پایانامه بررسی سلامت روان

شلینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه:

فهرست و توضیحات:

چکیده

هدف از پژوهش حاضر ، بررسی سلامت روان افرادی است که ازدواج سنتی ، نیمه سنتی و مدرن داشته اند . به منظور بررسی و رسیدگی به این مهم در فصل 1 این پژوهش سوالاتی مطرح شد و در راستای رسیدگی به این سوالات و پاسخدهی به آنها . یک نمونه  30 تایی از جامعه مورد  پژوهش ( منطقه 2 تهران ) را انتخاب کردیم و روش اندازه گیری ما در این تحقیق پرسشنامه GHO ( سلامت روان ) و یک پرسشنامه محقق ساخته بود و نیز استفاده از روش تحلیل استنباطی (کروسکال والیس ) .

در انتها به بحث و نتیجه گیری در مورد نتایج بدست آمده پرداخته و مشخص شد که تفاوت معناداری بین سلامت روان این 3 گروه وجود نداشت و تنها رضایت از زناشویی در بین گروه سنتی بالاتر بود که شاید به دلیل بالا بودن مدت زمان تاهل این افراد بود که در سطح معناداری قرار داشت .

فصل اول

مقدمه

بدون شک سلامت افراد جامعه اهمیت بسزایی دارد جوامع انسانی بدون حفظ سلامت و رعایت بهداشت نمی توانند بقا و استمرار خود را حفظ کنند. بیماری و ناتوانی روابط انسانی را مختل می کند در نتیجه احساس امنیت و همبستگی را از انسان سلب می کند . پس طبیعی است که علم طب با هدف دستیابی به اطلاعات جدید همواره در حفظ و بهبود سلامت جامعه تلاش می کند ، حفظ سلامت جسمانی افراد  یک جامعه یعنی جلوگیری از شیوع یا ریشه کن ساختن بیماریهایی که باعث از کار افتادن یا نابودی انسان می شوند .

همانگونه که بهداشت به عنوان وظیفه علم طب و در حیطه علوم پزشکی از اهمیت بسزایی برخوردار است و حفظ سلامتی جسمانی افراد بدان وابسته است بهداشت و سلامت روانی فرد فرد جامعه نیز مورد توجه خاص متخصصین و دست اندرکاران قرار گرفته است . ( شهیدی ، 1381 ، ص 7) در نظام آفرینش و در حیات پدیده ها و سیر حرکت آنها ، اگر با دیدی عمیق و عارفانه بنگریم جلوه وحدت و محبت آن را می بینیم که این جلوه در میان انسان ها از عوامل انس و روابط انسان است . دست آفرینش میان زن و مردچنین جلوه ای را مبلغی ساخت تاآن دو را به هم پیوند دهد و در کنار هم آرامش گیرند و بنیان اصلی خانواده را تشکیل د

دانلود پایان نامه بررسی رابطه لکنت زبان و سلامت روان دانش آموزان مقطع ابتدایی در 87 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

دسته: روانشناسی

فرمت فایل: doc 

حجم فایل: 146 کیلوبایت 

تعداد صفحات فایل: 87 

توضیحات جامع و کامل : 

دانلود پایان نامه بررسی رابطه لکنت زبان و سلامت روان دانش آموزان مقطع ابتدایی در 87 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

چکیده 

هدف از تحقیق  حاضر بررسی  رابطه  بین سلامت روان  و لکنت زبان  در بین دانش آموزان  مقطع ابتدایی  شهرستان قزوین است. در این راستا  فرضیه  های زیر مطرح شدند: 1)ا بین  لکنت زبان و سلامت روان رابطه معنی داری  وجود دارد. 2)  بین  لکنت زبان و وضعیت روحی دانش آموزان رابطه  وجود دارد.   جامعه مورد مطالعه  در تحقیق  حاضر عبارتند از  دانش آموزان  مقطع ابتدایی  شهرستان   قزوین است  که صد  نفر  به عنوان  نمونه انتخاب گردیده  که آزمون  سلامت روان  بر روی آنها اجرا گردید.  نتایج  بدست آمده  حاکی  از آن  است که میان لکنت زبان دانش آموزان و سلامت روان دانش آموزان رابطه معنی داری وجود دارد .

مقدمه

سال‌های مدیدی است که لکنت زبان مورد توجه متخصصین بوده و در زمینه‌های شناخت و سبب‌شناسی و درمان آن تحقیقات زیادی انجام گرفته است. لکنت زبان نوعی اختلال گفتار است که آن را تحت عنوان اختلالات ناروانی گفتار1 و یا به‌عبارتی روان‌ نبودن گفتار مطرح نموده‌اند. مشکل عمده‌ای که در لکنت زبان وجود دارد عدم توانایی برقراری ارتباط به شکل آسان، با سرعت مناسب، و به‌طور پیوسته می‌باشد. در نتیجه شخص نمی‌تواند در انتقال پیام موفق باشد. تعاریف زیادی از لکنت زبان ارائه شده است.   اصلاح  محیط اجتماعی  یکی از عواملی  است که والدین  در لکنت زبان  خود باید  به آنها توجه  داشته باشند .  به این صورت  که اگر کودکان  در محیط اجتماعی  ناسالم  قرار گرفته باشند  با برخوردهای  درست و خوشایند  آنها را از عواقب  بد محیط  آگاه سازند  و انگیزه ی  آنها را برای  ادامه ی زندگی  به طور صحیح  مشخص نمایند .

