پروژه بررسى مشکلات جوانان (بحران بلوغ). doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 25 صفحه

مقدمه:

یکى از بحرانى ترین دوره هاى زندگى هر فرد, دوره بلوغ است. بلوغ مرحله اى از رشد است که براى همه نوجوانان, اعم از پسر و دختر, خواه ناخواه حاصل مى شود.تعابیر مختلف دین پژوهان و روان شناسان از این دوره, حاکى از اهمیت و حسّاسیّتى است که آن ها براى پدیده بلوغ قائل اند. در این جا نظرات بعضى روان شناسان را درباره این پدیده مى آوریم:

(سمیلرز نوجوانى را دوران عدم انطباق, و سکولیانکورز آن را تب عقل, وس گوتهز آن را گره کور بین کودکى و پیرى, سشیلدرز آن را موجى خروشان در اقیانوس زندگى,س استانلى هالز آن را تولد دوباره, سهاروکسز آن را دوره کشف هویت, سویلونز آن را دوره جهل و غفلت و بالاخره سکروز نوجوان را دیوانه قابل معالجه خوانده اند.)1

(ژان ژاک روسو, بلوغ را ولادت دوم مى خواند.)2 (گویى نوجوان در آستانه ورود به دوره بلوغ با جهانى نو آشنا مى شود و دیگر باره متولد مى گردد و افق هاى جدیدى در برابر دیدگانش گشوده مى شود. تحول و تغییر و عدم ثبات در رفتار در این دوره به حدى است که بعضى آن را زندگى تشنج آمیز و دوران منفى نامیده اند.)3 (اوریس دولوم, بلوغ را یک نقطه عطف در زندگى مى شناسد نه یک مرحله تکاملى.)4

بلوغ در زبان فارسى به معناى رسیدن و به حد رشد رسیدن است5

فهرست مطالب:

انواع بلوغ

تقدم بلوغ شرعى دختران بر پسران

نشانه هاى بلوغ

راه هاى غلبه بر بحران

بلوغ و بحران عاطفى

بلوغ و ارتباط با هم سالان

بلوغ و ناسازگارى با والدین

بلوغ و احساسات مذهبى

منابع و مآخذ

منابع و مآخذ:

aftab.ir
roshd.ir

پایان نامه ی آگاهی مدیران آموزش و پرورش و موفقیت آن ها. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 105 صفحه

جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی

مقدمه:

رشد و گسترش همه‌جانبه آموزش و پرورش و ارتباط آن با همه نهادها و سازمانهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و.‌.. و همچنین کثرت تعداد دانش‌آموز و نیروی انسانی یعنی معلمان و سایر کارکنان، اختصاص منابع مالی عظیم، مسائل و مشکلات زیادی را در سازمانهای گوناگون این نهاد اساسی اجتماعی بوجود آورده است و باعث شده است که کشورهای مختلف جهان، بخصوص بعد از تئوری «مدیریت علمی تایلور» دریابند که سازمانهای آموزشی و پرورشی نیز همانند دیگر سازمانهای اداری، اقتصادی و.‌.. (حتی بیشتر از آنها) نیاز به مدیریت سنجیده و هوشمندانه دارند و بایستی مدیران تحصیل کرده و مجرب که از استعداد و توانایی لازم برخوردارند، مسئولیت ادارة این گونه سازمانها را برعهده داشته باشند، تا با استفاده از علم و هنر مدیریت، بویژه مدیریت آموزشی، مسائل و مشکلات را کاهش داده و با برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و رهبری، و تصمیم‌گیری درست و مناسب، از بروز آنها تا حد امکان جلوگیری بعمل آورند و نظام تعلیم و تربیت را به سوی پیشرفت و تعالی سوق دهند (میرکمالى ، 1373)

