بررسی و تحلیل پارک شفق و فرهنگسرای دانشجو- رشته معماری

بخشی از پروژه 

پارک شفق و فرهنگسرای دانشجو ( ۴۸ـ ۱۳۴۵ ) درخیابان سید جمال الدین اسد آبادی، خیابان ۲۱ قرار دارد. بانی آن دکتر رضازاده شفق می‌باشد که در باغی متعلق به مستوفی الممالک و با الگوی پارک‌های فرانسه احداث گردید. پارک شفق در محله یوسف آباد تهران و در محل انباشت زباله‌های آن محله ساخته شد. دیبا در طراحی آن به عوارض زمین توجه بسیار داشت و سعی بر این کرد که از همان فرو رفتگی‌ها و بیرون زدگی‌های سطح زمین استفاده کند. برای مثال قسمت پست و فرو نشسته زمین را به محل بازی بچه‌ها اختصاص داد و از تپه‌ای که در محل موجود بود برای اجرای سرسره‌ای ایمن برای بچه‌ها استفاده کرد. این پارک از پارک‌های موفقی است که جزو زندگی مردم شده است و با توجه به مسیر عبور افراد ساکن محل، به گونه‌ای طراحی شده که از ۴ گوشه پارک بشود از آن عبور کرد و چشم اندازهای آن را دید. دیبا با پارک شفق، رفتار‌های متقابل و کنش بین انسان و طبیعت را افزایش داد. ‌
یکی از نکات قابل توجه در این پروژه، توجه به ساختمان قدیمی و خراب نکردن آن و نیزاستفاده از معماری آن در طرح مجموعه است و این نوعی ابراز خضوع نسبت به کاری است که در گذشته اجرا شده. مجسمه‌های موجود در پارک شفق به دست توانای آقای پرویز تناولی ساخته شده‌اند و به گفته خود دیبا، پارک شفق اولین جایی در جهان است که در آن از مجسمه‌هایی با مقیاس ۱۱۱ استفاده شده است. 

دیبا به مدل میدان‌های ایتالیا با توجه به جنب و جوش موجود در آنها بسیار علا‌قمند بود و در این کار نیز به این موضوع توجه خاص نشان داده و اقدام به ایجاد فضاهایی برای تجمع افراد کرد.
البته در سال‌های اخیر، بدون توجه به طرح اصلی پارک، اقداماتی همچون سبز کردن نوار بالا‌ی ساختمان‌های پارک که برخلا‌ف نظر معمار باعث جدایی ساختمان و آسمان در خطی ممتد شده است و می توانست از فلز گالوانیزه به صورت نامحسوس استفاده شود و همینطور آبی کردن نیمکت‌ها، سطل‌های زباله و حتی کف حوضچه آن را که با الهام از ظروف زیرخاکی قدیمی ساخته شده بودند انجام گرفته است که باعث از بین رفتن بعضی از زیبایی‌های پارک شده است و با طرح پارک هماهنگی ندارد.هر چند نباید بسیاری از عملیات‌های مرمتی از جمله تعمیر کف‌سازی‌ها و اضافه شدن هماهنگ قسمتی به سالن نمایشگاه را توسط مهندس نورکیهانی و همکارانش نادیده گرفت که به نحو مطلوبی اجرا شده و کمترین تغییر را در حجم و شخصیت اولیه بنا وارد کرده است.

کامران دیبا

معرفی نظریات و مبانی طراحی وی مروری برآثار برجسته ایشان در معماری و شهرسازی در 57 صفحه پاورپوینت