به طور کلی  می توان گفت  والدین و مربیان جزء اصلی ترین عامل تربیت کودک  هستند و   ایجاد  تغییرات  رفتاری  با واسطه مربیان  تربیت یا والدین  می تواند  انگیزه ی کودک  را برای  رسیدن  به تحول  آفرینی  و سازندگی دچار  اختلال کنند  . (قائمی امیری – 1385)

لکنت زبان  والدین  میتواند  با استناد به  سلامت روان  در کودکان روندی مثبت  و به جا باشد زیرا که  پرورش انگیزه  از نوع پیشرفت در کودکان باعث افزایش  خود شناسی و  اعتماد به نفس  می باشد  که این موضوع  در به کار گیری  روحیات  مثبت  جوانان  اثر خوب  و منطقی  خواهد داشت  از طریق  شیوه های  تربیت  پذیری مثل :  اقتدار طلبی و آزادی  می توان  تجارب نسل  گذشته  را با روحیات  نسل جدید  هماهنگ کرد  تا در رسیدن به رشد و توسعه و خود یابی  جوانان و نوجوانان اقدام کرد . (قائمی امیری – 1385)      

عناوین موجود :

چکیده 

فصل یک - کلیات تحقیق

مقدمهبیان مساله :اهمیت و ضرورت تحقیق :اهداف تحقیق :فرضیه های تحقیق :فرضیه کلی (اصلی ) :فرضیه های فرعی :متغیرهای تحقیق :تعاریف عملیاتی :

فصل دوم - مبانی نظری و پیشینه پژوهش

سبب‌شناسیمبانی نظری:1.3.1. مدل‌های روانزادی2.3.1. مدل‌های یادگیری3.3.1. مدل‌های ارگانیکی4.3.1. مدل‌های سایبرنتیک5.3.1. نظریه نارسایی تفکر زبانی4.1. مشخصات بالینی

تعاریف تربیت

هدف از تربیت :دو مفهوم از کلمة تربیت :سابقه ی تاریخی تربیت:علم تربیت :وظیفه ی تربیت :1-جنبه هدایت :2- جنبه سازندگی :3 -  جنبه تحول آفرینی:4- دادن آگاهی لازم :5- ساختن ابعاد انسانی:عوامل مورد بحث در تربیت:فایده و لزوم تربیتدر جنبه فردی :در جنبه اجتماعی :در جنبه اقتصادی :در جنبة سیاسی :درجنبه فرهنگی :و خلاصه در جنبه معنوی :لزوم تربیت :عاملان تربیت :اهمیت خانواده از نظر تربیت کودک :عالیترین شکل تربیت:وسعت دامنة بحث دربارة خانواده : نظریه های مربوط به انگیزه پیشرفت و لکنت زبان ساختار نظریه اتکینسون: رفتار و سلامت روان : نظریه مورای :ویژگی های افراد پیشرفت گرا :بررسی پژوهش های انجام یافته :تلفیق و نتیجه گیری از تحقیقات پیشین :پیشینه ی پژوهش:

فصل سوم - روش شناسی( متدولوژی )

روش تحقیق :جامعه ی مورد مطالعه :حجم نمونه :روش نمونه گیری:ابراز اندازه گیری تحقیق :روش آماری مربوط به فرضیه :یافته ها و تجزیه و تحلیل داده ها

فصل چهارم - مقدمه فصل چهارم

جدول 1-4 : نمرات خام آزمودنی هایافته ها و تجزیه و تحلیل آنها

فصل پنجم - بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری:محدودیتها : پیشنهادات:پیوست(پرسشنامه سلامت روان هرمنس )(پرسشنامه ی سلامت روان هرمنس (ATM)منابع و ماخذ 

پایانامه درمان بیماری های روانی

شلینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه:91

فصل اول: مقدمه وکلیات پژوهش

مقدمه

بیان مسئله

اهیمت و ارزش پژوهش

اهداف پژوهش

سئوال های پژوهش

تعریف اصلاحات

خلاصه فصل

فصل دوم : پیشینه تحقیق

مقدمه

پایانه های نظری MCMI-III

مفاهیم اساسی در نظریه میلون

مراحل ساختMCMI

 مفاهیم اساسی درنظریه میلون

مراحل ساختMCMI

هنجاریابی MCMI-II

هنجاریابی MCMI-III

ویژگی های روانسجی MCMI

ویژگی های روانسجی MCMI

پژوهش در انجام شده در خارج از کشور

پژوهش در انجام شده در داخل کشور

آینده MCMI-III

خلاصه فصل:

نخستین گام در درمان بیماری های روانی تشخیص درست و پایا به منظور برنامه ریزی طرح درمان مناسب می باشد و تصمیم گیری درباره‌ این که بهترین شیوه رفتار با بیمارانی روانی کدام است مستلزم ارزیابی عینی شخصیت وی است .

