پایان نامه ی بررسی ساختار سکه‌های ایران باستان موجود در موزه ملک از لحاظ فرم و محتوا. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 195 صفحه

پایان‌نامه برای دریافت درجه‌ی کارشناسی‌ارشد(M.Sc.)

رشته تاریخ هنر ایران باستان

چکیده:

سکه سندی مکتوب و معتبر، کتابی کوچک و پر محتواست که ضرورت شناخت و اهمیت آن از جهات مختلف حائز اهمیت است علم سکه‌شناسی توانسته است بزرگ‌ترین خدمت را برای روشن شدن تاریخ گذشته بنماید و گوشههای تاریک و مبهم را روشن و حل کند. سکه هر دوره نماینده: عادات، آداب، خط، زبان، هنر، مذهب، تمدن، ارتقاء، انحطاط وضع اجتماعی، ثروت یا ورشکستگی، ارتباطات تجاری ملت و مملکتی است و در حقیقت منبع اطلاعات صحیح و دقیق از دنیای قدیم، یعنی از دورانی که سکه ایجاد گردیده و تا به حال باشد.

در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به جمع‌آوری تاریخچه سکه، علم سکه‌شناسی اصول ضرب سکه ـ ترتیب اوزان سکه و جنس سکه‌ها بررسی ‌شده و به صورت میدانی و از نزدیک به معرفی و تاریخچه کتابخانه و موزه ملی ملک و بانی این مجموعه پرداخته شد و سپس به معرفی سکههای ایران باستان موجود در این مجموعه پرداخته و آن را توصیف کرده و در انتها نیز با توجه به تجمیع دادههای مورد بحث به پرسش مطروحه که در ابتدای امر پایه اصلی این تحقیق را شکل داده‌اند پاسخ داده می‌شود.

کلمات کلیدی:

سکه و علم سکه‌شناسی، موزه ملک، توصیف سکه‌ها و ساختار و محتوای سکه‌ها.

مقدمه:

سرزمین ایران که دارای یکی از کهنترین تمدنهاست، گذشتة پر افتخاری دارد که آثار آن در طی قرون متمادی با وجود آسیبهای زمانه و نهب و غارت و آتشسوزی و بوالهوسی افراد جاهل هنوز بر پا ایستاده و حکایت از عظمت گذشته و تاریخ و هنر و تمدن مردمان این سامان دارد. در سرزمین پهناور ایران، در اغلب نقاط در زیر تلهای خاک ویرانهها، آثار نفیس و گنجینههای متنوعی نهفته است که روزگاری دست هنرمندان و صنعتگران با نداشتن وسایل و ایزار کافی آن را ساخته و با نقش و نگار، طرح، رنگ یا کندهکاری و برجسته کاری، قدرت دست و روح هنری خود را به ثبوت رسانده و تجسم دادهاند. تحقیق و مطالعه در هر قسمت از آثار کهن مملکت ما نه تنها تاریخ گذشتة این سرزمین را روشن میسازد، بلکه به تغیر و تحول تاریخ تمدن دنیای قدیم و ارتباطی که ملل از لحاظ نژادی، هنری و اقتصادی با یکدیگر داشتهاند، کمک می-نماید. مردمان اولیه و بدوی برای زندگی و رفع حوائج روزانه همیشه در تلاش وضع بهتر و تأمین آسایش بیشتر بودهاند و همین اصل یعنی عشق به حیات بوده که تاریخ  تمدن را به وجود آورد و ملتها را به طرف روزگاران بهتر و اختراعات و اکتشافات واداشت. کشف آتش و به کار بردن فلزات هر یک مبدأ مهمی در سیر تکامل بشر بوده است. از وقتی که زندگی اولیه به صورت خانواده و قبیله درآمد و به طور کلی اجتماع شروع شد، انسانها احساس کردند که به کمک یکدیگر نیاز دارند و ناچار هر یک با سعی و عمل خود به رفع حوائج دیگری پرداخت تا توانست از دسترنج دیگری منتفع گردد. این عمل ابتدایی را باید اولین پایة نظام اجتماع و اقتصاد و اصل داد و ستد دانست. (بیانی، 1389: 1)

در مدتی که مشغول مطالعه بر موضوع پایاننامه خویش بودم متوجه شدم چنانچه به طور دقیق در مورد هر یک از اشیاء باستانی تفکر نماییم نه تنها یک پایاننامه بلکه شاید چند کتاب از درون هر یک از آنها سر درآورد.

پایاننامه حاضر به منظور کمک به دانشجویان رشتههای تاریخ هنر ایران باستان و باستانشناسی تدوین شده است. آشنایی و شناخت دورههای ایران باستان و علاقه به هنر اصیل ایرانی و اشیایی که از این دورهها در موزههای ایران بخصوص سکهها داشتهام عواملی بودند که باعث تحریر این پایان شد پایاننامه حاضر پژوهشی است بر ساخت سکههای ایران باستان موجود در موزه ملی ملک به لحاظ فرم و محتوا که به صورت تحقیق میدانی با توجه به اینکه موضوع به طور اخص در موزهی ملی ملک میباشد به بررسی و مطالعه ساختار و فرم و محتوای سکهها پرداخته شد و برای تکمیل نمودن و چگونگی پیدایش سکه و روشهای ساخت و بکارگیری آنها از کتابهای موجود و مربوط استفاده شده است.

این پایاننامه در چهار فصل مورد بررسی قرار گرفته که بیشتر به معرفی سکههای ایران باستان و بررسی ساختار آنها به لحاظ فرم و محتوا که هدف اصلی این پایاننامه میباشد پرداخته شده است.

فصل اول شامل کلیات پایاننامه میباشد که در آن بیان مسأله، اهداف تحقیق، روش تحقیق، سوال تحقیق، جنبه نوآوری سخن به میان آورده است.

فصل دوم شامل تعریف سکه، چگونگی پیدایش سکه، پیدایش سکه، آشنایی با علم سکهشناسی، معرفی جنس سکه و اصول ضرب سکه و روشهای آن، ترتیب اوزان سکه، سکه و موزه داری، تعریف موزه و تاریخچه موزه در ایران و جهان، معرفی کتابخانه و موزههای ملی ملک و شرح حال مؤسس و واقف آن مورد بررسی قرار گرفته است.

در فصل سوم به معرفی سکههای ایران باستان موجود در موزههای ملک پرداخته شده است.

و در انتها در فصل چهارم به بررسی ساختار سکهها به لحاظ فرم و محتوا پرداخته شده که جهت واضحتر شدن محتوای سکهها ویژگیهای پشت روی هر دوره شامل: ویژگی پیکرهها، فرم چهره و آرایش مو و ریش، پوشاک، خط و تاج شاهان بررسی شده است.

فهرست مطالب:

چکیده

فصل اول: کلیات

مقدمه

1-1. بیان مسأله

1-2. اهداف تحقیق

1-3. روش تحقیق

1-4. سؤال تحقیق

1-5. جنبه نوآوری

فصل دوم: ظهور و تحول سکه

2-1. تعریف سکه

2-2. قبل از پیدایش سکه

2-3. پیدایش سکه

2-4. علم سکه‌شناسی

2-5. جنس سکه

2-6. اصول ضرب سکه

2-7. انواع روش‌های ساخت یا ضرب سکه

2-7-1. قدیمی

2-7-1-1. روش چکشی یا ضربی

2-7-1-2. قالب ریزی

2-7-2. مدرن

2-8. ترتیب اوزان

2-9. سکه و موزهداری

2-9-1. تعریف موزه

2-9-2. تاریخچه موزه در جهان و ایران

2-10. کتابخانه و موزه ملی ملک

2-10-1.شرح حال مؤسس و واقف

2-10-2.کتابخانه

2-10-3. موزه

فصل سوم: سکه‌های ایران باستان موجود در موزه ملک

3-1. سکه‌های دوران هخامنشی

3-2. نام سکه‌های دوران هخامنشی

3-2-1. سکه شاهی

3-2-2. سکه شِکِل

3-3. تصاویر سکه‌های دوره هخامنشی موجود در موزه ملی ملک

3-4. سکه‌های دوران سلوکیان

3-5.نام سکه‌های سلوکی

3-5-1. استاتر

3-5-2. چهار درهمی

3-6. تصاویر سکه‌های دوره سلوکیان موجود در موزه ملی ملک

3-7. سکه‌های دوره اشکانی

3-8. نام سکه‌های اشکانی

3-8-1. درهم

3-8-2. کالکوی

3-9. تصاویر سکه‌های دوره اشکانی موجود در موزه ملی ملک

3-10. سکه‌های دوران ساسانیان

3-11. نام سکه‌های ساسانی

3-11-1.دینار

3-11-2. درهم

3-11-3. معا

3-12. تصاویر سکه‌های دوره ساسانی موجود در موزه ملی ملک

فصل چهارم: بررسی ساختار سکه‌های ایران باستان موجود در موزه ملک به لحاظ فرم و محتوا

4-1. ویژگی‌های سکه‌های هخامنشی

4-1-1. ویژگی‌های روی سکه

4-1-1-1. ویژگی پیکره‌ها

4-1-1-2. فرم چهره و آرایش مو و ریش

4-1-1-3. پوشاک

4-1-1-4. خط

4-1-1-5. تاج

4-2. سکه‌های سلوکیان

4-3.ویژگی‌های سکه‌ها سلوکیان

4-3-1. روی سکه‌ها

4-3-1-1. ویژگی پیکره‌ها

4-3-1-2. ویژگی فرم چهره و آرایش مو و ریش

4-3-1-3. پوشاک

4-3-1-4. خط

4-3-1-5. تاج

4-3-2. پشت سکه‌ها

4-3-2-1. ویژگی پیکرها

4-3-2-2.فرم چهره و آرایش مو و ریش

4-3-2-3.پوشاک

4-3-2-5.تاج

4-4. سکه‌های اشکانی

4-4-1. روی سکه‌ها اشکانی

4-4-1-1. ویژگی پیکره‌ها

4-4-1-2.ویژگی فرم چهره و آرایش مو و ریش

4-4-1-3.پوشاک

4-4-1-5.تاج

4-4-2. ویژگی پشت سکه‌ها

4-4-2-1.ویژگی پیکره‌ها

4-4-2-2. ویژگی فرم و چهره و آرایش مو و ریش

4-4-2-3. پوشاک

4-4-2-4. خط

4-4-2-5. تاج

4-5. سکه‌های ساسانی

4-5-1. ویژگی‌های روی سکه

4-5-1-1. ویژگی پیکره‌ها

4-5-1-2. ویژگی فرم چهره و آرایش مو و ریش

4-5-1-3. پوشاک

4-5-1-4. تاج

4-5-1-5. خط

4-5-2. پشت سکه‌ها

4-6. نتیجه‌گیری

فهرست منابع و مأخذ

Abstract

فهرست جداول:

جدول (4-1) توضیح کلی نقوش سکه‌های ایران باستان از لحاظ ویژگی پیکره‌ها

جدول (4-2)  از لحاظ پیکره‌های پشت سکه‌ها

جدول (4-3) از لحاظ آرایش مو و ریش روی سکه‌ها

جدول (4-4) از لحاظ آرایش مو و ریش پشت سکه‌ها

جدول (4-5) از لحاظ خط روی سکه‌ها

جدول (4-6) از لحاظ خط پشت سکه‌ها

جدول (4-7) ویژگی تاج روی سکه‌ها

جدول (4-8) ویژگی تاج‌ها پشت سکه

جدول (4-9) ویژگی پوشاک روی سکه‌ها

جدول (4-10) ویژگی پوشاک پشت سکه‌ها

فهرست تصاویر:

تصویر (2-1) نمونه حلقه‌ها و شمش‌های یافته شده از نوشی جان تپه

تصویر (2-2) قبل از اختراع ماشین‌های منگنه برای ضرب سکه

تصویر (2-3) وزنة 5 مینه وزنة مرغابی شکل

تصویر (2-4) وزنة بیضی شکل

تصویر (2-5) سنگ وزنة موزه ایران باستان

تصویر (4-1) شاه داریوش اول

تصویر (4-2) شاه خشایار شاه

تصویر (4-3) شاه داریوش اول و خشایار شاه

تصویر (4-4) شاه اردشیر اول و شاه اردشیر دوم

تصویر (4-5) شاه اردشیر سوم

تصویر (4-6)

تصویر (4-7)

تصویر (4-8) پشت سکه‌های هخامنشی

تصویر (4-9) آنتیوخوس چهار

تصویر (4-10) دمتریوس اول

تصویر (4-11) دمتریوس دوم

تصویر (4-12) شاه آنتیوخوس ششم

تصویر (4-13) شاه کلئوپاترا و شاه آنتیخوس هشتم

تصویر (4-14) شاه آنتیوخوس چهارم

تصویر (4-15) شاه دیمتریوس اول

تصویر (4-16) شاه دیمتریوس دوم

تصویر (4-17)

تصویر (4-18) شاه آنتیوخوس هفتم

تصویر (4-19) شاه آنتیوخوس هشتم و کلئوپاترا

تصویر (4-20) شاه آنتیوخوس هشتم

تصویر (4-21) شاه آنتیوخوس نهم

تصویر (4-22)

تصویر (4-23)

تصویر (4-24)

تصویر(4-25)

تصویر (4-26)

تصویر (4-27)

تصویر (4-28)

تصویر (4-29)

تصویر (4-30)

تصویر (4-31)

تصویر (4-32)

تصویر (4-33)

تصویر (4-34)

تصویر (4-35)

تصویر (4-36)

تصویر (4-37)

تصویر (4-38)

تصویر (4-39)

تصویر (4-40)

تصویر (4-41)

تصویر (4-42)

تصویر (4-43)

تصویر (4-44)

تصویر (4-45)

تصویر (4-46)

تصویر (4-47)

تصویر (4-48)

تصویر (4-50)

تصویر (4-51)

تصویر (4-52)

تصویر (4-53)

تصویر (4-54)

تصویر (4-55)

تصویر (4-56)

تصویر (4-57)

تصویر (4-58)

تصویر (4-59)

تصویر (4-60)

تصویر (4-61)

تصویر (4-62)

تصویر (4-63)

تصویر (4-64)

تصویر (4-65)

تصویر (4-66)

تصویر (4-67)

تصویر (4-68)

تصویر (4-69)

تصویر (4-70)

تصویر (4-71)

تصویر (4-72)

تصویر (4-73)

تصویر  (4-74)

تصویر (4-75)

تصویر (4-76)

تصویر (4-77)

تصویر (4-78)

تصویر (4-79)

تصویر (4-80)

تصویر (4-81)

تصویر (4-82)

تصویر (4-83)

تصویر (4-84)

تصویر (4-85)

تصویر (4-86)

تصویر (4-87)

تصویر (4-88)

تصویر (4-89)

تصویر (4-90)

تصویر (4-91)

تصویر (4-92)

تصویر (4-93)

تصویر (4-94)

تصویر (4-95)

تصویر (4-96)

تصویر (4-97)

تصویر (4-98)

تصویر (4-99)

تصویر (4-100)

تصویر (4-101)

تصویر (4-102)

منابع و مأخذ:

ابوالقاسمی، دکتر محسن، (1388)، راهنمای زبان‌های باستانی ایران، تهران: سمت، چاپ 6، جلد اول.احسانی، محمدتقی، (1390)، هفت هزار سال هنر فلزکاری در ایران، تهران: علمی و فرهنگی، چاپ 4.امینی، امین، (1389)، سکه‌های ساسانی، تهران: پازینه.آستان قدس رضوی، (1375)، کتابخانه و موزه ملی ملک، تهران: روزنامه اطلاعات، چاپ اول.بابلون، ارنست، (1388)، سکه‌های ایران در دوران هخامنشی، ترجمه ملک‌زاده بیانی، دکتر خان بابا بیانی، تهران: پازینه، چاپ اول.بیانی، ملک‌زاده، (1389، چ 8)، تاریخ سکه از قدیم‌ترین ازمنه تا دوره ساسانیان، تهران: دانشگاه تهران، چاپ هشتم، جلد 1 و 2.پره، نوری، (1390)، سکه‌های عثمانی، ترجمه علیرضا بخشعلی نژاد اصل، تهران: پازینه ، چاپ اول.پوپ، آرتر آپم، (1881 -1969) میلادی، سیری در هنر ایران، تهران: علمی و فرهنگی، 1387، جلد یک و دو.سامی، علی، (1389)، تمدن ساسانی، تهران: سمت، جلد اول.سرفراز، علی‌اکبر، آورزمانی، فریدون، (1379)، سکه‌های ایران از آغاز تا دوران زندیه، تهران: سمت، چاپ 8.شریعت زاده، سید علی‌اصغر، (1390)، سکه‌های ایران‌زمین مجموعه سکه‌های موزه ملک استان قدس، تهران: پازینه، چاپ اول.عبدی ، کامیار ، (1391)، وارسی دوره ماد ؛ مجله باستان شناسی و تاریخ .فلیکس، ژایران، (1386)، اساطیر یونان، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران: کاروان، چاپ 4.محمدی فر، دکتر یعقوب، (1389)، باستان‌شناسی و هنر اشکانی، تهران: سمت.نفیسی، نوشین دخت، (1387)، موزه‌داری، تهران: سمت، چاپ 4.عکاسی از موزه ملی ملک، توسط نگارنده.www.coinspartin.comwww.coinsparsin.comIrancoinsAncient.com

پایان نامه ی رشته معماری با موضوع عامیانه و جایگاه آن در تاریخ معماری ایران. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 200 صفحه

پایان نامه معماری:

کشور بزرگ ایران دارای گنجینه هایی غنی از معماری عامیانه می باشد که بخش بزرگی از آن تا به حال ناشناخته مانده است. هر چند که از حدود دهه 60 میلادی شناخت معماری عامیانه به عنوان بخشی از فرهنگ معماری معاصر به شکلی منظم آغاز شده و تاکنون مورد توجه گرفته است، اما این مباحث آنگونه که باید در ایران مطرح نشده است.

یکی از ویژگی های عامیانه، ناشناخته بودن و گمنام بودن آن است، تا جایی که آنرا در برابر معماری یادمانی قرار میدهد. بانگاهی به منابع نگاشته شده درباره معماری گذشته کشور های مختلف خواهیم دید که معماری نوع دوم یا یادمانی بیشتر مورد توجه تاریخ نگاران معماری بوده است، هر چند که در کشورهای غربی در سالهای اخیر درباره معماری عامیانه مشکل تاریخ گذاری بناها بوده در کنار مشکلات دیگر تغییرات و کمبود مدارک و اسناد.

در این مقاله سعی بر این است که تا به جایگاه معماری عامیانه ایران در تاریخ معماری ایران، بر اساس منابع موجود اشاره شود و به برخی سئوالات اساسی در دو زمینه ابزار و روش که باعث می شود معماری عامیانه نتواند جایگاه مناسب خود را در تاریخ معماری ایران بیابد، پرداخته شود.

برای اینکه بتوانیم تصویر روشن از جایگاه معماری عامیانه در تاریخ معماری ایران داشته باشیم در آغاز مقاله مروری بر تاریخچه بحث معماری عامیانه و تعاریف مختلف آن داریم. سپس به تاریخ معماری پرداخته و رابطه این دو با هم مقایسه می کنیم. پس از آن به مشکلات و موانع موجود خواهیم پرداخت.

حدود قرن است که معماری به عنوان بخشی از مباحث نظری و جزئی از تحقیقات تجربی معماری مطرح می باشد. پیش از این در سده نوزدهم نیز معماری عامیانه که کمی جلوتر به تعاریف مختلف آن خواهیم پرداخت، از طرف اشخاصی چون وی.لکحخ لئ.گ . سیدنی نه تحت عنوان نوع معماری بلکه به عنوان بخشی از یک دایره المعارف معماری و کتابی درباره تاریخ تکامل مسکن در انگلستان مورد بحث قرار گرفته بود. این دو نویسنده در کتابهای خود معماری غیر یادمانی مانند خانه های ساده با نقشه چهار گوش و مدور و یا گونه های مختلف خانه در نقاط مختلف به خصوص کوهستانی فرانسه و مناطق مختلف انگلستان را به بحث گذاشته اند. به هر حال تا پس از جنگ جهانی دوم نمی توان گفت که معماری عامیانه جایگاه ویژه ای در مباحث معماری داشته است.

با مروری به نوشته های مختلف درباره معماری عامیانه متوجه می شویم که نویسندگان مختلف واژه های گوناگونی برای این نوع معماری به کار گرفته اند. معماری بومی، مردمی، ناشناخته و عامیانه برخی از این واژه های می باشند. واژه معماری بومی یکی از واژه ه ایی است که در فارس به عنوان معادل انگلیسی آن به کار گرفته می شود.

هر چند که این واژه برگردان مناسبی می باشد، اما با مقایسه با تعاریف ارائه شده از «معماری بومی» گویای آن نمی باشد. معماری بومی یا سرزمینی می تواند به هر نوع معماری که به یک مکان خاص تعلق داشته باشد، گفته شود. این می تواند معماری ساختمانهای ساده روستایی شهری تا ساختمانهای بزرگ و حتی بناهای یادمانی را در بر می گیرد. این موضوع بخصوص در ایران که چه بناهای کوچک و چه بناهای بزرگ جوابگوی نیازهای محلی و هماهنگ با محیط اطراف بوده، کاملاً صادق است. برای نمونه می توان از معماری مساجد و امازداه آن نیز هر چند که دارای حیاط مرکزی می باشند، اما فضایی تالار مانند نیمه باز در بخش رو به قبله آن پیوند بسیار زیبایی با محیط اطراف دارد.

