هدف: بررسی نگرش کارکنان نسبت به افزایش بهره وری در سازمان
گویه:دارای 20گویهمنبع:دکتر سید محمد مقیمی و دکتر مجید رمضان 1394مقدمه
b شناخت هر چه بیشتر ابعاد مدیریت زمان
b آشنایی بیشتر از بهره وری زمان در مدیریت
b شناساندن عوامل مؤثر در بهره وری مطلوب از زمان در مدیریت آموزش
سوالات تحقیق :
fابعاد مدیریت زمان کدامند ؟
f چگونه می توان از زمان در مدرسه استاده مناسب نمود ؟
f عوامل موثر در بهره وری مطلوب از زمان در مدیریت آموزش کدامند ؟
اهمیت تحقیق :
پرداختن به فاکتور زمان و بهره وری از وقت در مدیریت آموزش از این نظر حائز اهمیت است که :
زمان یکی از فرایندهای موثر در اثر بخش اهداف مدیریت آموزش و پیشرفت مدرسه است . زیرا که با استفاده بهینه از وقت میتوان به حل معضلات و مشکلات سیستم تعلیم و تربیت و تیز ارتقاء کیفی و کمی آموزش و پرورش پرداخت .
مقدمه :
کوشش های اقتصادی انسان همواره معطوف بر آن بوده که حداکثر نتیجه را با کمترین امکانات و عوامل موجود بدست آورد، این تمایل را میتوان دستیابی به کارایی و بهرهوری بالاتر نامید. بهره وری مفهومی جامع و در برگرنده کارایی است که افزایش آن به منظور ارتقای سطح زندگی، رفاه، آرامش و آسایش انسانهاست، همواره مدنظر دست اندرکاران سیاست و اقتصاد بوده است. برخی بقا و تداوم یک نظام سیاسی و اقتصادی را نیز موکول به بهرهوری دانستهاند. لنین هنگامی که نظرات فلسفی خود را در زمینه قدرت تولید مطرح مینماید، بحث خود را با این جمله پایان میدهد که « در تحلیل نهاییف بهرهوری کار، مهمترین موضوع و اساسیترین مسأله برای پیروزی سیستم اجتماعی ما محسوب میشود.» به طور کلی اهمیت و شناخت بهرهوری منحصر به مکاتب و جوامع سرمایهداری و سوسیالیسم نبوده و در مکتب و جامعه اسلامی نیز بر آن تأکید شده است. به عبارتی، بهره وری ریشه تاریخی بیش از هزار و جهارصد ساله دارد، اما مصادیق علمی و سنجش علمی آن در سالهای اخیر مطرح شده است. اگر روش اندازهگیری علمی و شاخص صحیحی به کار برده نشود، با مغلطه و کلی گویی در بهره وری مواجه خواهیم شد و عدم تطبیق آن با اصول علمی، اتلاف منابع و در نتیجه عدم دستیابی به بهره وری چه در سطح بنگاه و چه در کلیت نظام اقتصادی را در پی خواهد داشت. در روش جدید با اندازه گیری کارایی و بهره وری به سؤالات عمده زیر پاسخ لازم داده میشود:
– کارایی هر یک از بنگاهها، ادارات، مؤسسات و به طور کلی واحدهای تصمیم ساز به چه میزان باشد؟
– واحدهای کارا و غیر کارا کدامند؟
– تحولات بهره وری در واحدها طی زمان چگونه بوده است؟
– علل افزایش یا کاهش بهره وری در واحدها کدامند؟
– تمهیدات لازم برای افزایش بهره وری و کارایی در بنگاهها چه میباشند؟
معرفی و اهمیت موضوع از لحاظ اقتصادی :