برای سنجش و تشخیص بیماری های روانی و اختلالات شخصیتی[1] روشهای مختلفی از جمله مصاحبه ، مشاهده ، خود سنجی و غیره وجود دارد که این در میان روش های سنجش عینی به لحاظ دقت و عنیت به لحاظ رقت و غیبت آنها کاربرد بیشتری پیداکرده است.

آزمون بالینی چند محوری [2](MCMI-III[3] ، میلون ،1994) یکی از ابزارهای عینی سنجش نشانگان [4] عمده مطرح شده از محور یک واختلالات شخصیت مطرح شده از محور دو راهنمای آماری و تشخیص اختلالات روانی [5] (DSM-17 انجمن روانپزشکی آمریکا، 1983) ساخته شده و سه بار در خلال بیست سال گذشته به موازات تغییرات در نظریه میلون و همچنین راهنمای تشخیص و آماری اختلالات روانی تجدید نظر شده است از این آزمون در موارد زیر می توان استفاده کرد:1- ارزیابی اختلالات بالینی:

1-MCMI ابزار بسیار خوبی برای سنجش سریع و جود یا عدم وجود اختلالات بالینی و از جمله اختلالات شخصیت است آگاهی از اختلالات شخصیت فرد بیمار می تواند تصمیماتی درمانی را تحت تاثیر قرار دهد و به پیش بینی واکنش بیمار به درمان کمک کند.

[1]-Personality disorders

[2] - Millon Clinical Multiaaxial Inventory (3rded)

[3] - Syndromes

[4] -Diagnostic and Statistical of Mental disorders (4thed)

مقاله بررسی رابطه بین رشته تحصیلی با رضایت شغلی معملین مقطع راهنمائی

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در  75 صفحه می باشد.

فهرست
فصل اول
کلیات و مقدمه
۱-۱ مقدمه۳
۱-۲ بیان مسئله۴
۱-۳ اهمیت و ضرورت تحقیق۵
۱-۴ اهداف تحقیق ۶
۱-۵ فرضیه ها و سئوالات تحقیق۶
۱-۶ متغیرهای تحقیق ۷
۱-۷ تعریف مفهومی و عملیاتی۸
فصل دوم
پیشینه تحقیق و پایه های نظری
۱-۲ پیشینه نظری تحقیق۱۱
۲-۱-۱ مفهوم سلامت روان ۱۱
۲-۱-۲ تاریخچه سلامت روان در جهان ۱۲
۲-۱-۳ تاریخچه سلامت روان در ایران ۱۴
۲-۱-۴ مفهوم سلامت روان از دیدگاه های مختلف۱۷
۲-۱-۵ سلامت روان از نظر مکاتب۱۸
۲-۱-۶ اصول سلامت روان ۲۰
۲-۱-۷ هدف ایجاد سلامت روان ۲۳
۲-۱-۸ مکانیزم های دفاعی و نقش آن در سلامت روان۲۵
۲-۱-۹ جمع بندی ۲۸
۲-۲ پیشینه عملی تحقیق۲۹
۲-۲-۱ همه گیر شناسی در ایران ۲۹
۲-۲-۲ بررسی همه گیر شناسی در جهان۳۱
فصل سوم
روش شناسی تحقیق
۳-۱ روش تحقیق ۳۸
۳-۲ جامعه آماری ۳۸
۳-۳ نمونه تحقیق ۳۹
۳-۴ ابزار تحقیق ۳۹
۳-۴-۱ مقیاس های چهارگانه آزمون ۴۰
۳-۴-۲ موارد کاربرد و محدودیت های آزمون۴۰
۳-۴-۳ نمره برش آزمون۴۱
۳-۵-۳ پایایی آزمون ۴۲
۳-۶ اعتبار پرسشنامه ۴۲
۳-۷ روش جمع آوری اطلاعات و اجرا۴۳
۳-۸ تجزیه و تحلیل آماری۴۳
فصل چهارم
یافته های تحقیق
۴-۱ داده های آماری جامعه مورد مطالعه ۴۵
۴-۲ میانگین سلامت روانی جامعه مورد مطالعه۴۸
۴-۳- تجریه و تحلیل فرضیه و سئوالات تحقیق۵۰
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
۵-۱ بحث و نتیجه گیری۵۹
۵-۲ نتیجه گیری کلی ۶۱
۵-۳ محدودیت های تحقیق۶۱
۵-۴ پیشنهادات تحقیق ۶۲
منابع تحقیق۶۳
پیوست۶۶

