؤیت میباشد.
مورچهها دو جفت بال شفاف نامساوی دارند در حالیکه موریانهها چهار بال مساوی دارند که معمولاً به سمت عقب روی بدن قرار میگیرند. گاهی اوقات موریانهها را از آن جهت که شبیه مورچهها بهنظر میرسند بهعنوان مورچههای سفید میشناسند .
در حال حاضر بیش از 2600 گونهی مختلف از موریانهها شناسایی شدهاند با این وجود همه این افراد متفاوت را میتوان در چهار گروه مشخص قرار دارد:
1) موریانههای چوب مرطوب
2) موریانههای چوب خشک
3) موریانههای زیرزمینی
4)موریانههای تپهساز یا لانه درختی
موریانههای چوب مرطوب پراکندگیشان خیلی محدود است. نام آنها از این واقعیت گرفته شده که آنها در چوب خیلی مرطوب بویژه کندهها و در ختان افتاده در کف جنگل زندگی و تغذیه میکنند. موریانههای چوب خشک در اکثر قارهها شایع هستند آنها نیاز به تماس با رطوبت یا خاک ندارند. موریانههای زیرزمینی در بسیاری از قسمتهای جهان فراوان هستند و گاهی اوقات چندین متر در عمق خاک زندگی و رشد و نمو میکنند.
. بعضی موریانههای زیرزمینی ممکن است لانهها را در روی درختان یا در محلهایی در بالای سطح خاک بسازنند. بالاخره بعضی از موریانههای تپهساز قادر به ساختن برجهای گلی به ارتفاع 8 متر یا بیشتر هستند تعداد و محل پراکندگی اغلب تپههای موریانه میتواند چشم اندازهای قابل توجهای عموماً درآفریقا، استرالیا، جنوب شرقی آسیا و قمستهایی از آمریکای جنوبی ایجادکنند. تپههای موریانه در آمریکای شمالی یا اروپا یافت نمیشوند
کلمات کلیدی
موریانه ، برسی لانه موریانه ، الهام از لانه موریاته در معماری
فرایند ساخت لانه موریانه ها
در ابتدا صد ها موریانه به این طرف وآن طرف حرکت میکنند.هر موریانه به محض رسیدن به فضایی که کمی بالاتر از سطح زمین قرار دارد شروع به ترشح بزاق میکند و خاک را به به بزاق خود آغشته میکند.به این ترتیب گلوله های کوچکی با بزاق خود درست میکند.علیرغم خصلت کاملا تصادفی این رفتار نتیجه تا حدی منظم است.در پایان این مرحله در منطقه ای محدود تپه های کوچک مینیاتوری از این گلوله های کوچک آغشته به بزاق شکل میگیرد.پس از این همه تپه های مینیاتوری باعث میشود تا موریانه ها رفتار دیگری از خود نشان دهند.در واقع این تپه ها به صورت نوعی نشانه برای موریانه ها عمل میکند.هر موریانه به محض رسیدن به این تپه ها با انرزی بسیار بالایی شروع به تولید گلوله های خاکی با بزاق خود میکند.این کار باعث تبدیل شدن تپه های مینیاتوری به نوعی ستون می شود.
این رفتار ادامه میاد تا زمانی که ارتفاع هر ستون به حد معیینی برسد.در این صورت موریانه ها از خود رفتار سومی نشان می دهند.اگر در نزدیکی ستون فعلی ستون دیگری نباشد بلافاصله آن ستون را رها می کنند در غیر این صورت یعنی در حالتی که در نزدیکی این ستون تعداد قابل ملاحظه ای ستون دیگر باشد موریانه ها شروع به وصل کردن ستونها و ساختن لانه ها می کنند.
تفاوت های هوشمندی اجتماعی انسان با هوشمندی توده ای موریانه را در همین رفتار ساخت لانه میتوان مشاهده کرد.کارگران ساختمانی کاملا براساس یک طرح از پیش تعیین شده عمل می کنند در حالی که رفتار اولیه موریانه ها کاملا تصادفی است.علاوه بر این ارتباط مابین کارگران ساختمانی مستقیم واز طریق کلمات و...
است ولی بین موریانه ها هیچ نوع ارتباط مستقیمی وجود ندارد و آنها تنها به صورت غیر مستقیم واز طریق نشانه ها با هم در ارتباطند.
ساختمانهای ساده
لانه های گونه های ابتدایی کاملا مخفی است و پیدا کردن آنها بسیار مشکل می باشد ، آشیانه آنها معمولا از سیستمهای تو در تو و نامنظم راهروها و حجره هایی تشکیل شده است که جهت زندگی و ذخیره مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرند ، ملکه ممکن است کوچک باقی بماند ، او خلاف ملکه اجتماعات متشکلتر که در حجره خاص محصور است ، متحرک می باشد . این موریانه ها در چوب خشک زندگی می کنند و از خطرناک ترین آفات محسوب می شوند.