اگر بپذیریم آموزش و پرورش هر جامعه‌ای تضمین کنندة رشد و توسعه همه جانبه آن جامعه است، باید مدیریت آموزشی را که از اهمیت بسزایی در تحقق اهداف آموزش و پرورش دارد، از سایر شاخه‌های مدیریت با اهمیت‌تر بدانیم. تحقق اهداف آموزش و پرورش به انجام بهینه وظایف مدیریت آموزشی بستگی دارد. مدیران آموزشی وظایف اداری آموزش و پرورش خود را از طریق کارکردهای مدیریتی از جمله برنامه‌ریزی، سازماندهی، هماهنگی، رهبری و در نهایت با کنترل و ارزشیابی روند کار انجام می‌دهند، و به مقتضای بروز نیازهای جدید و یا پدیداری دانش نو در زمینه‌های علمی و تکنولوژی، آموزش و پرورش افراد جامعه را به منظور غلبه بر جهل و پیشرفت به مقاصد موردنظر رهنمون می‌سازند.

بیان مسأله:

در جهان امروز آموزش و پرورش همگانی در همه مراحل آن و آموزشهای تخصصی کاربردی برای کارکنان و کارمندان جزء اولویتهای هر کشوری می‌باشد. و بر این اساس هر کشوری سالیانه بخش بزرگی از درآمد خود را صرف گسترش و بهبود کارهای آموزش و پرورش می‌نماید و همواره جهت افزایش این سرمایه‌گذاری تلاش می‌نماید و از آنجا که آینده و سرنوشت هر ملتی از طریق آموزش و پرورش رقم می‌خورد، اهمیت مدیریت سازمانهای آموزشی قابل توجه است. متأسفانه در کشور ما به این مهم کمتر توجه شده است و به امر مدیریت سازمانهای آموزشی از نظر تربیت مدیران لایق و شایسته و ایجاد آمادگی‌های لازم در آنها توجه زیادی نشده است.

در نظام آموزشی کشور ما، معمولاً افراد از مسیر معلمی به مناصب و سمتهای مدیریت و رهبری آموزشی دست می‌یابند و از این رو، احتمالاً مفهوم درستی از مدیریت و رهبری در ذهن ندارند. آنها کار مدیریت را از دیدگاه معلمان می‌نگرند. گرچه این نگرش خوب و لازم است ولی کافی نیست. نقش مدیریت و رهبری آموزشی باید با توجه به همه عناصر و عوامل موثر در محیط آموزشی ایفا شود. از این رو، لازم است افرادی که به مدیریت مراکز و سازمانهای آموزشی گمارده می‌شوند به دانش و معلومات، نگرشها و مهارتهای ویژه‌ای مجهز باشند. (علاقه‌بند، 1372)

روشن است که با تربیت مدیران شایسته برای سازمانهای آموزشی می‌توان کیفیت حرفه‌های موجود در جامعه را رشد داد. در صورت انتخاب مدیران نالایق در مراکز آموزشی باید سقوط کیفیت آموزشی وزارت آموزش و پرورش و در نهایت همه رشته‌های آموزش عالی و بالاخره جامعه و تمامی مشاغل موجود در آن را پیش‌بینی کرد.

مدیریت صرفاً در مفهوم اداره کردن یک سازمان خلاصه نمی‌شود، بلکه یک مفهوم وسیعتر از آن را دربر می‌گیرد، همچون هدایت  کردن و بکارگیری آگاهیهای شکل یافته که توسل به آنها بازدهی سازمان را افزایش می‌دهد. مدیریت در مفهوم وسیع‌تر آن تخصص خاصی را لازم دارد که فلسفه و روش و فنون خاصی را می‌طلبد و مستلزم آگاهیهای قبلی مدیران از وظایف مدیریت می‌باشد. (عسکریان، 1376، ص146)

بنابراین آموزش مدیران سازمانهای آموزشی مناسب‌ترین راه رشد کیفیت آموزش است. زیرا با ایجاد کلاسهای آموزش مدیران در دانشگاهها می‌توان بر میزان تأثیر آموزش دانشگاهی از طریق تأثیر مدیران آموزشی در راهنمایی و نظارت معلمین افزود، و از طرفی دیگر پیچیدگی و وسعت قلمرو وظایف و عناصر متشکله مدارس امروز در مقایسه با مدارس گذشته نیاز به مدیران شایسته را در اولویت قرار می‌دهد.