منابع و مآخذ
۱- آناستاری.آ.(۱۳۷۱). اصول روان سنجی و روان آزمایی براهنی، محمد تقی. چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران
۲- احمدوند، محمد علی (۱۳۸۲) بهداشت روانی. تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور
۳- توزنده جانی حسن و اکبری بهمن و همکاران (۱۳۸۳) درآمدی بر روانشناسی عمومی، چاپ سوم، انتشارات شهر فیروزه
۴- پوافکاری. نصرت الله (۱۳۸۳) فرهنگ جوامع روانشناسی روانپزشکی انگلیسی به فارسی، تهران. فرهنگ معاصر
۵- حسینی سید ابولقاسم (۱۳۷۳) بررسی مقدماتی اصول روانشناسی اسلامی چاپ دوم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی
۶- دلاور، علی (۱۳۸۳) مبانی نظری و علمی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی ویرایش دوم چاپ سوم، تهران، انتشارات رشد
۷- دلاور، علی (۱۳۸۳) روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی چاپ چهارم، تهران ، مؤسسه نشر ویرایش
۸- شاملو، سعید (۱۳۶۷) مکتب ها و نظریه ها در روانشناسی شخصیت، چاپ ششم، تهران، انتشارات رشد.
۹- شاملو، سعید (۱۳۶۹) بهداشت روانی، تهران انتشارات رشد.
۱۰- فخریان، بهجت- فولادی، سکینه. بررسی همه گیر شناسی اختلالات روانی در بین دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهرستان نیشابور، خردادماه (۱۳۷۵) پایان نامه کارشناسی آموزش ابتدایی مرکز آموزش عالی ضمن خدمت فرهنگیان آموزش و پرورش شهرستان نیشابور شماره ثبت ۸۴
۱۱- کاپلان، هارولد و همکاران (۱۳۷۵) خلاصه روانشناسی و روان پزشکی جلد اول، ترجمه پور افکاری، نصرت الله ، چاپ اول، تهران، انتشارات شهر آب
۱۲- کاویانی، فردوس و همکاران (۱۳۸۰)، روشهای مصاحبه و آزمون های بالینی، چاپ اول، تهران، انتشارات سنا
۱۳- گنجی، حمزه، (۱۳۷۶) بهداشت روانی، تهران، انتشارات ارسباران
۱۴- میلانی فر، بهروز(۱۳۷۰) بهداشت روانی، تهران، انتشارات قومس
۱۵- مقربی، مهدی ، طباطبایی، حسن ، بررسی عوامل مرتبط با وضعیت روانی براساس پرسشنامه SCL25 در افراد بالای ۱۵ سال در ساکنین منطقه ی کوی امیر مشهد تابستان (۱۳۸۳)، پایان نامه دانشگاه علوم پزشکی مشهد، درجه دکترای پزشکی، شماره ثبت (۵۵۰۶)
۱۶- محر ری، محمد رضا(۱۳۷۳) فصل نامه اندیشه و رفتار، مجله روان پزشکی و روانشناسی بالینی، سال اول، شماره ۲ و ۳، پاییز و زمستان (۱۳۷۳)
۱۷- ناصرنیا، شیرین، بررسی عوامل مرتبط با سلامت روانی در زنان ۸-۶ هفته بعد از زایمان در سال تحصیلی ۸۳-۸۲، پایان نامه دانشگاه علوم پزشکی مشهد، درجه دکترای پزشکی ، شماره ثبت (۵۴۸۱)
۲-۱-۱ مفهوم سلامت روان
Mental healt : فرهنگ روانپزشکی کمپل این اصطلاح را در احساس رضایت بهبود روانی و تطابق کافی اجتماعی با موازین مورد قبول هر جامعه تعریف کرده است.(پورافکاری ۱۳۷۳)
اما برای این اصطلاح از سوی صاحب نظران تعاریف ارائه شده است بطور مثال:
کارل منینجر[۱]: سلامت روان را سازش فرد با جهان اطرافش با حداکثر امکان به طوری که باعث شادی و برداشت مفید و مؤثر گردد، تعریف می کند.
واستون[۲]: رفتارهای عادی را که از سوی افراد عادی سر می زند را نشانه ای از سلامت روانی می داند.
کینز برگ[۳]: سلامت روان را تسلط و مهارت در ارتباط صحیح با محیط به ویژه در سه فضای مهم زندگی، عشق ، کار و تفریح می داند. به نظر وی استعداد یافتن در ادامه کار، داشتن محیط خانوادگی خردسند، فرار از مسائلی که با قانون درگیری دارد، لذت بردن از زندگی و استفاده درست از فرصتها ملاک تعادل و سلامت روان است. (میلانی فر ۱۳۷۰)
سازمان بهداشت جهانی سلامت روان چنین تعریف می کند«سلامت روانی در درون مفهوم کلی بهداشت جای می گیرد و سلامت روانی یعنی توانایی کامل برای ایفای نقشهای اجتماعی روانی و جسمی بهداشت تنها نبود بیماری با عقب ماندگی نیست (حمزه گنجی ۱۳۷۶)