وقتی این نوع (Kalotermes) از موریانه ها برای ساختن دالانهایشان تیرهای چوبی را خالی می کنند درست مانند مورچه های نجار با توجه به بافت چوب کار می کنند . بعضی از راهرو ها که در انتهایشان حفره بزرگی قرار دارد ، برای انبار کردن فضولات مورد استفاده می باشد . این موریانه ها همیشه در همین فضای محصور زندگی می کنند و فقط هنگام کوچ نرها و ماده ها از لانه ، سوراخهایی به فضای خارج می سازند . اما لانه های بعضی از موریانه ها دارای سوراخهایی هستند که برای انتقال فضولات به خارج مورد استفاده قرار می گیرند . البته این سوراخها را همیشه سربازان با سرهای بزرگشان بسته اند .
شباهت عجیبی میان رفتار اینها و بعضی از مورچه ها وجود دارد . بعضی دیگر از گونه های ابتدایی لانه شان را در زیر خاک در دشتها و مناطق نیمه صحرایی می سازند ، یکی از آنها آشیانه کروی شکل در عمق سه متری یا بیشتر می سازند که تعداد زیادی راهرو و حجره در جهات مختلف از آن منشعب شده است .
معماران بزرگ
زندگی در داخل این تپه ها در زیر آفتاب حاره ای فقط با پوششی سخت فشرده که موریانه ها روی سطح خارجی لانه می سازند امکان پذیر است ، این لایه می تواند هوای درون آشیانه را آن طور که مورد نیاز موریانه هاست تنظیم کند ، در جاهایی که تامین چنین شرایطی برای تمامی قسمتهای لانه میسر نباشد ، موریانه ها با دقت تخمها و نوزادان بی دفاع را به قسمتهایی از لانه می برند که هوای داخلی آنجا مناسب باشد ، لایه سخت روی آشیانه موریانه ها خواص دیگری هم دارد ، به طوری که آنها را از حمله حیوانات زیادی حفاظت می کند ، اما این لایه حفاظتی در مقابل همه دشمنان کاملا موثر نیست .
لانه
کلنیهای جدید موریانه زمانی شکل میگیرد که نرها و مادههای بالدار مولد از کلنیهای والدینی اغلب بهطور هم زمان در یک ناحیه وسیع پرواز کنند. پرواز با از دست دادن بالها جفتیابی و ایجاد نقب به داخل خاک ادامه مییابد. ماده یک اتاقک حفر میکند، تخمها را میگذارد و لاروهای در حال رشد و نمو را توسط ترشحات بزاقی تغذیه میکند تا اینکه آنها به کارگرها و سربازهای بالغ شوند. وقتی که اولین کارگرها شروع به ساختن گالریها میکنند و به جستجوی غذا میپردازند. کلنی استقرار یافته است.
نر و ماده که به آنها پادشاه و ملکه اتلاق میشود معمولاً در اتاقک سلطنتی برای تمام عمرشان باقی میمانند. اتاقک سلطنتی مرکز ثقل سیستم لانه میباشد که از آن کارگرها گالریهای شعاعی را به سمت منابع غذایی و گالریهای روبه پایین را برای منابع آب میسازند. به استثناء بعضی از گونههایی که در محیط باز غذا را جستجو میکنند، موریانهها تمام زندگیشان را در سیستم لانهای میگذرانند مگر اینکه لانهشان توسط دشمنان یا فرسایش سوراخ شود.
محیطزیستی که آنها در آن زندگی میکنند عمدتاً به اندازه، شکل و موقعیت سیستم لانهای بستگی دارد.
لانه ممکن است درختی و یا زیرزمینی باشد، که در اینصورت به سطح داخلی و یا سطوح بیرونی گیاه متصل میباشد تا کمی برجسته باشد (مانند تپهها). مرکز لانه (مانند کندو یا سکونتگاه) و گالریها و راهروهای مرتبط با آن از خاک، بزاق و مدفوع، به نسبتهای متفاوت که عمدتاً خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاص خود را دارند ساخته میشوند.
شکل لانه
بزرگترین پیچیدگی ساختاری در لانههایی یافت میشود که اکثریت جمعیت در کندو با جفت سلطنتی و نوزادان متمرکز شده باشند. پیچیدهترین ساختارها توسط موریانه از قبیل Apicotermes زیرزمینی، تغذیه کننده از خاک در آفریقا ساخته میشودلانه اینها تقریباً کروی شکل هستند که از درون به تعدادی طبقات افقی موازی تقسیم و توسط لایههای نازکی از هم جدا میشوند.
راهروهای مستقیم یا مارپیچی ارتباط بین طبقات را برقرار میکند. دیوار بیرونی توسط سوراخها یا شکافها برای تهویه سوراخ شده که توسط گالریهای دایرهای شکل در درون دیوار ارتباط برقرار میکنند. مثال برجسته دیگر از معماری لانه، تپههای Macrotermesbellicosus در بخشهایی از غرب آفریقا است .