اما تعاریف ارائه شده برای این نوع معماری با واژه معماری بومی سازگار نیست. راپاپورت یکی از پیش کسوتان این بحث در دنیا، معماری بومی تعریفی مشخص تر ارائه می دهد. او معماری بومی را معماری می داند که در برابر معماری رسمی شاخص شناخته شده و یادمانی قرار می گیرد.به عبارت دیگر معماری مظلوم تر، ساده تر، مردمی تر و در مجموع معماری که جوابگوی نیازهای قشر عام جامعه باشد او همچنین اعتقاد دارد که معماری یادمانی یا «والا» می تواند ریشه در معماری عامیانه داشته باشد. بحث درباره ویژگیهای مختلف نظری معماری عامیانه در محافل علمی غرب بسیار گسترده تر است و مراکز و نشریات متعددی به تحقیق و ارائه نوشته های مختلف درباره آن پرداخته است.

معماری عامیانه در ایران هیچگاه نتوانسته است یک جایگاه مشخص در مباحث معماری و بخصوص بخشی از مباحث معماری سنتی داشته باشد. تا پیش از اینکه اولین کتاب در دهه 60 خورشیدی به عنوان «معماری بومی» به چاپ برسد معماری عامیانه نه تحت این عنوان بلکه به عنوان بخشی از مطالعات مسکن، تحقیقات مردم شناسی، اجتماعی و جغرافیایی مورد توجه قرار گرفته است. برای نمونه می توان تحقیقات انجام شده درباره کندهای میمند و کندوان اشاره که در نیمه اول دهه پنجاه خورشیدی ارائه شدند.

در تحقیقات مردم شناسی بالاتریم توجه به بناهای عام شده است، موضوعاتی که در این بخض به آنها توجه شده است ویژگیهای مسکن کوچ نشینان شامل چادرهای عشایر، آلاچین و کلبه ها بوده است. در یکی از تحقیقات تجربی که توسط مارسل بازن و برمبرژه انجام شده معماری روستایی گیلان از دیدگاه اجتماعی در ارتباط با ویژگیهای جغرافیایی محل مورد مطالعه قرار گرفته است. اما تا این زمان کمتر محقق یا تاریخ معماری به این نوع بناها توجه داشته و بیشتر آنها در هاله ای از گمنامی قرار می گیرند.

بحث معماری عامیانه با معماری بومی به معنای «سرزمین» آن در اواسط دهه60 خورشیدی از طرف تعدادی از متخصصین معماری به بحث گذاشته می شود. این همزمان با کارهای تحقیقاتی گروههای دیگر است که تحت عنوان «گوشه شناسی مسکن روستایی» و بیشتر برای هدف به دستیابی به الگوهای مسکن روستایی صورت می گیرد. به نظر می رسد مباحث نظری گروه اول به همانجا خاتمه یابد، اما گروه دوم که تحث حمایت مالی سازمانهای دولتی بودند کارهای متعددی در زمینه ساختمانهای مسکونی به انجام رساندند.

در مباحث گروه اول که شامل چند مقاله از اساتید ایرانی و ایتالیایی می شود سعی شده است تعاریف و ویژگی های متعددی برای معماری بومی ارائده شود. در اینجا معماری بومی یا عوام با دو ویژگی: ابتدا ناشناس بودن سازندگان آن و سپس بی نیازی به دانستن تاریخ تولد اثر که «دانستن آن غالباً موجب گمراهی و توهم می شود» مطرح شده است. با دقت به این دو ویژگی می بینیم که ویژگی اول یعنی ناشناس بودن سازندگان، اگرچه برای معمالی عامیانه ما صادق است، اما برای تعداد زیادی از بناهای بزرگ و حتی یادمانی نیز صدق می کند. تعداد زیادی از کاروانسراها، مساجد، مدارس و خانه های بزرگ شهری با نام سازنده آنها همراه نمی باشد. ویژگی دوم یعنی بی نیازی به تاریخ تولد اثر هر چند که در نظر اول محقق معمار را از بعضی قید و بندها آزاد نموده و او را بر روی موضوعات دیگر بخصوص نحوه شکل گیری ساختمان متمرکز می نماید، اما دانستن تاریخ نه به معماری هدف اصلی خالی از فایده نیست. درباره این موضوع در ادامه به بحث تاریخ معماری خواهیم پرداخت.

از طرف دیگر باید در نظر داشت که دیدگاههای اینچنین نسبت به معماری بومی و تضاد آن با تاریخ بنا به نحوی یک نوع مرز بین این نوع معماری و تاریخ معماری بوجود می آورد که امکان نادیده گرفتن موضوع تاریخ بنا به کلی در مطالعات معماری بومی رایج خواهد شد.

حال اگر از نگاه یک تاریخ نگار معمار به بناها توجه کنیم خواهیم دید که او به دنبال اهداف دیگری است که با آنچه که یک محقق معماری بومی به آن خواهد دست یابد، متفاوت است.

برای یک تاریخ نگار معمار یافتن دقیق و یا تقریبی زمان ساخت اثر هدف اول یا اولویت اول در کار می باشد. یافتن تاریخ خود افق های دید جدیدی را به محقق می دهد. بعد زمانی یک بنا می تواند به ما از ویژگی های اجتماعی- اقتصادی و سیاسی دوره مورد نظر، روش زندگی و از دید معمار بنایی را انتخاب نموده و سپس استاد مکتوب و غیر مکتوب که نشاندهنده تاریخ آن است را می یابد و در نهایت به نتیجه گیریها و استنتاج ختم می شود.

سؤالی که در اینجا مطرح می شود این است که چه نوع ساختمانی می تواند تاریخ نگار معماری را خرسند کند؟ اولویتهای انتخاب چه خواهند بود؟ آیا هر ساختمانی می تواند مورد انتخاب گیرد؟ شواهد نشان می دهد که در تاریخ بیش از صد ساله مطالعه آثار معماری ایران، تاریخ نگاران معماری ایران اعم از معماران وباستان شناسان موضوع ساختمانهای یادمانی، محوطه های تاریخی و ساختمانهای تاریخ دار و بعضی ساختمان های بدون تاریخ اما با ویژتگی های معماری خاص را بیشتر مدنظر قرار داده اند. نمونه های بسیار زیادی از این مطالعات را چه در دوره بیش از اسلام و چه بس از آن می تواند ارائه داد. مطالعات مستمر محوطه های تاریخی مانند تپه زاغه، تپه حسنلو، کوه خواجه، مسجد جامع اصفهان، اردستان، امام اصفهان و دهها مطالعه دیگر برخی از آنها می باشد.

در مطالعات تاریخی ابنیه شهر ها و مناطق نیز این موضوع صدق می کند. با نگاهی به مطالعات انجام شده درشهرهایی تاریخی چون اصفهان، یزد، ناحیه گیلان و دهها شهر دیگر مشاهده می کنیم. که اولویتها در شناخت بناهای مهمتر چون مساجد، مدارس، حسینیه ها، باغات، خانه های شاخص و .. می باشد و بناهای دیگر که تعداد آن از هزاران متجاوز است، نادیده گرفته شده اند.

موضوع عدم توجه به تاریخ و ارزشهای معماری و تأثیرات اجتماعی- فرهنگی بر معماری عامیانه از بعد تحقیقی و عدم حمایت قانونی از آنها باعث شده است که حداقل در فرهنگ عمومی جامعه و حتی در ماین متخصصین این امر ساختمانهای عامیانه بیشتر مورد هجوم، تخریب و تغییرات قرار گیرند و در بعضی ازمناطق رفته رفته نابودی کامل آنها را شاهد باشیم. برای مثالف ساختمانهای مسکونی روستایی در منطقه گیلان که در مکانهایی به گالی پوش، لت پوش و … معروف می باشند و شاید تاریخ ساخت آنها از 200 سال پیش تا دو یا سه دهه پیش باشد در حال حاضر به شدت در معرض تخریب و تغییرات اساسی می باشند. این ساختمانها بتدریج جای خود را به ساختمانهای بلوک سیمانی داده و شاید آینده ای نزدیک تعداد اندکی از آنها باقی بمانند. حال می بینیم که چه محقق تاریخ نگاری و در کجای تاریخ معماری ایران این ساختمانها جای دارند. با مروری به مطالعات انجام شده می بینیم که بیشتر محققین جغرافیا و آن هم نه محققین ایرانی بلکه افرادی جون مارسل بازن و برمبرژه به این آثار توجه دارند و تحلیلهایی از معماری آنها در ارتباط با موضوع جغرافیای محل ارائه می دهند. تحقیقات معماری انجام شده نیز با توجه به اهدافی که دارند به مسأله تاریخ ساخت آنها توجه ندارند.

مطالعه معماری آب انبارهای یزد و حومه آن نیز می تواند به عنوان نمونه دیگر از وجود آثار غنی از معماری بومی و عدم وجود جایگاهی در تاریخ معماری محل تلقی شود. در نوشته های مختلف درباره تاریخ معماری این شهر و اطراف آن مانند کتاب با ارزش یادگارهای یزد و حومه آن نیز می تواند به عنوان نمونه ای دیگر از وجود آثار غنی از معماری بومی و عدم وجود جایگاهی در تاریخ معماری محل تلقی شود. در نوشته های مختلف درباره تاریخ معماری این شهر و اطراف آن مانند کتاب با ارزش یادگارهای یزد، توجه به آب انبارهایی شده است که دارای تاریخ بوده و حداقل دارای اسم و رسمی در محلات مختلف شهر بوده اند. اما در شهر و حومه یزد صدها آب انبار کوچک و بزرگ را می توان یافت که در نوشته های درباره تاریخ این شهر ناشناخته مانده اند. برای مثال می توان از آب انباری کوچک و زیبا به نان رشید نام برد. این انبار در روبروی ساختمان اولیه دانشگاه یزد قرار داشت و با توجه به اینکه زمینهای اطراف این منطقه همگی به ادارات دولتی تبدیل شدند این آب انبار تخریب شد. همچنین در مسیره یزد به میبد و فقط در کنار جاده دهها آب انبار و ساختمان عامیانه را می توان دید که از این تعداد شاید فقط در کتب به سه یا چهار ساختمان مانند آب انبارهای نصرت آباد، حجت آباد و تا حدی آب انبار گرد فرامرز اشاره شده باشد و دیگر ساختمانها که دارای ویژگی های معماری جالب و در عین حال ساده می باشد، نایده گرفته شده و چه بسا در آینده ای نه چندان دور با تعریض جاده همه آنها از بین خواهند رفت. از آن جمله آب انبارهای حاج نصیر، حاج علیرضا ، خواجه و تعداد زیادی بی نام.