انجمن کانادایی بهداشت روانی سلامت روان را در سه قسمت تعریف کرده است:
۱- نگرشهای مربوط به خود: که مواردی همچون: تسلط بر هیجانهای خود، آگاهی از ضعفهای خود و رضایت از خوشیها را شامل می شود.
۲- نگرشهای مربوط به دیگران: که علاقه به دوستیهای طولانی و صمیمی، احساس تعلق به یک گروه، احساس مسولیت در مقابل محیط انسانی و مادی جزئی از آن نام برد:
۳- نگرشهای مربوط به زندگی: که پذیرش مسولیتها، ذوق توسعه امکانات و علایق خود ، توانایی اخذ تصمیم و ذوق خوب کار کردن را شامل می شود.
به نظر می رسد که هر تعریف گوشه هایی از واقعیت را به همراه دارد و تعریف های سازمان جهانی بهداشت و انجمن بهداشت روانی کانادا جامعتر باشد.(احمدون ۱۳۸۲)
۲-۱-۲ تاریخچه سلامت و روان در جهان
مسئله بیماریهای روانی و سلامت روان یکی از مسائلی است که از زمان پیدایش بشر وجود داشته و همیشه مورد توجه قرار گرفته است. این مسئله از زمانی که بشریت زندگی اجتماعی را شروع کرد بیشتر نمایان شده است. (میلانی فر ۱۳۷۰)
در طول تاریخ برای بیماری های روانی نامهای مختلفی ذکر شده و تا قبل از میلاد مسیح رفتار جنون آمیز به عنوان تنبیهی بود که در مقابل توهین به خدایان صورت می گرفت و همچنین واژه جن زده در مورد این بیماران تاریخ کهن دارد که برای درمان آن از سحر و جادو استفاده می شده که هنوز هم این نگرش غلط در بسیاری از کشورهای و بخصوص مناطق روستایی وجود دارد.(فخریان، فولادی ۱۳۷۵)
در زمینه درمان بیماریهای روانی و اعتقاد به مبانی عضوی بیماریهای روانی قدیمی ترین اطلاعاتی که در دست است مربوط به تمدن قدیم مصر و دوران ایمهوتپ[۴] مصری است که به عنوان مظهر حرفه پزشکی در دو هزار سال قبل از بقراط شناخته می شود.
اما اولین پزشکی که به طبیعت آدمی و بیماریهای روانی از دیدگاه علمی نگریست و در حقیقت او را باید پدر علم پزشکی به حساب آورد بقراط (۳۷۷-۴۶۰ ق-م) بود. (محرری ۱۳۷۳)
بقراط بیماریهای روانی را ناشی از عدم تعادل اخطاط چهارگانه (سودا، صفرا، خون، بلغم) می دانست.
او مغز را به عنوان عامل هوشیاری و مهمترین عضو بدن می دانست و حملات صرع را علت آسیب مغزی می دانست. او همچنین درباره افسردگی، حالات گم گشتگی، ترسهای غیر منطقی روان پریشی و هیستری مطالبی نگاشته است.(فخریان، فولادی ۱۳۷۵)
در مورد نظریات بقراط باید گفت که او به طور کلی از دخالت دادن جن و جن شناسی در امر پزشکی خود را به دور می داشت. و در زمینه بیماریهای روانی به گفته فیثاغورت که مغز را مرکز فرماندهی و مسئول خوشی ها و ناخوشی ها می دانست صحه گذاشت. افلاطون (۳۴۷-۴۲۹ ق.م) بدین موضوع توجه کرده بود که رفتار بشریت تأثیر و نتیجه احتیاجات جسمانی و غرائز اوست. ارسطو در دنباله نظریه بقراط درباره اخلاط چهارگانه برای هر کدام از آنها یک سلسله ویژگیهای روانی قایل می شد و بالاخره جالینوس با توجه به فرضیه های که درباره علم تشریح وضع نمود بدین نکته رسید که بیماری دماغ موجب بروز اختلال و یا بیماری های روانی است.
بالاخره با مرگ جالینوس در سال ۲۰۱ میلادی روزگار تیره و تار علم امراض دماغی آغاز گردید و نظریات بقراط و پیروان او در یونان و روم که در حقیقت بسیاری از نظریات امروزی ما در باره ناخوشی ها روانی پیش بینی کرده بود در میان ابرهای سیاه موهومات و خرافات ناپدید کرد و بیشتر پزشکان دوباره به روشهای جن گیری و طلسم و مانند آن بازگشتند. این امر در تمام قرون وسطی ادامه داشت تا اینکه از اواخر قرن ۱۵ میلادی جنبشهای افشاگرانه بر علیه جن و جن گیری و جادو و طلسم بوسیله باراکوس (۱۵۴۱-۱۴۹۳ م) جان ویر (۱۵۸۸-۱۵۱۵ م) و ویرجینیا اسکات (۱۵۹۹-۱۵۳۸ م) آغاز و به دنبال آن اکتشافات و پیشرفتهای علمی روشنگر همه جنبه های پزشکی از جمله روانپزشکی گردید (محررّی، ۱۳۷۶)