این تپههای بلند کلیسا مانند به ارتفاع تقریباً 9 متر میرسد. تپه روزمینی یک فضای هوای مرکزی بزرگ دارد و دیوارها توسط گالریهایی سوراخ شدهاند. کندوی بزرگ در داخل یک اطاقک، درست در زیر تراز زمین قرار دارد که به خاک به وسیله صفحه خاکی دایرهای شکل کلفت به زمین میچسبد که قطر آن در لانههای بزرگ به 3 متر میرسد.
این صفحه روی ستونی از خاک قرار دارد که از قاعده آن گالریهای بزرگ به سمت عمق خاک امتداد پیدا میکنند از قسمت زیرین صفحه رگههای مارپیچی و نازکی از جنس خاکی که دائماً، حتی در خشکترین فصل سال، مرطوب هستند، آویزان میباشند.
در مکانهای مختلف یک همین گونه تپههایی با معماری داخلی و شکل متفاوت میسازد. یک ویژگی که بهطور گستردهای در بسیاری از گونههای تپهساز که انتشار گستردهای دارند مانند(Rambur) MacrotermesSubhyalinus در کنیا و اوگاندا و Nasutitermestriodiae (Froggatt) در استرالیا دیده میشود.
گفته شده است که تنوع لانهی MacrotermesSubhyalinus در کنیا به حرارت و در اوگاندا به نوع خاک بستگی دارد در حالی
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه19
گونه cardiocondyla : نام ژاپنی : Hadaka-ari-zoku - مرجع اصلی
جلوه ای از زنگ گیاهی گرد مانند در تاکها درآفریقای جنوبی
اتنها بعداًدرقسمتهایی ازخوشه آشکارمیکند.
عملکرد محلی قارچ
موریانه : نام ژاپنی : Oozu-ari-zoku – مرجع اصلی : وستوود . یک مقدمه ای برای طبقه بندی مدرن وامروزی حشرات که درزیستگاه های طبیعی و ساختار متناظر خانواده های گروه 2 یافت شده است .
توصیف : نسل دو شکلی کارگر. کارگران عمده یا سربازان طول کلی بدن 2.5-6mm دارند و نسبتاً سرهای بزرگی دارند .کارگران فرعی یا کارگران با سرهای غیر استثنایی 2تا4 میلی متر طول دارند. هیچ طبقات مختلفی ازحشرات وجود ندارد که درگونه های ژاپنی واسطه شده اند. سه قسمت مخروطی یا راسی قسمت دوم مغز حشرات یک مجمع را در هردو نسل فرعی تشکیل میدهد و پرو مزونوتا بلند شده اند. درسربازان حاشیه اول شکمی جمجمه یک یا دو جفت دندانه گلویی و یک پیش آمدگی میانی را حمل میکند. پرونوتای بعضی از گونه های گرمسیری پیش آمدگیهای مجزای بازویی یا نخاعی دارند.
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه19
موریانه : نام ژاپنی : Oozu-ari-zoku – مرجع اصلی : وستوود . یک مقدمه ای برای طبقه بندی مدرن وامروزی حشرات که درزیستگاه های طبیعی و ساختار متناظر خانواده های گروه 2 یافت شده است .
توصیف : نسل دو شکلی کارگر. کارگران عمده یا سربازان طول کلی بدن 2.5-6mm دارند و نسبتاً سرهای بزرگی دارند .کارگران فرعی یا کارگران با سرهای غیر استثنایی 2تا4 میلی متر طول دارند. هیچ طبقات مختلفی ازحشرات وجود ندارد که درگونه های ژاپنی واسطه شده اند. سه قسمت مخروطی یا راسی قسمت دوم مغز حشرات یک مجمع را در هردو نسل فرعی تشکیل میدهد و پرو مزونوتا بلند شده اند. درسربازان حاشیه اول شکمی جمجمه یک یا دو جفت دندانه گلویی و یک پیش آمدگی میانی را حمل میکند. پرونوتای بعضی از گونه های گرمسیری پیش آمدگیهای مجزای بازویی یا نخاعی دارند.
اظهارات : این یکی از بزگترین گونه از خانواده مورچگان است ، که درحدود 300موریانه با یک کل احتمالی بیش از 1000گونه در طبیعت هستند. تغییر حدود موریانه به طور گسترده ای به خصوص درمناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری فراوان است. برطبق نظر ویلسون ، سه گونه مورچه جهانی بر حسب دامنه جغرافیش وجود دارد و گونه ها فراوان هستند. ( دو گونه دیگر مورچه و crematogaster هستند. ) جنس یا گونه طبقه بندی شده ناقص است . بازبینی های منطقه ای شامل براون و گرک برای گونه های آمریکای شمالی و کوزنزوف برای گونه های آمریکای جنوبی برای گونه های ژاپنی میباشند. گونه های ژاپنی درخاک و زیر سنگ و دیگر چوبهای پوسیده و درمیان ریشه های گیاهان آشیانه میسازند. آنهایی که غالباً مردم پسند هستند ( مثل نوداو ایندیکا ) بعضی ازاوقات اثرات کوشای