مشکلات سد راه مطالعات بومی برای یک محقق تاریخ نگار معماری را می توان در چند موضوع خلاصه کرد:

فهرست مطالب:

مقدمه

بخش دوم

تحقیق در معماری گذشته ایران

انتخاب موضوع

منابع تحقیق

منابع معاصر ایرانی

منابع خارجی

بنا

معماری عامیانه و جایگاه آن در تاریخ معماری ایران

مقدمه ای بر شیوه های و گرایش های معماری در تهران

الف: دوره قاجار

ب: دوره پهلوی اول

ج: دوره پهلوی دوم

د: دوره بعد از انقلاب

مقدمه ای بر شیوه ها و گرایش های معماران در تهران

معماری التقاطی اروپا

شیوه معماری اواخر قاجار

جنبش هنر نو و شیوه معماری اوایل مدرن

معماری سبک ملی

جنبش معماری مدرن

معماری سبک بین المللی

معماری مرحله تحول

نقش معماری در پیدایش شهر تهران

تهران پیش از قاجاریه

2. گسترش تهران در زمان قاجاریه (1307 ش /1344 ق –1193 ق)

شکل شهر

ساختمانها

کنکاشی در بقایای معماری تهران

(ریشه های فرهنگی معماری معاصر ایران)

گرایشات گوناگون هنری در طول دوران مورد مطالعه

3-موج سوم نفوذ هنر مغرب زمین

4-موج چهارم نفوذ هنر در مغرب زمین (هنر مدرن)

مینا معرفت

پیشکسوتانی که به تهران مدرن شکل دادند

5-سایر مهمانان مهم ایرانی

7-از معمار تا مهندس معمار

منابع

پایان نامه ی زمینه‌ها و چگونگی جنگ‌های رِدّه. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 150 صفحه

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد «M.A»

گرایشس: رشته تاریخ اسلام

مقدمه:

الف) اهمیت موضوع : ظهور اسلام منشاء تحولات بزرگی در تاریخ جهان گردید که بر همگان پوشیده نیست . تازیان در پرتو این آیین توانستند شاهنشاهی بزرگ ساسانی را از گردونه تاریخ خارج سازند و سرزمینهای بزرگی را از قلمرو روم شرقی تسخیر نمایند. اعراب به نام اسلام تمدن ایرانی را لگدمال تاراج خویش کردند، هر چند پس از مدتی بر ویرانه های آن به همت ایرانیان تمدن ایرانی- اسلامی دوباره پایه ریزی گردید. از آنجائیکه سرکوب شورشهای موسوم به ارتداد سرآغاز حرکت تهاجمی اعراب مسلمان به سرزمینهای  هم جوار بود، بررسی و تحلیل آن بخصوص نقشی که نتیجه این جنگها در ایجاد وحدت در میان اعراب شبه جزیره عربستان داشت اهمیتی فراوان دارد که متاسفانه در مطالعات تاریخی صدر اسلام مورخان معمولا از آن سرسری می گذرند.

سوای از مساله فوق، شناخت اینکه با وجودیکه اعراب در زمان حیات پیامبر اسلام را پذیرفته بودند،چرا پس از مرگ او به سرعت از این آیین برگشتند، خود مبحثی مهم است که موضوعی جالب و جذاب در زمینه مطالعه جامعه شناسی تاریخی برای ما فراهم می آورد.

جایگزینی دین اسلام به جای ادیان و باورهای دیگر در جامعه عربستان و فراگیر شدن آن نیز می تواند مبحثی جالب در حیطه جامعه شناسی دین باشد که هر چند موضوع مستقیم بررسی ما نیست ، اما از آن جاییکه تضاد دینی بهانه اصلی جنگهای موسوم به "ارتداد"

می باشد بررسی تحولی که دین اسلام از این منظر ایجاد کرد و مقاومت در برابر آن،

 می تواند مقدمه لازمی برای این چالشها باشد که ما نیز به فراخور بحث نیم نگاهی بدان

داشته ایم.

همچنین تفسیر و تحلیل این نبردها و تاثیری که در تحکیم مشروعیت حکومت مدینه ایجاد کرد ماده خام خوبی است برای تبیین چگونگی استقرار نظام سیاسی خلافت و بخصوص مباحثی که در پرتو چالشهای جانشینی در حیطه معرفتی اندیشه سیاسی در عالم اسلام  نزد اندیشمندان مسلمان پس از آن پدید آمد؛ و نیز در بازخوانی مجدد این رویدادها می توان تحلیل تاریخی متفاوتی از چگونگی سیر حوادث منتهی به جنگهای رده، چگونگی انجام آنها و نیز نتایج حاصله ارایه داد که نگارنده در اینجا کوشیده است به وسع اندک خویش بدان بپردازد.

ب) پیشینه موضوع : در خصوص جنگهای ارتداد سوای از منابع عمومی تاریخ اسلام و برخی از کتابهای توصیفی که پیرامون این موضوع مورخان مسلمان نوشته اند  و ما در معرفی منابع آنها را نقل کرده ایم ، منابع متاخری نیز در این خصوص به رشته تحریر درآمده است که برخی به زبان تازی و بعضی به زبان پارسی است ، اینها عمدتا به نقل روایی رویدادها اکتفا کرده و جز چند برداشت خاص فرقه ای از حوادث، جملگی تحلیل یکسانی از چرایی حوادث ارائه نموده اند که ما آنها را در فصل " بررسی ایده های موجود در باب ارتداد" آورده ایم، ماخذ عربی موجود در دسترس ما در خصوص جنگهای ارتداد عبارتند از "  حروب الرده" از محمد احمد باشمیل ؛ و " حرکه الرده "  از علی العتوم؛ و " حروب الرده" از زاهیه الدجانی  و نیز کتابی از محمد حسین هیکل درباره زندگی ابوبکر که در آن به جنگ های ارتداد نیز پرداخته شده است  ماخذی که در زبان فارسی بدین موضوع پرداخته اند عبارتند از " تاریخ پیامبران دروغین در صدر اسلام" نوشته دکتر بحریه اوچ اوک که همانطور که از نامش پیداست تنها به مدعیان نبوت جنگهای ارتداد می پردازد، کتاب دیگری که در این خصوص نگاشته شده است " جنگهای ارتداد و بحران جانشینی پیامبر (ص)" نوشته علی غلامی دهقی می باشد که علی رغم بررسی کلی جنگهای ارتداد، در مبحث تحلیلی این جنگها  جز ارایه یک دیدگاه شیعی که آن را نیز بررسی نموده ایم، تنها به ذکر ایده های عنوان شده در دیگر منابع اکتفا کرده است . پایان نامه ای تحت عنوان " ریشه ها و ماهیت رده در یمن" در مقطع کارشناسی ارشد توسط " محمد حسن اللهی زاده" در دانشگاه تربیت مدرس دفاع گردیده که آن نیز هم همانطور که از نامش پیداست، تنها قلمرو محدود یمن را مورد مطالعه قرار داده است و در باب ارایه دیدگاهی نوین همانند منبع قبل است.

پرسشها و مفروضات ( تئوری ها): پرسش اصلی ما در این تحقیق این است که دریابیم عامل اصلی ای که موجب پیدایش جنگ های "رده" شده چه بوده است اما در کنار آن پرسشهای فرعی دیگری مانند نحوه و دلیل به خلافت رسیدن ابوبکر و عوامل تثبیت کننده قدرت او ؛ دلایل حمایت قبایل منطقه حجاز از اسلام و عدم ارتداد آنان ؛ چرایی کامیابی اولیه برخی شورشهای ارتداد و پاسخ به چرایی ناکامی نهایی این شورشها را بررسی می نماییم.

مفروضات ما در این خصوص علاوه بر ایده های موجود مانند ریشه های اقتصادی ارتداد و پرهیز از پرداخت زکات، و نیز رقابت های قبیله ای و مخالفت با سلطه قریشیان بر دو ایده اصلی ، نخست تمایل جامعه عرب به بازگشت به وضع نخستین خویش و مخالفت با سلطه یک دولت مرکزی مقتدر که سلب کننده آزادی آنان است، و نیز تمایل برخی افراد فرصت طلب در بهره جویی از قدرت کاریزمایی قدرت پیامبر و جایگزینی خویشتن با تغییر و تبدیل شکل کاریزما از قبیله و آیین پیامبر به قوم و دین خویش استوار می باشد . که تمامی اینهادر بخش " بررسی و نقد ایده های موجود در باب ارتداد" به تفصیل آمده است .

ت) چهارچوب نظری این تحقیق بر ایده های موجود در جامعه شناسی تاریخی تحلیل تحول طبقاتی جوامع و نیز جامعه شناسی سیاسی با استفاده از چارچوب تحلیلی ماکس وبر در باب ساخت سیاسی قدرتها و انواع سیادت ها مبتنی می باشد.

ث) سازماندهی مطالب: در این تحقیق پس از معرفی مختصر منابع به طرح پژوهش در مقدمه پرداخته  آنگاه در فصولی متفاوت، نخست به واژه شناسی مفهوم ارتداد به عنوان یک قضیه دینی و  انواع مختلف آن پرداخته سپس جهت رهیافت به مبحث اصلی زمینه های ایجاد ارتداد، تاریخ تحولات جامعه عربستان را به طور مختصر از منظرهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی ، دینی و فرهنگی پیش و پس از ظهور اسلام تا آستانه مرگ پیامبر و نیز زمینه های به قدرت رسیدن ابوبکر را بررسی نموده و سپس ایده های ارائه شده در خصوص ماهیت و دلیل جنگ رده را بیان و نقد، و در نهایت تحلیل خود را در این خصوص تشریح می نماییم.

در آخر نیز پس از شرح چگونگی حوادث و رخدادها با بیان نتیجه گیری نهایی خود از این بحث با آوردن منابع و ماخذ مورد استفاده رساله را به پایان می بریم.

در پایان گفتنی است در دسترسی به منابع تحقیق این رساله که بسیاری از آنها به زبان عربی بوده به واسطه نبود آنها در کتابخانه دانشگاه و حتی بعضاً کتاب فروشی های تهران برای تهیه ، ترجمه و تنظیم آنان با دشواریهای فراوان روبرو بوده ام .