در ادامه همین تلاشها در قرن ۱۷ ارتباط بین جسم و روان و محل این ارتباط در سلسله اعصاب مورد بحث قرار گرفت و در کارت و مالپکی و … مراکزی برای این ارتباط تعیین کردند.
دراواخر ۱۸ و در اوایل قرن ۱۹ می توان از کارهای فلیپ پنیل[۵] در فرانسه (۱۸۲۶-۱۷۴۵) ویلیام توک در انگلیس، ون سنزو کیارگی[۶] در ایتالیا و بنیامین راش و دورتی دیکس (۱۸۸۴-۱۸۰۲) در آمریکا. در درمان بیماران روانی و رهایی آنها از بند و غل و زنجیر تلاش نمودند، نام برد. (میلانی فر ، ۱۳۷۰)
در قرن بیستم افرادی چون فروید، ادلر، آلیس و یونگ و … به ارائه نظرات و دیدگاههای مختلف درباره علت بیماریهای روانی پرداختند.
فروید انسان سالم را کسی می داند که مراحل رشد جنبی را با موفقیت گذرانده باشد و سلامت روانی را نشای از تعادل و هماهنگی بین نهاد، من و من برتر و همچنین سطوح خودآگاهی و ناخودآگاهی می داند و بهم خوردگی این تعادل را بیماری تلقی می کند.
آدلر بیماری روانی را تلاش برای رهایی از تمام محدودیتهای جامعه می داند. تلاشی که به علت یأس ، احساس حقارت، قصور در یادگیری، همچنین به خاطر ادراکها و تصورات منحرف بوجود می آید.(فخریان، فولادی ۱۳۷۵)
آلیس که روان درمانگر معاصراست علت بیماری را ناشی از تصورات نادرست می داند. و کسی را سالم می داند که افکار صحیح را جانشین تفکرات نادرست نماید.
همین ارائه تئوریهای مختلف درباره روانکاوی، روانپزشکی، دینامیک، ژنتیک، بیولوژی، ارتباط جسم و روان ، تئوریهای سرشتی، مطالعه اثرات الکترو شوک و عمل جراحی مغز در بعضی از بیماریهای روانی بر اهمیت توجه به بیماری های روانی و درمان آن افزود و باعث شد که در سال ۱۹۳۰ اولین کنکره بین المللی بهداشت روانی با مشارکت نمایندگان پنجاه کشور در واشنگتن تشکیل شده و مسائل کشورها در مورد مطالعه قرار گرفت.
در سومین کنکره بین المللی بهداشت روانی که در سال ۱۹۴۸ در لندن تشکیل شد، فدراسیون جهانی بهداشت روانی بنیانگذاری شد. در همان سال این فدراسیون به عضویت رسمی سازمان یونسکو و سازمان بهداشت جهانی در آمد و سازمان جهانی در ژنو نقش رهبری رسمی فدراسیون جهانی بهداشت روانی را بر عهده گرفت و روز هفتم آوریل برابر با ۱۸ فروردین روز جهانی بهداشت اعلام گردید(میلانی فر ۱۳۷۰)
۳-۱-۳ تاریخچه سلامت روان در ایران
اولین دوران عظمت پزشکی ایران اواسط هزاره اول قبل از میلاد مسیح شروع و در زمانی که قسمت عمده خاورمیانه تحت نفوذ امپراتوری ایران قرار داشت به نقطه اوج رسید.
ابتدائی ترین اطلاعاتی که درباره ی فلسفه در ایران قدیم در دست است مربوط می شود به زند، اوستا و وندیداد که مجله اخیر الذکر مجموعه ای است از قوانین ضد شیطانی. در فرهنگ ایران شنخات بیماریهای روانی و رفتار غیر عادی سابقه ای دور و دراز دارد. اگر کلمه دیوان را بعنوان اسم عام بیماری روانی و رفتار غیر عادی قبول کنیم قدمت این آشنایی تا قبل از روزگاری که اقوام هند و ایرانی با هم در یک جا زندگی می کردند کشیده می شود. (محرری ۱۳۷۳)
در قدیمی ترین متونی که از ایران باستان به جای مانده متنی است از گزیده های زاد اسپرم درباره ساخت مردان، که ساختمان بدن انسان را به چهار قسمت تقسیم کرده است:
تنی، جانی ، دانشی، روانی، که جزئیات ساختمان بدن و روان آدمی در زیر یکی از چهار قسمت مزبور تقسیم بندی شده است.(محرری ۱۳۷۳).
در زمان ساسانیان در جندی شاپور اهواز برای بیماران روانی مکان مخصوصی ترتیب یافته بود و حتی قبل از آن نیز در ایران مدارس پزشکی وجود داشته و از کتابهای یونانی به صورت ترجمه در این مدارس استفاده می شده است.(فخریان، فولادی ۱۳۷۵)
در مکتب اسلام، هم معیارهای بیماری روانی و حداقل سلامت روانی و هم معیارهای ایده آل تعریف شده است. حتی پیامبر اسلام از کاربرد لغت مجنون برای افرادی که تظاهرات روانی دارند اکره دارند و این افراد را تنها بنام بیمار می خوانند(حسینی ۱۳۷۲)