اگرچه بهبود بهره وری بر اساس اصل عقلانیت اقتصادی همواره باید مورد توجه قرار گیرد، لیکن امروزه با کمرنگ شدن مرزهای اقتصادیریال رقابت در صحنه جهانی، ابعاد تازهای یافته و تلاش برای بهبود بهره وری، پایه اصلی این رقابت را تشکیل میدهد. در این راستا بسیاری از کشورها برای اشاعه فرهنگ بهره وری و به کارگیری فنون و روشهای ارتقاء آن، اقدامات زیادی انجام دادهاند. بررسی عملکرد کشورهایی که طی سالهای اخیر رشد اقتصادی چشمگیری داشتهاند، حکایت از آن دارد که اکثر کشورها این رشد را عمدتاً از طریق افزایش بهره وری به دست آورده اند به صورتی که نقش سرمایه گذاری جدید در این رشد در مقایسه با نقش افزایش بهره وری در آن اندک بوده است. در کشورما نیز تلاش برای بهبود و ارتقاء از یک انتخاب فراتر رفته و عملاض به یک ضرورت تبدیل شده است. درشرایط فعلی با توجه به نوسانات شدید درآمدهای ارزی وکمیابی سرمایه در کشور، افزایش تولید کالاها و خدمات، از طریق سرمایه گذاریهای جدید با محدودیتهایی مواجه است. بنابراین در سالهای آتی انتظار رشد بالای اقتصادی کشور در برنامه سوم تنها با افزایش بهره وری به واقعیت خواهد پیوست.
بهره وری و رشد اقتصادی :
ضرورت رشد و توسعه و حل مشکلات اقتصادی، انسان را با حقیقتی به نام کمیابی مواجه ساخته است. بدون شک هدف از رشد و توسعه اقتصادی در جامعه بشری، افزایش رفاه مردم است. یکی از عوامل تعیین کننده میزان رفاه جوامع، میزان برخورداری افراد از امکانات موجود در جامعه (یعنی کالاها و خدمات) میباشد. این میزان را به اصطلاح اقتصادی «سطح زندگی» مینامند. بدون افزایش کارایی و بهره وری هیچ اقتصادی نمیتواند انتظار اعتلای سطح زندگی مردم خوذ را داشته باشد. سطح زندگی بالای مردم کشورهای صنعتی اساساً ناشی از بهبود بهره وری در این جوامع و اقتصاد کارای آنها میباشد. به اقتصادی کارا گفته میشود که از منابع خود آنقدر کالا و خدمات تولید نمایند که در شرایط موجود تولید بیش از آن سطح ممکن نباشد و اگر با منابع موجود نتوان بیش از آنچه که هست تولید نمود، حاکی از وضعیت تولید با حداقل هزینه نیز میباشد. آگاهی نسبت به میزان بهره وری و چگونگی روند تغییرات آن در طی زمان در تحقق اهداف رشد اقتصادی ئ تأمین رفاه جامعه کمک شایان توجهی خواهد نمود. لازم به یادآوری است که در جهان کنونی میزان تقاضا در مقایسه با عرضه کالاها و خدمات به دلایل زیر به طور سرسام آوری رو به افزایش است که ایجاد و برقراری توازن تنها از طریق افزایش بهره وری امکان پذیر خواهد بود.
بهرهوری و اقتصاد ایران :
جهان در قرن بیست و یکم دنیایی آکنده از رقابت، توسعه بازارها، ظهور و رواج تکنولوژیهای برترو گسترش تجارت است که شرط توفیق در این عرصه بهرهگیری از فرصتها و رویارویی با چالشهای پیش رو است. کشورهای نوخاسته صنعتی در مسیر رشد و توسعه چهار مرحله را تجربه نمودهاند.