فهرست مطالب:

سپاس‌نامه

مقدمه

معرفی منابع

بخش یکم: مبحث فقهی ارتداد

ـ بررسی مفاهیم و انواع ارتداد و احکام مربوط به آنها

ـ تعریف ارتداد

ـ انواع ارتداد

ـ شرایط احراز ارتداد

ـ سیر تاریخی ارتداد در اسلام

ـ ارتداد در قرآن

ـ ارتداد در حدیث

ـ راههای اثبات ارتداد

ـ موجبات ارتداد

ـ مجازاتهای ارتداد

بخش دوم: تحولات جامعه عربستان از پیش از اسلام تا مرگ پیامبر

ـ موقعیت جغرافیایی مناطق درگیر در نبرد

ـ وضعیت سیاسی جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام

ـ وضعیت اقتصادی جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام

ـ بافت فرهنگی و دینی جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام

ـ نتیجه تحلیلی تحولات جامعه عربستان در آستانه‌ی ظهور پیامبر(ص)

جامعه عربستان در آستانه مرگ پیامبر

ـ وضعیت جامعه عربستان در آستانه مرگ پیامبر

ـ چگونگی ایمان اعراب و گسترش اسلام در شبه‌جزیره عربی

ـ اشرافیت قریش و آیین اسلام

بخش سوم: مساله جانشینی و وضعیت دولت اسلامی پس از مرگ پیامبر

ـ بررسی و نقد دیدگاههای مختلف درباره جانشینی پیامبر

ـ زمینه‌های ذهنی به قدرت رسیدن ابوبکر

زمینه‌های عینی به قدرت رسیدن ابوبکر

ـ تدبیرها و ترفندهای ابوبکر در کسب و تحکیم قدرت

ـ نتیجه‌گیری

بخش چهارم: ایده‌های انگیزه های ایجاد جنگ های ارتداد

ـ بررسی و نقد ایده‌های موجود در باب  دلیل جنگ های رده

ـ ماهیت جنگ‌های ارتداد در پرتو الگوی نظری

بخش پنجم : جنگ‌های رده در نجد ، بحرین و عمان

ـ هجوم قبایل پیرامون مدینه

ـ طلیحه

ـ عقاید و تعالیم طلیحه

ـ شورش‌های پراکنده پس از سرکوب طلیحه

ـ سرکوب قبایل بنی عامر

ـ نبرد جواء و سرکوب بنی سلیم

ـ نبرد ظفر

ـ مسیلمه

ـ عقاید و تعالیم مسیلمه

ـ سجاح

ـ جدایی مالک بن نویر از سجاع و کشته‌شدنش به دستور خالد

ـ نبرد دباء و سرکوب ارتداد عمان

ـ ارتداد بحرین

بخش ششم: جنگ‌های رده در یمن

ـ چگونگی قیام اسود عنسی و فرجام کار او

ـ تعالیم و آموزه‌های دینی اسود عنسی

ـ شورش قبس بن عبدیغوث بر سر امارت

ـ برگشت مردم حضر موت و کنده از آیین اسلام

نتیجه نهایی

فهرست منابع

منابع و مأخذ:

منابع دست اول

-           طبری ، محمدبن جریر، تاریخ طبری یا تاریخ الرسول و الملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات اساطیر، جلد چهارم، چاپ پنجم 1375.

-           یعقوبی، احمدبن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ هفتم، 1374.

-           بلاذری، احمدبن یحیی بن جابر، فتوح البلدان، ترجمه محمد توکل، ]بی جا[: نشر نقره، چاپ اول 1337.

-           کوفی، محمد بن علی بن اعثم، الفتوح، ترجمه محمدبن احمد مستوفی هروی، مصحح غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چاپ اول 1366.

-           واقدی، محمدبن عمر، مغازی، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول 1366.

-           ولی الدین عبدالرحمن بن محمدبن خلدون، تاریخ ابن خلدون (العبر و دیوان المبتداء و الخبر فی ایام العرب و العجم والبربر)، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، جلد چهارم، 1363.

-           ابن اثیر، عزالدین بن ابی الحسن، تاریخ کامل، برگردان محمد حسین روحانی، تهران: انتشارات اساطیر، جلد سوم، چاپ اول، 1371.

-           ابن خیاط العصفری، خلیفه، تاریخ خلیفه بن خیاط، تحقیق مصطفی نجیب فواز و غیره، بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الاولی، 1415هـ.ق.

-           ابن سعد، ابوعبدالله محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الاولی 1410هـ

-           المقدسی، مطهربن علی، البدأ والتاریخ، ]بی جا[، مکتبه الثقافه الدینیه، ]بی تا[.

-           واقدی، محمدبن عمر، کتاب الرده، تحقیق یحیی الجبوری، بیروت: دارالغرب الاسلامی، الطبعه الاولی 1410، هـ.ق

-           فاروق، خورشید احمد، تاریخ الرده، قاهره: دارالکتاب الاسلامی، الطبعه الثانیه، ]بی تا[.

-           ابن کثیر، اسماعیل، البدایه و النهایه، بیروت: دارالفکر، 1398 هـ.ق.

-           ابن قتیبه الدینوری، عبدالله بن مسلم، الامه و السیاسه، تحقیق علی شیری، قم: منشورات الشریف الرضی، الطبعه الاولی، 1413 هـ.ق.

-           ابن اثیر، عزالدین بن ابی الحسن، اسدالغابه فی معرفه الصحابه، بیروت: دارالفکر، 1409هـ.ق.

-           المسعودی، علی بن الحسین، التنبیه و الاشراف، تحقیق عبدالله اسماعیل الصاوی، قاهره: دارالصاوی، 1357 هـ.ق.

-           الحموی، شهاب الدین یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی، ]بی تا[.

-           الاصفهانی، ابوالفرج علی بن الحسین، الأغانی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، الطبعه الاولی، 1414-1415 هـ.ق.

-           الذهبی، شمس الدین محمدبن احمد، تاریخ الاسلام، تحقیق عبدالسلام تدمری، بیروت: دارالکتاب العربی، الطبعه الاولی، 1407هـ.ق.

-           ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر: داراحیاء الکتب العربی، 1385 هـ/ 1965م.

-           النسایی، احمدبن شعیب، سنن النسایی، بشرح السیوطی، بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الاولی، 1416هـ.ق.

-           البخاری، محمدبن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت: دارالفکر، 1414هـ.ق.

-           کتاب الاصنام، ابومنذر هشام بن محمد کلبی، ترجمه سید محمد رضا جلالی نایینی، [بی جا] ، چاپ تابان، 1348.

-           ابوالفداء اسماعیل بن علی ، المختصر فی اخبار البشر ، تحقیق محمود ایوب ، بیروت: دارالکتب علمیه الطبعه الاول ، 1417 هـ . ق.

-           ابن هشام ، ابو محمد عبد الملک بن هشام بن ایوب الحمیری، السیره النبویه ، لبنان، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی ، 1355.

-           ابن خلدون، عبدالرحمن بن خلدون، مقدمه ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ پنجم 1366.

-           ابن کلبی ، ابی منذر هشام بن محمد بن صایب ؛ جمهره النسب ، تحقیق الدکتور ناجی حسن ، بیروت : عالم الکتب 1407.

-           ابوالفداء اسماعیل بن علی ، المختصر فی اخبار البشر ، تحقیق محمود ایوب ، بیروت: دارالکتب علمیه الطبعه الاول ، 1417 هـ . ق.

منابع دست دوم

-           باشمیل، محمداحمد حروب الرده، ]بی جا[: دارالفکر، 1979.

-           العتوم، علی، حرکه الرده، عمان، مکتبه الرساله الحدیثه، 1987.

-           الدجانی، زاهیه، حروب الرده، بیروت: لدارالکتاب العربی، الطبعه الاولی 1417هـ 1997م.

-           هیکل، محمد حسنین، الصدیق ابوبکر، القاهره: دارالمعارف، 1990.

-           ابوالفضل ابراهیم، محمد، ایام العرب فی الاسلام، بیروت: دارالجیل، الطبعه الثالثه، 1408هـ.ق.

-           احمد، سعیدبن سلم، حروب الرده، ]بی جا[: دارالمنار، الطبعه الاولی، 1415هـ.ق.

-           زمینه تکامل اجتماعی، د.ک. میتروپولسکی و دیگران، ترجمة پرویز بابایی، تهران: مرکز نشر سپهر، چاپ پنجم 1358).

-           زمینه جامعه شناسی ، اگ برن و نیم کف، اقتباس امیر حسین آریان پور، تهران: موسسه انتشارات فرانکلین ، چاپ پنجم آذر ماه 1350.

-           جعفری، سید حسین، تشیع در مسیر تاریخ، ترجمه سید محمد تقی آیت الهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، آذر 1359.

-           زرگری نژاد، غلامحسین، تاریخ تحلیلی اسلام، قم:  انجمن معارف اسلامی ایران ، چاپ دوم زمستان 1381.

-           شهیدی، سیدجعفر، زندگانی فاطمه زهرا(س) تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ بیست و ششم 1376.

-           غلامی، یوسف، پیشوایی فرزند ابوطالب، قم: انجمن معارف اسلامی ، چاپ اول 1381.

-           زرگری نژاد، غلامحسین، نهضت امام حسین(ع) و قیام کربلا، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت) چاپ اول پاییز 1383.

-           شریعتی، علی، اسلامشناسی مشهد(مجموعه آثار 30) ، تهران: چاپخش، چاپ سوم 1371.

-           بشیریه، حسین، آموزش دانش سیاسی ( مبانی علم سیاست نظری و تاسیسی)، تهران: نشر نگاه معاصر، چاپ سوم 1382.

-           زرگری نژاد، غلامحسین، تاریخ صدر اسلام، تهران: انتشارات سمت ، چاپ اول 1378.

-           فیاض، علی اکبر، تاریخ اسلام، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران ،چاپ پنجم 1372.

-           لوبون، گوستاو، تمدن اسلام و عرب، ترجمه سید هاشم حسینی ،‌‌ ‌‌[بی جا]، کتاب فروشی اسلامیه ، [بی تا].

-           ممتحن، حسینعلی، پژوهشی در تاریخ فرهنگ اسلام و ایران، تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول 1374.

-           آرنولد، سرتوماس، تاریخ گسترش اسلام، ترجمه  ابوالفضل عزتی، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، دی ماه 1358.

-           بارتولد، و.و، خلیفه و سلطان، ترجمه سیروس ایزدی، تهران: موسسه انتشارات امیر کبیر، چاپ دوم 1377.

-           لمیتون، آن.کی.اس، دولت و حکومت در اسلام، ترجمه و تحقیق سید عباس صالحی و محمد مهدی فقیهی، تهران: موسسه چاپ و نشر عروج، چاپ اول پاییز 1374.

-           روشه، گی، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی ،تهران: نشر نی،

 چاپ پانزدهم 1383.

-           غلامی، یوسف بحران جانشینی پیامبر، قم: انجمن معارف اسلامی ایران ، چاپ اول پاییز1380.

-           اوچ اوک، بحریه، تاریخ پیامبران دروغین در صدر اسلام، ترجمه دکتر وهاب ولی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، 1364.

-           وبر، ماکس، اقتصاد و جامعه، مترجمین عباس منوچهری، مهرداد ترابی نژاد و مصطفی عماد زاده، تهران: انتشارات مولی، چاپ اول ، 1374.