تعالیم عالیه قرآن شریف و سایر کتاب های مذهبی از قبیل نهج البلاغه، نهج الفصاحه، صحیفه سجادیه و متون اسلامی فارسی معتبر چون: اخلاق ناصری و کیمیای سعادت ، الانسان الکامل، اندیشه های مدینه فاضله، مرصاد العباد و سایر نوشته و اشعار عرفا، گرایش به پاکی و آئین جوانمردی که همگی متأثر از کتاب آسمانی است هم جنبه شناخت نفس را داشته و هم جنبه اصلاح و درمان رفتارهای غیر عادی و تعیین راه و .
رسمی بهتر برای خوب زیستی و پیشگیری از بیماریها و اختلافات و انحرافات روانی را دارد. (محرری ۱۳۷۳)
در میان دانشمندان اسلامی محمد زکریای رازی و ابوعلی سینا دو تن از کسانی بودند که به درمان بیماری های روانی پرداخته و حتی در این زمینه کتابهایی هم نوشته اند.
زکریای رازی علل مغزی را، برای بیماریهای روانی بیان می کند و ابراز می دارد«هرگاه مزاج مغز دگرگون شود واکنشهای روانی هم به سبب آن دگرگونی تغییر خواهد» کرد او به طور کلی انواع اختلالهای روانی را سه گونه می داند:
۱- اختلال ادراک همراه با سالم بودن تفکر.
۲- اختلال تفکر همراه با سالم بودن ادراک.
۳- اختلال تفکر همراه با اختلال ادراک.
زکریای رازی نوع سوم را شدید تر می داند، وی همچنین در کتاب الحاوی خود در ارتباط با زوال عقل در مورد مانیا، مالیخولیا نظراتی بیان کرده که قابل قبول روانپزشکی نوین است.(فخریان، فولادی ۱۳۷۵)
از آنچه که گذشت چنین بر می آید که به طور کلی برداشت حکما و پزشکان ایرانی چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام از لحاظ شناخت و درمان بیماری برداشتی واقع بینانه بوده و آنها به جنبه های ارگانیک و روانی، هر دو واقف بودند.(محر ری ۱۳۷۳)
در ایران نیز از همان ابتدا بیمارستان ها و مراکزی برای درمان و نگهداری بیماران روانی وجود داشته است. بطور مثال در قرن پنجم هجری در دارلعباده یزد مرکز بزرگ پزشکی به نام دارلشفا وجود داشته، مجهز به بخشهای مختلف که به آنها مجلس المجانین یا محفل المجانین می خواندند. و حتی در دیگر بیمارستانهای اسلامی ایران از قصه گویان و نقلان برای مشغول نگه داشتن بیماران استفاده می کردند.(محر ری ۱۳۷۳)
در تاریخ معاصر ایران نیز در سال ۱۲۷۶ به زمان خواجه شمس الدین محمد صاحب دیوان دارلشفایی در یزد و در باغی بزرگ بنا شد.
در سال ۱۲۹۷ نگهداری و سرپرستی بیماران روانی و جلوگیری از حوادث ناگوار به شهربانی واگذار شد و باغی در اکبر آباد تهران به صورت دارلمجانین به عنوان اولین بیمارستان روانی تهران بکار گرفته شد.
در سال ۱۳۰۰ در زمان صدارت سید ضیاءالدین طباطابایی مدیرت و اداره دارلمجانین از شهربانی به شهرداری منتقل شد. در سال ۱۳۱۰ اولین متخصص اعصاب و روان در بیمارستان مشغول به کار گردید. در سال ۱۳۳۸ اداره بهداشت روانی در اداره کل بهداشت و ادارات بهداری تشکیل شد. در سال ۱۳۵۵ پس از ادغام دو وزارت بهداری و رفاه اجتماعی تمام مراکز وابسته به بیمارستانهای روانی به انجمن توان بخشی و وابسته به وزارت بهداری و بهزیستی منتقل شد.
در اردیبهشت سال ۱۳۵۸ پس از ادغام سازمان توان بخشی فعالیت بهداشتی و درمان این سازمان به سازمان های بهداری منطقه ای تهران و فعالیت آموزشی آن به انستیتو روان پزشکی تهران واگذار شد که این انستیتو فعلا جزء دانشکده علوم پزشکی ایران فعالیت آموزشی پژوهشی و طرح برنامه ریزی و مشورتی درباره مسائل بهداشت روانی را بر عهده دارد (میلانی فر ۱۳۷۰)
۲-۱-۴ سلامت روان از دیدگاههای مختلف
از نظر آمار دانان