۱٫ مرحله خودکفایی صنعتی یا جایگزین واردات از طریق سرمایهگذاری مبتنی بر تکنولوژی نسبتاً ساده در تولید کالاهای مصرفی
۲٫ مرحله توسعه صادرات محصولات کاربر که تقاضا برای آنها در بازار جهانی وجود داشته و بخش عمدهای از این تولیدات، مشابه تولیدات مرحله نخستین ولی با کیفیت بالاتر بوده است
۳٫ مرحله ایجاد صنایع سنگین، صنایع شیمیایی و پتروشیمی و حرکت تدریجی از صنایع واسطهای سرمایهبر به صنایع با تکنولوژی بالا
۴٫ مرحله آزاد سازی و حرکت به سمت تولیدات مبتنی بر روشهای پیشرفته و ورود به عرصه رقابت گسترده صادراتی در بازارهای بین المللیشایان توجه است که راز موفقیت این کشورها در هر یک از مراحل چهارگنه مذکور توجه به بهبود بهرهوری و کارایی بوده است. بنابراین تلاش در جهت شناخت دقیق مفاهیم بهرهوری و تعیین عوامل مؤثر در افزایش آن یکی از شرایط ضروری برای تحقق رشد، توسعه و رفاه اقتصادی جامعه میباشد. در یک نگاه کلی اقتصاد کشور ما دارای دو ویژگی اصلی است، اولاً به شدت به درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت خام وابسته است و ثانیاً با نرخ رشد نسبتاً بالای جمعیت مواجه بوده است. تامین مایحتاج اولیه جمعیت و روند فزاینده واردات کالاهای مصرفی هر ساله مبالغ بیشتری از درآمدهای ارزی کشور را از جریان سرمایهگذاری خارج میکند که با تداوم این وضعیت از امکانات سرمایهگذاری برای تولید کالاها و خدمات کاسته خواهد شد، به طوری که سرمایهگذاری از طریق منابع داخلی به میزان قابل توجهی تحت تأثیر کاهش درآمدهای ارزی قرار خواهد گرفت. استفاده از منابع خارجی سرمایه نیز به خاطر فراهم نبودن بسترهای لازم دارای چشم انداز روشنی نمیباشد. بنابراین راهکار عمده جهت افزایش تولید کالا و خدمات، ارتقای سطح بهره وری است که باید به طور جدی به آن پرداخته شود. با ارتقای بهرهوری می توان محصولاتی با کیفیت برتر و قیمت کمتر تولید و زمینههای لازم جهت ورود به بازارهای جهانی را فراهم نمود. بدین ترتیب نه تنها از تمام ظرفیتهای تولیدی موجود کشور بهرهگیری خواهد شد بلکه امکان توسعه این ظرفیتها نیز فراهم خواهد گردید. با درک ضرورت این موضوع در برنامه دوم توسعه اقتصادی کشور به اندازهگیری بهرهوری تأکید شده و این موضوع در تبصره ۳۵ قانون برنامه دوم توسعه (۷۸-۱۳۷۴) به صورت زیر درج گردید: « جهت افزایش بهرهوری نظان اداری، بهبود سیستمها و روشهای کار، استفاده از تکنولوژی پیشرفته و افزایش مهارتهای مدیران کشور، دستگاههای اجرایی باید بخشی از اعتبارات خود را به توسعه و بهبود مدیریت و افزایش بهرهوری اختصاص دهند. میزان این اعتبارات همه ساله توسط دولت در لایحه بودجه پیشبینی خواهد شد…» شایان یادآوری است که همچنین، سیاستهای عمومی جهت افزایش کارایی بهرهوری در کشور به شرح زیر در نظر گرفته شد :
– برقراری نظام ارزشیابی، رتبه بندی و تشخیص صلاحیت مدیران شرکتهای دولتی
– قانونمند نمودن کلیه پرداختهای پرسنلی شرکتهای دولتی و تعیین ضوابط استفاده مدیران و کارکنان شرکتها از تسهیلات و امکانات این شرکتها و متناسب نمودن پرداختهای مدیران با کارایی و عملکرد آنها
– برقراری نظام ارزشیابی دقیق و سنجش کارایی در سیستم اداری ئ کاهش نیروی کار غیر ضروری
– اعمال سیاست تشویق و تنبیه به منظور افزایش کارایی.