-           قادری، حاتم، اندیشه های سیاسی در اسلام و ایران، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)، چاپ اول، بهار 1378.

-           آربری، آ.ج، تاریخ اسلام ، پژوهش دانشگاه کمبریج ، زیر نظر پی . ام . هولت و آن. ک. س لمبتون ؛ ترجمه احمد آرام ، تهران : امیر کبیر ، 1378.

پایان نامه ی منشأ نقش درخت زندگی در عیلام میانی. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 128 صفحه

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد M.A

گرایش تاریخ هنر ایران باستان

چکیده:

یکی از نقش‌مایه‌های سنتی و رایج در هنر ایران‌باستان، با تأکید بر دوران تمدن عیلام میانی، نقش‌مایۀ درخت زندگی است که از منظر اسطوره‌شناسی، برای آن اثرات کیهان‌شناختی و قداست حیات کیهانی قائل شده‌اند. نقش مایۀ درخت زندگی روی آثار دوران عیلام میانی، از کاوش محوطه‌های مهم باستانی، چون شوش به دست آمده و اینک در موزۀ ایران‌باستان‌ تهران، موزۀ بریتانیا در لندن وموزۀ لوور پاریس نگهداری می‌شوند. مسأله اصلی این تحقیق، منشأ نقش درخت زندگی عیلام میانی است که فرضیۀ محقق، مبنی بر اینکه این نقش‌مایه در اصل در سنت‌های مشترک فرهنگی و هنری عیلام کهن و سومرریشه داشته است، با روش پژوهشی تاریخ هنری، با توجه به شناسایی طرح و نقش و فرم و طبقه بندی آن‌ها بررسی شده که البته، از مبانی نظری مکتب انتشارگرایی فرهنگی نیز بهره گرفته شده است.

کلید واژگان:  درخت زندگی، عیلام میانی، بین‌النهرین بزرگ، فلات ایران، تاریخ هنر.

مقدمه:

تقدس درختان و گیاهان درسیمای اغلب مذاهب، ریشۀ بنیادی وعمیق وشکلی متناوب و تکرارشونده در هر دوره، هر فرهنگ و مجموعه‌ای از آداب و رسوم و عقایدی که سنت نامیده می‌شوند، دارد. این باور و تفکر خلاقانه، منجر به آرزوی تجدید حیات و یا حیات جاویدان در مرکز کیهان وعالم، بین نوع بشر شده است. جاودانگی درخت زندگی فیزیکی نیست؛  بلکه پدیده‌ای مربوط به ذهن و روان و روح است. به یقین، درخت در ادراک با تجربۀ کهن، نمودگار قدرتی است؛ اما باید به این گفته افزود که این قدرت، هم رهینِ خود درخت زندگی است و هم، مدیون اثرات کیهان‌شناختی درخت؛ چون در ذهنیت کهن‌وش، طبیعت و رمز، همبودی و همزیستی دارند. در بررسی تصورات درخت مقدس آمده که خود درخت پرستیده نمی‌شود؛ بلکه در ورای درخت، همواره ذات و جوهری روحانی نهفته است. در شمایل‌نگاری، معمولاً بزسانان، ستارگان، پرندگان و ماران، درخت را در میان گرفته  که هر یک از این نشانه‌ها، معنای کیهان‌شناختی مشخصی دارند. هیچ‌یک ازعلائم ملازم درخت را نمی توان به معنای طبیعت گرایانه تعبیر کرد؛ تنها وقتی اثربخش است که اسوه‌ای آسمانی داشته باشد و کار کیهان‌شناختی آغازین را تکرار کند. پیکار انسان با هیولای نگهبان درخت، به وضوح معنای رازآموزانه دارد. انسان باید ثابت کند که می‌تواند قهرمان شود و حق بی‌مرگ شدن را به چنگ آورد. آن‌که نمی‌تواند بر نگهبان و هیولا چیره شود، به درخت زندگی دست نخواهد یافت؛ یعنی بی‌مرگ نخواهد شد. این پیکار، جسمانی نیست. از طریق رستنی‌ها و گیاهان، سراسر زندگی و طبیعت تکریم می شود. قوای نباتی، تجلی‌گر قداست حیات کیهانی‌اند. مفاهیم زندگی و واقعیت مطلق که با گیاهان و نباتات تمثیل شده‌اند، بیان‌کنندۀ چیزی است که می‌توان آن را مناسبات سرّی، میان درختان و نوع بشر نامید. مفاهیم مختلفی از گیاهان وجود دارد که بعضی بازگردانندۀ جوانیند و برخی عمری بس دراز می‌بخشند و پاره ای، مورث بی‌مرگی و جاودانگی‌اند. درخت زندگی پنهان است و فقط زمانی آشکار و شناخته می شود که آدم، به خیر و شرّ معرفت حاصل کند، یعنی حکمت آموخته باشد وتنها در این صورت، همتای خدایان می‌شود. درخت زندگی، اسوۀ همۀ گیاهان معجزاثری است که به مردگان جان تازه می‌بخشند، درمان دردهایند و جوانی را بازمی‌گردانند. درخت مقدس، رونوشت درختی واقعی که کم وبیش به پیرایه هایی آراسته شده و زینت یافته، نیست؛ بلکه از راه نقش‌پردازی کاملاً تصنعی فراهم آمده و چنین می‌نماید که بیش از آنکه شیئی حقیقتاً عبادی باشد، رمزی برخوردار از قدرت سودبخش عظیمی است. درخت، به یمن حضورش و قانون خاص تکاملش (تجدید حیات)، چیزی را تکرارو تجدید می‌کند که در تجربۀ کهن، کیهان سراسر همان چیز تلقی شده است. درخت، بی تردید می تواند رمز عالم شود؛ اما برای وجدان مذهبی کهن‌وش، درخت خود عالم است و اگر خود عالم است، پس عالم را تکرار و تلخیص و همزمان، تمثیل می‌کند. هر جزء معنی‌دار، در حکم تکرار کل است. درخت، در عین حال درخت باقی می‌ماند و به حکم قدرتی که دارد،  مقدس می‌شود . ظهور خدا در درخت، مضمونی رایج در شرق باستان، به‌ویژه در بین‌النهرین و هند است؛ غالباً نمودار تجلی خدای باروری است و مظهر قوای خلاقۀ خداوند (الیاده، 1372 :  162، 260 و277).   نقش‌مایۀ مربوط به درخت مقدس در ملل  و نحل خاورمیانه، گاهی در مرکز صحنه، به همراه یک یا دو ملازم انسانی یا جانوری قرار گرفته که از اکسیر حیات درخت زندگی محافظت می‌کنند و گاه بر صحنه و عناصر آن اشراف دارد و این بار، درخت، حامی و محافظ عناصرصحنه، از قبیل پادشاه و صحنه‌های سلطنتی و مذهبی می‌باشد که در این حالت، نقش مایۀ درخت زندگی، در ابتدا یا انتهای صحنه قرار دارد (جنسن، 1388) .

   در فرهنگ‌های مختلف، این عنصر با همان بار معنایی، نمودهای مختلفی از اساطیر را به خود گرفته است. در این پژوهش سعی خواهد شد علاوه بر بررسی نقشی و فرمی درخت زندگی عیلام میانی، به منشأ و خاستگاه آن نیز پرداخته شود.

فهرست مطالب:

فصل اول: مقدمات                                                                                                 

مقدمهتعریف مسألهسؤال اصلیفرضیۀ اصلیروش‌شناسی تحقیقمبانی نظریاهداف و ضرورت‌های تحقیقپیشینه و ادبیات تحقیقمحدودۀ زمانی و مکانی تحقیق

فصل دوم: بررسی نقش درخت زندگی در عیلام میانی                                                       

2-1- مقدمه                                                                                                         

2-2- عیلام میانۀ دورۀ اول (1350- 1505 ق.م)                                                           

2-3- عیلام میانۀ دورۀ دوم (1205-1350 ق.م)                                                             

2-4- عیلام میانۀ دورۀ سوم (1100- 1205 ق.م)                                                           

2-5- شواهد نقش درخت زندگی درعیلام میانی                                                               

فصل سوم: بررسی نقش درخت زندگی درعیلام کهن و سومر                                              

3-1- مقدمه                                                                                                         

3-2- عیلام کهن                                                                                                   

3-3- سومر                                                                                                         

3-4- نقش درخت زندگی در عیلام کهن و سومر                                                                         

فصل چهارم: بررسی نقش درخت زندگی در فلات ایرانِ مصادف با عیلام میانی                       

4-1- مقدمه                                                                                                         

4-2- اسناد و مدارک                                                                                                          

فصل پنجم: بررسی نقش درخت زندگی در بابل و آشورِ همزمان با عیلام میانی                         

5-1- مقدمه                                                                                                         

5-2- اسناد و مدارک                                                                                                          

فصل ششم: نتیجه‌گیری                                                                                           

منابع و مآخذ       

فهرست تصاویر

فهرست تصاویر:

تصاویر فصل دوم

تصویر شمارۀ 2 5 1 نقش برجستۀ معبد اینشوشیناک شوش، با نقش  خدابانو و گاو مرد تکیه زده به درخت نخل، عیلام میانی (آمیه ، 1389: 128)؛

تصویر شمارۀ 2 5 2 دیوار مرصع از کاخ مردگان در چغازنبیل، عیلام میانی (مجیدزاده، 1386: 150)؛

تصویر شمارۀ 2 5 3 سنگاب آیینی، با نقش بز ماهی کنار درخت مقدس، عیلام میانی (آمیه، 1389: 134)؛

تصویر شمارۀ 2 5 4 سنگ یادمان اونتاش گال در ارگ شوش، عیلام میانی ( آمیه،1389: 120)؛

تصویر شمارۀ 2 5 5 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش شاه نشسته بر تخت، ازعیلام میانی (www.iranicaonline.org)؛

تصویر شمارۀ 2 5 6 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدا با کلاه شاخ دار، عیلام میانی (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویر شمارۀ 2 5 7 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش حیوان آویخته برنخل مقدس، عیلام میانی (موزۀ هنرمتروپولیتن نیویورک)؛

تصویر شمارۀ 2 5 8  طرح اثر مهر استوانه‌ای از چغازنبیل، دوره عیلام میانی (پرادا،1375: 75)؛

تصویر شمارۀ 2 5 9 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش بز کوهی در حال حرکت به طرف درخت مقدس، عیلام میانی (پرادا ، 1375: 74)؛

تصویر شمارۀ 2 5 10 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش حیوان برپا‌ایستاده در مقابل درخت مقدس مسبک، عیلام میانی (پرادا،  1375: 73)؛

تصویر شمارۀ 2 5 11 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش دو بزکوهی برپاایستاده در دو طرف درخت مقدس، عیلام میانی (پرادا، 1375: 72)؛