کسانی که با آمار سر وکار دارند برای تعریف افراد بهنجار از میانگین یا منحنی توضیع عمومی استفاده می کنند و افراد جامعه را با خصویات افراد میانگین مقایسه می کنند. این روش جنبه آماری دارد و فاقد جنبه ی بالینی و درمان است برابر این دیدگاه کسانی که از میانگین جامعه انحراف دارند از بهداشت روانی بهرمند نمی باشند. (احمدوند ۱۳۸۲)
۲- از نظر پزشکان
پزشکان سالم بودن را نداشتن علایم بیماری تلقی می کنند. این استدلال در مورد برخی از بیماریهای جسمی نظیر بیماریهای عفونی ممکن است صدق کند ولی در مورد بیماریهای روانی قابل تعمیم نیست (میلانی فر ، ۱۳۷۰)
۳- روانپزشکان
اکثر روانپزشکان توانایی سازش با محیط، انعطاف پذیری ، قضاوت عادلانه و منطقی در مواجهه با محدودیتهای و فشارهای روانی را ملاک سلامت و تعادل روان می دانند و هدف اصلی از درمان بیماران روانی نیز قادر کردن آنها به زندگی در خانواده و اجتماع و به اصطلاح سازش با محیط است. (احمدوند، ۱۳۸۲)
روانپزشکان فردی را از نظر روانی سالم می دانند که بین رفتار و کنترل او در برخورد با مشکلات اجتماعی تعادلی وجود داشته باشد. انسان و رفتارهای او در مجموع یک سیستم تلقی می شود. برابر این نگرش سیستمی عوامل متنوع زیستی انسان بر عوامل روانی اجتماعی او اثر گذاشته و برعکس از آن اثر می پذیرد. از این رو در بهداشت روانی آنچه مورد بحث قرار می گیرد پدیده های است که در اطراف انسان وجود دارد و بر کل سیسیتم او تأثیر می گذارند و یا از آن متأثر می شوند.(میلانی فر ۱۳۷۰)
۴- نظر روانکاران
روانکاران که روی شخصیت ایده آل تکیه دارند «من»[۷] را واسطه بین خواسته های «نهاد»[۸] و کنترل نظارت «من برتر»[۹] دانسته و سلامت روان را میانجیگری درست و منطقی بین دو قدرت «نهاد» و «من برتر» تلقی می کند.(میلانی فر، ۱۳۷۰)
«من باید بتواند بین تعارضهای نهاد و من برتر تعادل ایجاد کند و چنانچه از عهده برقراری تعادل لازم بر نیاید بهداشت روانی به هم می خورد و شخص دچار مشکل روانی می گردد. (احمدوند، ۱۳۸۲)
۲-۱-۵ سلامت روانی از نظر مکاتب مختلف:
۱- مکتب زیست گرایی
مکتب زیست گرایی در مطالعه رفتار انسان بیشترین اهمیت را بر بافتها و اعضای بدن قائل می شود. این مکتب که پایه اصلی روانپزشکی را تشکیل می دهد، بیشتر بر بیماری روانی توجه دارد نه بهداشت روانی زیرا بیماری روانی جزء سایر بیماریها به حساب می آورد.
دیدگاه روانپزشکی برای تبیین بیماری روانی بر پدیده ها و اختلالها فیزیولوژیک اهمیت می دهد. این دیدگاه از علم پزشکی الهام می گیرد. زیرا علم پزشکی معتقد است که بیماری جسمی در اثر بی نظمی در عملکرد یا در خود دستگاه بوجود می آید.
از نظر این دیدگاه اگر رفتار شخص از هنجار منحرف شود به این دلیل خواهد بود که دستگاه روانی او اختلال پیدا کرده است. بنابراین فرض بر این است که در آینده نوعی نقص در دستگاه عصبی کشف خواهد شد و همه اختلالهای فکری و رفتاری براساس آن قابل تنظیم خواهد بود.
دیدگاه روانپزشکی درباره فرد دید تعادل حیاتی دارد. طبق این دید «سلامت روانی عبارت است از نظام متعادلی که خوب کار می کند، اگر تعادل به هم بخورد بیماری روانی ظاهر خواهد شد. (گنجی، ۱۳۷۶)
۲- مکتب رفتار گرایی
مکتب رفتار گرایی معتقد است که سلامت روانی به محرکها و محیط وابسته است.
این دیدگاه سعی دارد رفتار را با عبارات عملیاتی تعریف کند. بنابراین رفتار گرایان برای آن که از رفتار دید عینی بدهند بر مشاهده رفتار و تعادل بین آن و محیط تأکید می کنند. بدین ترتیب آنچه را که مثل سایر رفتارها آموخته شده است. مسلما این رفتار با رفتاری که در برخی از موقعیتها بطور طبیعی اتخاذ و پذیرفته می شود، مطابقت نمی کند. با این همه رفتار آموخته شده ای است. آنان معتقدند که رفتار ناسازگار مثل هر رفتار دیگر بر اثر تقویت آموخته می شود. بنابراین از دید رفتار گرایی سلامت روانی رفتاری است که محیط معینی، با نوعی بهنجاری رفتاری سازگار باشد. (گنجی ۱۳۷۶)