نوع فایل : ورد (doc)
حجم فایل : ۴۴۷ کیلوبایت (zip)
تعداد صفحات : ۲۴ صفحه
قیمت : ۱۵۰۰ تومان
تعریف اندازه گیری بهره وری
به طور خلاصه، بهره وری نتایجی را به عنوان کارکردی از تلاش منعکس میکند. وقتی که بهره وری افزایش مییابد، این معنا را میدهد که نتایجی بیشتر از میزانی معین از تلاش به دست آمدهاند. در معنای کلاسیک، بهره وری به عنوان یک نسبت تعریف میشود یعنی دادة یک تلاش (کار) بر نهادههای (کار، انرژی و غیره) لازم برای تولید آن داده تقسیم میشود. چند مثال را در نظر بگیرید تعداد بوشلهای ذرت را میتوان به عنوان یک دادة کلیدی از عملکرد یک مزرعه تلقی کرد. زمان و کار مزرعه دار را میتوان نهاده به حساب آورد. تعداد قطعاتی را که کارگران خط تولید میسازند میتوان داده فرض کرد، و نهاده میتواند مدت زمانی باشد که یک کارگر در خط تولید تعدادی قطعه تولید میکند. در اینجا مثالهای بیشتری از مقیاسهای بهره وری از محیطهای مختلف ذکر شدهاند.
تعداد صفحات تایپ شده تعداد واگنهای باری تخلیه شده
ساعات خدمت منشی گری تعداد کارگران، لیفت تراکها
تعداد دانشجویان تعلیم دیده تعداد مشتریانی که خدمات دریافت کردهاند
ساعات کار شرکت خدمت دهنده مقدار نیروی برق مصرف شده
توجه کنید که هر یک از مقیاسهای بهره وری به عنوان یک نسبت بیان میشود. برای مثال، زمانی که یک منشی 20 صفحه (داده) را در یک ساعت کار (نهاده) تایپ میکند، بهره وری او بیست عنوان میشود. اگر او یک دورة ماشین نویسی سریع را آموزش ببیند یا از یک دستگاه جدید حروف نگار رایانهای با سرعت زیاد استفاده کند، و در نتیجه حالا بتواند 30 صفحه در ساعت تایپ کند، مقیاس 30 (30 صفحه تقسیم بر یک ساعت) خواهد شد.
احتمالاً رهبران سازمانی آینده نیازمند خواهند بود تا اندازه گیری بهره وری را خیلی خوب بفهمند و بتوانند آن را به آسانی به دیگران تعلیم دهند. به علاوه، مربیان، مشاوران توسعه سازمانی و پژوهشگران امور سازمانی باید خودشان را با مهارتها و دانشهای مورد نیاز برای اندازه گرفتن و فهمیدن محیط بهره وری مجهز کنند.
کارآیی، اثر بخشی، و بهره وری
یکی از مفاهیم مرتبط با اندازه گیری بهره وری مفهوم تولید «اثر بخش» و تولید «کارآمد» است. تولید اثر بخش فرآیندی است که نتایج مطلوب را به وجود میآورد. یک سازمان ممکن است به طور اثر بخشی محصولاتی بیشتر تولید کند یا خدماتی بیشتر ارائه دهد. برای مثال، یک لبنیات فروشی ممکن است ده درصد بیشتر بستنی در هفته تولید کنند. یک مؤسسة خدماتی ممکن است تعداد خانههایی را که نظافت میکند ماهانه تا 15 درصد افزایش دهد. در هر دو مورد تولید اثر بخش افزایش یافته است. به هر حال، همان افزایشهای اثر بخش در داده ممکن است به قیمت سطح بسیار بالاتری از نهاده به دست آمده باشد. ده درصد اضافه تولید بستنی ممکن است به قیمت 15 درصد افزایش در سرمایه برای پرداخت هزینههای خودروی مؤسسه مزبور و 5 درصد افزایش در هزینههای مستقیم کارگر کسب شده باشد. در این مثالها، در حالی که تولید اثر بخش بالا رفته، بهره وری کل سازمان پایین آمده است، صرفاً به این علت که نهادههای مورد نیاز برای تولید دادهها سریع تر از تولید اثر بخش صعود کرده است. در حالی که هر دو مثال دستیابی به تولید اثر بخش مطلوب (افزایش دادهها) را نشان میدهد، مصرف نهادههای افزایش یافته در واقع سبب شده است تا سازمان بهره وری کمتری داشته باشد.