تصویر شمارۀ 2 5 12 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش دو بز کوهی بر‌پاایستاده در دو طرف درخت مقدس مسبک، عیلام میانی (پرادا، 1375: 71)؛

تصویر شمارۀ 2 5 13 طرح  اثر مهر استوانه‌ای، با نقش شخصی تنگ به دست، عیلام میانی (پرادا، 1375: 90)؛

تصویر شمارۀ 2 5 14 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش فردی نشسته در مقابل درخت، عیلام میانی (پرادا، 1375: 135)؛

تصویر شمارۀ 2 5 15 طرح اثرمهر استوانه‌ای، با نقش بز کوهی که به‌طرف درختی می‌رود، عیلام میانی (پرادا،1375: 74)؛

تصویر شمارۀ 2 5 16 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدایی با کلاه مخروطی، در مقابل درخت مقدس مسبک، عیلام میانی (پرادا،1375: 37)؛

تصویر شمارۀ 2 5 17 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش دو بز کوهی  برپاایستاده در دو طرف درخت مقدس،عیلام میانی(پرادا، 1375: 71)؛

تصویر شمارۀ 2 5 18 طرح  اثر مهر استوانه‌ای، با نقش شخصی در حال نوشیدن از جام، درمقابل درخت مقدس مسبک، عیلام میانی (پرادا،1375: 99)؛

تصویر شمارۀ 2 5 19 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش دو بز کوهی ایستاده در دو طرف درخت مقدس، عیلام میانی (پرادا، 1375: 73)؛

تصویر شمارۀ 2 5 20 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش قهرمان در حال حمله به بز کوهی، در مقابل درخت مقدس، عیلام میانی (پرادا، 1375: 58)؛

تصویر شمارۀ 2 5 21 طرح اثرمهراستوانه‌ای، با نقش اهریمن بال‌دار کنار درخت مقدس مسبک، عیلام میانی (پرادا، 1375: 65)؛

تصویرشمارۀ 2 5 22 طرح اثر مهراستوانه‌ای بانقش کمان‌دارایستاده درمقابل درخت مقدس، عیلام میانی (پرادا،1375: 57)؛

تصاویر فصل سوم

تصویرشمارۀ  3 4 1 کاسه منقوش به گاومیش شاخ‌دار نشسته مقابل درخت زندگی، عیلام قدیم (مجیدزاده،  1386: 120)؛

تصویر شمارۀ 3 4 2 کاسه با سر کاملاً برجستۀ بز کوهی، عیلام قدیم (مجیدزاده، 1386 :115)؛

تصویر شمارۀ 3 4 3 مهر و اثر مهر استوانه‌ای سنگی، با نقش دو حیوان با شاخ پیچ خورده با درختان گلدار،  3000 ق.م  (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک )؛

تصویر شمارۀ 3‌ 4 4  مهر و اثر مهر استوانه‌ای سنگی، با نقش دو بز ریش‌دار در دوطرف  درخت زندگی، عیلام قدیم (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویر شمارۀ 3 4 5 مهر واثر مهر استوانه‌ای سنگی، با نقش خدای نشسته بر تخت و زنی زیر درخت انگور، اوایل هزاره دوم ق.م (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ  3 4 6 پلاک وقفی، دوران سوم سلسله‌های قدیم سومر (مجیدزاده، 1388 : لوح 175)؛

تصویر شمارۀ 3 4 7  پیکره بز نر، در برابر درختی با چند شاخۀ گل، دوران سوم سلسله‌های قدیم سومر (مجیدزاده، 1388 :لوح 207)؛

تصویر شمارۀ 3 4 8 گروه پیکره‌های نیایشگرمعبد ابو، از دوران دوم سلسله‌های قدیم سومر، خفاجه (مجیدزاده،1388 :  لوح 72)؛

تصویر شمارۀ 3 4 9  چنگ نقره‌ای با سر گاو شاخ‌دار، اوایل سلسلۀ سوم سومر(موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویرشمارۀ  3 4 10 نقش‌برجسته مردی ایستاده  کنار نخل مقدس )موزۀ ملی بغداد عراق)؛

تصویرشمارۀ 3 4 11 ظرف سنگی، با نقش‌برجستۀ صحنۀ اساطیری، دوران دوم سلسله‌های قدیم (مجیدزاده، 1388: لوح 160)؛

تصویر شمارۀ 3 4 12  نقش برجستۀ روی گلدانی، با نقش مردی در حال آب دادن به گیاه کوچکی، دورۀ سلسلۀ قدیم سومر(موزۀ ملی سوریه)؛

تصویر شمارۀ 3 4 13 جام سنگی وارکا، با نقش صحنۀ ازدواج مقدس، دوران آغاز نگارش (مجیدزاده، 1388: لوح 33)؛

تصویرشمارۀ 3 4 14 بخشی از سنگ یادمان اورنامو، دوران سلسلۀ سوم اور(مجیدزاده، 1388: لوح 334)؛

تصویر شمارۀ 3415 قسمت فوقانی سنگ یادمان خدای خورشید، اکدیان (مورتگارت، 1387: لوح 210)؛

تصویرشمارۀ 3 4 16 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش گاومیش‌های برپاایستاده در دو طرف درخت مقدس، دوره اکدیان (موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویر شمارۀ 3 4 17 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدای ریش‌دار نشسته کنار درخت مقدس، اکدیان (موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویرشمارۀ 3 4 18 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش صعود اتانا، اکدیان (موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویر شمارۀ 3 4 19 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش عابد ریش‌دار مقابل خدای خورشید، اکدیان (موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویر شمارۀ 3 4 20 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدایان اطراف درخت نخل مقدسی، اکدیان (مجیدزاده، 1388: لوح 268)؛

تصویر شمارۀ 3 4 21 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش دوموزی (تموز)، در حال تغذیۀ گلۀ مقدس، اوروک قدیم (مجیدزاده، 1388: لوح 57)؛

تصویرشمارۀ 3 4 22 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش صحنۀ آدم و حوا، اکدیان (موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویرشمارۀ 3 4 23 مهر و طرح مهر استوانه‌ای، با نقش خوشامدگویی اینانا به خدای تموز، اکدیان (مجیدزاده،1388: لوح 269 )؛

تصویرشمارۀ 3 4 24 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش درخت نخل مقدس، به همراه گاو کوهان‌دار، اکدیان (موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویرشمارۀ 3425 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش شاه در حال آب‌دادن به درخت مقدس، سومر، ایسین لارسا (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ  3 4 26 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش دو جفت غزال در حال جدال و تقابل، سلسلۀ دوم قدیم بین‌النهرین (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 3 4 27 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدا شاه نشسته بر تخت که پشت به درخت مقدس دارد، اکدیان (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 3 4 28 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدای آب‌ها، کنار درخت مقدس، اکدیان (موزۀ هنرمتروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 3 4 29  مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش قهرمانی ریش‌دار، در جدال با دو غزال کنار درخت مقدس، اکدیان (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصاویر فصل چهارم

تصویرشمارۀ 4 2 1 جام سفالی با نقش بزی در حال پریدن به سمت درخت زندگی، هزارۀ سوم ق.م (موزۀ ایران‌باستان تهران)؛

تصویر شمارۀ 4 2 2 جام سنگی پایه‌دار، با نقش بزها دردوطرف درخت زندگی، جیرفت (مجیدزاده، 1382 :  28)؛

تصویر شمارۀ 4 2 3 جام سنگی پایه‌دار، با نقش بزها در دوطرف  درخت زندگی، جیرفت (مجیدزاده،1382 :30)؛

تصویر شمارۀ 4 2 4  ظرف سنگی استوانه‌ای، با نقش بزهای شاخ‌دار آویخته بر درختان مقدس، جیرفت (مجیدزاده ،1382: 34)؛

تصویر شمارۀ 4 2 5 وزنه سنگی دسته‌دار، با نقش شیرها در دوطرف درخت زندگی، جیرفت (مجیدزاده، 1382)؛

تصویر شمارۀ 4 2 6 جام بلند سنگی، با نقش دو شیر ایستاده در دوطرف درخت زندگی، جیرفت (مجیدزاده، 1382)؛

تصاویر فصل پنجم

تصویر شمارۀ 5 2 1 اثر مهر استوانه‌ای از بابل میانی، با نقش درخت مقدس (مجیدزاده، 1388: لوح417)؛

تصویر شمارۀ 5 2 2 مهر واثر مهر استوانه‌ای از بابل میانی، با نقش درخت مقدس (موزۀ ملی بغداد عراق)؛

تصویر شمارۀ 5 2 3 مهر واثر مهراستوانه‌ای از بابل میانی، با نقش  درخت مقدس (موزۀ لوور فرانسه)؛

تصویرشمارۀ 5 2 4  طرح اثرمهر استوانه‌ای، با نقش اسب بال‌دار کنار درخت زندگی، دوران کاسی‌ها (مجیدزاده، 1388: 143)؛

تصویرشمارۀ 5 2 5  طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدای آب‌ها  با درخت زندگی، دوران کاسی‌ها (مجیدزاده، 1388: 143)؛

تصویر شمارۀ 5 2 6 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش بزی نشسته کنار درخت زندگی، دوران کاسی‌ها (مجیدزاده، 1388: 143)؛

تصویر شمارۀ 5 2 7  اثرمهر استوانه‌ای، با نقش دو گاو نر کنار درخت زندگی، دوران کاسی (مجیدزاده،1388: لوح 5 417)؛

تصویر شمارۀ  5 2 8 اثر مهر استوانه‌ای کاسی، با نقش دو گاو نر اطراف درخت زندگی (مجیدزاده، 1388:  لوح 3417)؛

تصویرشمارۀ  5 2 9  اثر مهر استوانه‌ای بابل میانی، با نقش درخت زندگی (مجیدزاده، 1388: لوح 1417)؛

تصویرشمارۀ  5 2 10  اثر مهر استوانه‌ای، با نقش پهلوانی در حال گرفتن دو غزال، در مقابل درخت زندگی، دوران کاسی (مجیدزاده، 1388: 442)؛

تصویرشمارۀ 5 2 11 جعبه و درپوش عاجی، باطرح کنده کاری شده ازآشورمیانی با نقش درخت زندگی (مورتگارت،1387 : 216)؛

تصویر شمارۀ 5 2 12 شانه با طرح کنده کاری عاجی از آشورمیانی، با نقش درخت زندگی (مورتگارت،1387: 215)؛

تصویرشمارۀ  5 2 13 گلدان مرمرین از آشور میانی، با نقش درخت زندگی (مورتگارت، 1387: 213)؛

تصویرشمارۀ  5 2 14 نوار تزیینی مرصع ، با نقش گاو بال‌دار، بین دو درخت از آشور میانی (مورتگارت، 1387 : لوح 245)؛