تولید کارآمد نشان دهندة دستیابی به دادههای مطلوب با حداقل نهادههاست. این موضوع در ابتدا این طور به نظر میرسد که بهره وری در بالاترین سطح خود میباشد، در حالی که کارآیی و بهره وری از نزدیک به یکدیگر مرتبند. تولید کارآمد بهترین بهره وری را تضمین نمیکند. برای مثال، یک تولید کنندة لباس ممکن است 100 کت اسپورت در روز تولید کند، ولی همین کار را ممکن است با پنج کارگر کمتر از آن تعدادی که یک ماه قبل برای تولید آن 100 کت نیاز داشت انجام دهد. ولی اگر تقلیل در نهادة کار سبب افزایش میزان نقص در کتهای اسپورت شودیعنی از 2 کت به 7 کت در هر 100 کت برسد، در این کاسبی چیزی عاید نشده است. در حقیقت، هزینة دوباره کاری یا نرخ دور ریز کتهای ناقص ممکن است بالاتر از میزان هزینه تقلیل یافتة نهاده باشد که به علت صرفه جویی در پنج کارگر حاصل شده است. همچنین توجه کنید، که حتی اگر میزان نقص کتها قابل قبول باشد، آنها ممکن است از مد افتاده یا فاقد ردیف اندازة قابل فروش به مقدار کافی باشند. اگر هزینههای تقلیل یافتة کار نیز منجر به کیفیت پایین تر بشود، تولید ممکن است کارآمدتر باشد. ولی بهره وری زمان آسیب ببیند. در سازمانهای خلاق، اثر بخشی و کارآیی باید دست در دست یکدیگر حرکت کنند. سازمانها برای مدتی کوتاه میتوانند بدون کارآیی خوب دوام آورند اما بدون اثر بخشی معمولاً از بین خواهند رفت.
دومین مفهوم مرتبط با اندازه گیری بهره وری مفهوم کار «سخت تر» در مقابل کار «هوشمندانه تر» است عدهای میگویند بهره وری سخت تر کار کردن نیست، در واقع هوشمندانه تر کردن است. میان سخت تر و هوشمندانه تر کار کردن تفاوت وجود دارد. برای مثال، شناگری را در نظر بگیرید که آموزش بسیار دشواری دیده است تا به بالاترین مقام قهرمانی برسد. این شناگر نمیتواند سخت تر کار کند چون به بالاترین سطح تلاش خود رسیده است. ولی اگر یک مربی زرنگ بتواند روش جدیدی از چرخیدن در حال شنا را به او یاد بدهد که باعث تقلیل زمان تلف شده در آب شود، و بتواند به او آموزش دهد تا در شیرجه مدتی بیشتر زیر آب باقی بماند (در زیر آب کارآیی هیدرودینامیک بیشتر است)، بنابراین شناگر میتواند بدون آن که سخت تر کار کند مدت مسابقهاش را کاهش دهد مقدار تلاش او در طول یک مسابقه ثابت خواهد ماند، ولی زمانهای (داده) مسابقهاش بهتر خواهند شد، بدین ترتیب این شناگر افزایشی در بهره وری خواهد داشت. در بهره وری میشوند یا نه، چالشی برای متخصصان اندازه گیری است.