تصویرشمارۀ  5 2 15 لوح عاجی مزین به نوار تزیینی، از آشور میانی (مورتگارت، 1387: لوح 243)؛

تصویرشمارۀ 5 2 16 نقاشی دیواری روی گچ، از آشور میانی (مجیدزاده، 1388: 166)؛

تصویر شمارۀ 5 2 17  نقاشی دیواری روی گچ، از آشور میانی (مجیدزاده، 1388: 166)؛

تصویرشمارۀ  5 2 18 اثر مهر استوانه‌ای از آشور میانی، با نقش درخت مقدس (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ  5 2 19 اثر مهر استوانه‌ای از آشور میانی، با نقش درخت مقدس (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 5 2 20 اثر مهر استوانه‌ای از آشور میانی با نقش درخت مقدس (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 5 2 21 اثر مهر استوانه‌ای ازآشور میانی، با نقش دو غزال در هم تنیده و درخت مقدس (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 5 2 22 اثر مهر استوانه‌ای از آشور میانی، با نقش درخت مقدس (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویر شمارۀ 5 2 23 اثر مهراستوانه‌ای از آشور میانی با نقش درخت مقدس (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 5 2 24 اثر مهراستوانه‌ای، با نقش هیولایی درحال بالا رفتن از درخت زندگی، آشور میانی (مجیدزاده، 1388: لوح 8444)؛

تصویرشمارۀ  5 2 25 اثر مهر استوانه‌ای با نقش پهلوانی که گریفین‌ها را مقابل درخت مقدس گرفته است، آشور میانی (موزۀ هنرهای زیبای بوستون)؛

تصویر شمارۀ 5 2 26 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش اسب بین پرنده افسانه‌ای کنار درخت زندگی، از دوران آشور میانی (مجیدزاده، 1388: لوح 443)؛

تصویرشمارۀ 5 2 27 پهلوانی نیزه به دست، در حال نزاع با هیولای بال‌داری که بر دو پا ایستاده، آشور میانی (مجیدزاده، 1388: 4443)؛

منابع و مأخذ:

1)         آمیه، پیر، 1375، تاریخ عیلام، ترجمۀ شیرین بیانی، چاپ دوم، مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

2)         آمیه، پیر، 1389،  شوش شش هزار ساله، ترجمۀ علی موسوی، انتشارات فروزان روز، تهران.

3)         الیاده، میر چه، 1375، رساله در تاریخ ادیان، ترجمۀ جلال ستاری، انتشارات سروش، تهران.

4)         ایزد پناه، مهرداد، 1381، آشنایی با ادیان قدیم ایران و بین‌النهرین، انتشارات محور، تهران.

5)         بوترو، ژان، 1387، مذهب در بین‌النهرین باستان، ترجمۀ خشایار بهاری، انتشارات فرزین، تهران.

6)         پرادا، ادیت، 1375، چغازنبیل، ترجمۀ اصغر کریمی، سازمان میراث فرهنگی، تهران.

7)         پرادا، ادیت، 1386، هنر ایران باستان، ترجمۀ یوسف مجیدزاده، چاپ دوم ،مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران.

8)         جنسن، ه.و.، 1388، تاریخ هنر، ترجمۀ پرویز مرزبان، انتشارات علمی فرهنگی،تهران.

9)         رواسانی، شاپور، 1370، جامعۀ بزرگ شرق، انتشارات شمع، تهران.

10)       رید، جولین، 1386، بین‌النهرین، ترجمۀ آذر بصیر، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

11)       صراف، محمد رحیم ،1384، مذهب در عیلام باستان، انتشارات سمت، تهران.

12)       کرافورد، هریت، 1387، سومر و سومریان، ترجمۀ زهرا باستی، انتشارات سمت، تهران.

13)       ماتیوز، راجر،1391، باستان‌شناسی بین‌النهرین نظریات ورهیافت‌ها، ترجمه بهرام آجورلو، نشردانشگاه هنراسلامی تبریز.

14)       مجیدزاده، یوسف، 1382، جیرفت کهن‌ترین تمدن شرق، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.

15)       مجیدزاده، یوسف،1386، تاریخ و تمدن عیلام، چاپ دوم، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

16)       مجیدزاده، یوسف، 1388، تاریخ و تمدن بین‌النهرین، جلد اول، چاپ دوم، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

17)       مجیدزاده، یوسف، 1388، تاریخ و تمدن بین‌النهرین، جلد سوم، چاپ دوم، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

18)       مورتگارت، آنتوان،1387،هنر بین النهرین باستان، ترجمه زهرا باستی ومحمد رحیم صراف،چاپ سوم ،انتشارات سمت، تهران.

19)       نگهبان، عزت الله، 1372، حفاری‌های هفت‌تپه دشت خوزستان، انتشارات علمی فرهنگی، تهران.

20)       نگهبان، عزت الله ، 1390، شوش کهن‌ترین مرکز شهرنشینی، چاپ اول ، انتشارات سبحان نور، تهران.

21)       هینتس، والتر، 1372، عیلام گمشده، ترجمۀ فیروز فیروزنیا، انتشارات علمی فرهنگی، تهران.

مقالات

22)بصیری، محمدصادق، 1384،  نگاهی به محتوای اسطوره ای انگاره‌های درخت در تمدن جیرفت، مجله مطالعات ایرانی، سال چهارم، شماره هشتم.

23)پور خالقی چترودی، مه دخت، 1380، درخت زندگی و ارزش فرهنگی و نمادین آن در باورها، مجله مطالعات ایرانی، سال اول، شماره اول.

24)چمن کار،محمد جعفر، 1388، اهمیت اقتصادی خلیج فارس در ایران‌باستان، نشریه پژوهش‌های تاریخی،شماره 5.

25)سیدسجادی، سیدمنصور،1383،  آغاز شهرنشینی در نیمه شرقی فلات ایران، نامه انسان‌شناسی، سال سوم، شماره 6.

سایت‌های اینترنتی

26) دانشنامه  ایرانیکا، دانشگاه کلمبیا (www.iranicaonline.org)

27) موزۀ ایران‌باستان تهران (www.nationalmuseumofiran.ir/)

28) موزۀ بریتانیای لندن (www.britishmuseum.org)

29) موزۀ ملی بغداد عراق (www.iraqmuseum.org)

30) موزۀ لوور پاریس (www.louvre.fr)

31) موزۀ ملی سوریه

32) موزۀ هنر های زیبای بوستون (www.mfa.org)

33) موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک (www.metmuseum.org)

پایان نامه ی مقایسه رابطه میزان افسردگی ما بین دو گروه افراد ورزشکار و غیر ورزشکار. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 50 صفحه

جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی

مقدمه:

در حال حاضر جوامع بشری با همه پیشرفت و جهش که در کلیة متون و علوم مختلف بشری است توجه ناچیزی به جنبه های روانی ، تربیتی ، عاطفی ، اخلاقی ، اجتماعی و بهداشت روانی افراد نموده است .

پیچیدگی و گرفتاریهای جوامع انسانی امروز آگاهی لازم در زمینه های یاد شده را اجتناب نا پذیر و ضروری می نماید . به نظر می رسد اوضاع و احوال شرایط زندگی مدرن و پیچیدگی حاصل از آن انزوا و فرد گرایی همراه با آن از عوامل عمده ای است که زمینة ابتلاء به بیماری روانی از جمله افسردگی را فراهم می کنند .

موضوع تحقیق:

الف – مسأله : آیا رابطه بین افسرگی و فعالیت های ورزشی موجود است .

هدف کلی و آرمانی تحقیق :‌

1–هدف این تحقیق بررسی رابطه بین تمرینات ورزشی و افسردگی کمتر است .

2-ارائه کارهای مناسب و پیشنهادات مؤثر در زمینة اثرات مثبت فعالیت های ورزشی در درمان و کاهش افسردگی و میزان خودکشی .

ب – فرضیه :‌

افرادی که به فعالیت ورزشی می پردازند افسردگی کمتری را نسبت به افرادیکه ورزش نمی کنند نشان می دهند .

فهرست مطالب:

فصل اول

مقدمه موضوع تحقیق

الف – مسئله

ب – فرضیه

فایدة تحقیق

روش انجام تحقیق

پیش فرض

نمونة تحقیق و چگونگی نمونه برداری

روش آماری تحقیق

روش جمع آوری داده ها

تعریف واژه ها

الف – افسردگی

ب – ورزش

فصل دوم

تعریف افسردگی

علائم افسردگی

نشانه های افسردگی تب قطبی

1-نشانه های بد جانی

2-نشانه های شناختی

3-نشانه های انگیزشی

4-نشانه های بدنی

طبقه بندی افسردگی

دوره افسردگی

فصل سوم

جامعه تحقیق

نمونه برداری

نمودار شماره 1

نمودار شماره 2

نمودار شماره 2

نمودار شماره 4

ابزار تحقیق

نمودار شمارة 5

نمودار شمارة 6

دستور اجرا

نحوه نمره گذاری

جدول تحقیق میزان افسردگی

جدول شماره 1

طرح آزمایشی

الف – متغیر مستقل

ب – متغیر وابسته

شیوه اندازه گیری

کنترل ها

نمودار شماره 7

نمودار شماره 8

فصل چهارم

تحلیل نتایج

شیوه اندازه گیری

شیوه گروه بندی

جدول شماره 1

جدول شماره 2

محاسبه لایه های آماری گروه اول

محاسبه لایه های آماری گروه دوم

جدول شماره 3

جدول شماره 4

الف تدوین فرضیه

مسأله

فرضیه

آزمون و مقایسه میانگین دو گروه مستقل

خطای استاندارد

جدول شماره 5

فرضیه در این بخش

فرضیه صفر

فرض خلاف

نتیجه

فصل پنجم

بحث و نتیجه گیری

خلاصه فصول

مشکلات و محدودیتها

پیشنهادات

منابع

منابع و مأخذ:

الف – دلاور علی – 1372 – روش آماری در روان شناسی و علوم تربیتی انتشارات دانشگاه نور تهران

ب – شاملو سعید – 1370 – آسیب شناسی روانی - تهران – انتشارات رشد

ج – گنجی ، حمزه – (مترجم) – فرانسوا برتیوم – اندره لامورد (نویسنده) مقدمه تحقیق در روانشناسی – انتشارات پناه افزای 1373

د – قراچه داغی – مهدی – (مترجم) دیود برنز (نویسنده) روانشناسی افسردگی تهران ، انتشارات روشنگر – 1370

هـ- نعمت زاده ماهانی – کاظم – بازبینی ادبیات و توصیه های نظری اثرات ضد افسردگی و ورزش

و – خلجی – حسن – فعالیت های جسمانی و فواید روان شناختی آن – 1372

ر – پور افکاری – نصرالله – نشان شناسی بیماری روانی – انتشارات تابش