فهرست مطالب:

فصل اول

 مقدمه

  بیان مسأله

 اهداف تحقیق

 فرضیات تحقیق

 فرضیه اصلی 

 فرضیات فرعی

 تعاریف واژه‌ها و اصطلاحات

 فصل دوم

 مدیریت

 تاریخچه مدیریت 

 مدیریت علمی

 اثرات و کاربرد تئوری مدیریت علمی در سازمانهای آموزشی

 تئوری اداری

 کاربرد تئوری اداری در آموزش و پرورش 

 بوروکراسی یا دیوانسالاری

 دورة کلاسیک نو (مکتب روابط انسانی)

 مکتب رفتاری (نگرش رفتاری)

 نگرش سیستمی

 مدیریت اقتضایی 

 مدیریت آموزشی

 اهمیت مدیریت آموزشی 

 تعاریف مدیریت آموزشی 

 اهداف مدیریت آموزشی 

 وظایف مدیران آموزشی 

 برنامه‌ریزی

 انواع برنامه‌ریزی

 محاسن برنامه‌ریزی

 محدودیت‌های برنامه‌ریزی

 سازماندهی

 مراحل سازماندهی 

 هدایت و رهبری

 هماهنگی

 تصمیم گیری

 انواع تصمیمات

 فرآیندهای تصمیم گیری

 تصمیم گیری در مدیریت آموزشی

 کنترل و ارزشیابی

 سوابق تحقیق

 تحقیقات داخلی 

 تحقیقات خارجی

 فصل سوم

 مقدمه

 روش تحقیق

 روش گردآوری اطلاعات

 ابزار گردآوری اطلاعات

 روایی و پایایی پرسشنامه

 جامعه آماری

 تعداد و روش نمونه گیری

 روش تجزیه و تحلیل داده ها

 فصل چهارم - تجزیه وتحلیل داده ها

 مقدمه 

4-1 توزیع فراوانی مدیران بر حسب سن

 نمودار 4-1 توزیع فراوانی مدیران بر حسب سن

 جدول 4-2 توزیع فراوانی مدیران بر حسب سنوات خدمت

 نمودار 4-2 توزیع فراوانی مدیران بر حسب سنوات خدمت

 جدول 4-3 توزیع فراوانی مدیران بر حسب رشته تحصیلی

 نمودار 4-3 توزیع فراوانی مدیران بر حسب رشته تحصیلی

 جدول 4-4 توزیع فراوانی دبیران بر حسب سن

 نمودار 4-4 توزیع فراوانی دبیران بر حسب سن

 جدول 4-5 توزیع فراوانی دبیران بر حسب سنوات خدمت

 نمودار 4-5 توزیع دبیران بر حسب سنوات خدمت

 جدول 4-6 توزیع فراوانی دبیران بر اساس شاخه تحصیلی

 نمودار 4-6 توزیع فراوانی دبیران بر حسب شاخه تحصیلی

 4-1 توزیع فراوانی مدیران بر حسب سن

 نمودار 4-1 توزیع فراوانی مدیران بر حسب سن

 جدول 4-2 توزیع فراوانی مدیران بر حسب سنوات خدمت

 نمودار 4-2 توزیع فراوانی مدیران بر حسب سنوات خدمت

 جدول 4-3 توزیع فراوانی مدیران بر حسب رشته تحصیلی

 نمودار 4-3 توزیع فراوانی مدیران بر حسب رشته تحصیلی

 جدول 4-4 توزیع فراوانی دبیران بر حسب سن

 نمودار 4-4 توزیع فراوانی دبیران بر حسب سن

 جدول 4-5 توزیع فراوانی دبیران بر حسب سنوات خدمت

 نمودار 4-5 توزیع دبیران بر حسب سنوات خدمت

 جدول 4-6 توزیع فراوانی دبیران بر اساس شاخه تحصیلی

 نمودار 4-6 توزیع فراوانی دبیران بر حسب شاخه تحصیلی

 بخش دوم

 فرضیه اول

 جدول 4-6

 فرضیه دوم 

 جدول 4-7

 فرضیه سوم

 جدول 4-8

 فرضیه چهارم

 جدول 4-9

 فرضیه پنجم

 جدول 4-10

 فرضیه ششم

 جدول 4-11

 جدول 4-12 همبستگی مؤلفه های وظایف مدیریت با عناصر موفقیت شغلی

 فصل پنجم - بحث و نتیجه گیری

 پیشنهادات

 پرسشنامه مدیران

 پرسشنامه دبیران

منابع و مأخذ:

1- استونر،جیمز و ادواردفریمن؛ 1375، کتاب مدیریت ترجمه سید محمد اعرابی و علی پارسائیان، تهران، انتشارات مؤسسه‏ی مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.

2- رضائیان‌، علی‌؛ 1370. کتاب اصول‌ مدیریت‌، تهران، انتشارات سمت

3- رضائیان، علی؛ کتاب اصول مدیریت، تهران،  انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ اول.

4- رضائیان، علی؛ 1374، کتاب اصول مدیریت،، تهران، انتشارات سمت، چاپ ششم.

5- سیراودانل‌، هارولد کونتز؛ 1370ش، کتاب اصول‌ مدیریت‌، ترجمه علی‌ فرهنگی‌ و دیگران‌، تهران، انتشارات ‌مرکز آموزشی‌ مدیریت‌ دولتی‌

6- شیرازی، علی؛ 1373 ، مدیریت آموزشی، مشهد، انتشارات جهاد دانشگاهی

7- صافی‌، احمد؛ 1368، کتاب مدیریت‌ آموزشی‌، مشهد، انتشارات جهاد دانشگاهی‌

8- عباسزادگان، محمد؛ 1376، کتاب مکاتب و مبانی مدیریت، تهران، انتشارات مدیریت

9- عسگریان‌، مصطفی‌؛ 1376 کتاب سازمان‌ و مدیریت‌ آموزش‌ و پرورش‌، تهران، انتشارات امیرکبیر.

10- علاقه بند، علی؛ 1369 کتاب اصول مدیریت آموزشی‌، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور

11- علاقه بند، علی؛ 1377 کتاب مقدمات مدیریت آموزشی‌، تهران، انتشارات نشر روان

12- علاقه بند، علی؛ 1371 "ویژگی های رفتاری مدیران اثربخش"، فصل نامه مدیریت در آموزش و پرورش، سال اول، شماره 4

13- علاقه بند، على؛ 1372 کتاب مبانى نظرى و اصول مدیریت آموزشى، تهران، انتشارات بعثت

14- قرائی مقدم، امان؛ 1375 کتاب مدیریت آموزشی، تهران، انتشارات امجد ،

15- میرکمالى، سیدمحمد؛ 1373 کتاب رهبرى و مدیریت آموزشى، تهران، انتشارات رامین

16- میر کمالی، سید محمد؛ 1373. کتاب روابط انسانی در آموزشگاه، تهران،  انتشارات یسطرون، چاپ دوم

گزارش کارآموزی در عرصه بهداشت

این گزارش کار در 108 صفحه و در قالب word می باشد.

پایان نامه ی زمینه‌ها و چگونگی جنگ‌های رِدّه. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 150 صفحه

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد «M.A»

گرایشس: رشته تاریخ اسلام

مقدمه:

الف) اهمیت موضوع : ظهور اسلام منشاء تحولات بزرگی در تاریخ جهان گردید که بر همگان پوشیده نیست . تازیان در پرتو این آیین توانستند شاهنشاهی بزرگ ساسانی را از گردونه تاریخ خارج سازند و سرزمینهای بزرگی را از قلمرو روم شرقی تسخیر نمایند. اعراب به نام اسلام تمدن ایرانی را لگدمال تاراج خویش کردند، هر چند پس از مدتی بر ویرانه های آن به همت ایرانیان تمدن ایرانی- اسلامی دوباره پایه ریزی گردید. از آنجائیکه سرکوب شورشهای موسوم به ارتداد سرآغاز حرکت تهاجمی اعراب مسلمان به سرزمینهای  هم جوار بود، بررسی و تحلیل آن بخصوص نقشی که نتیجه این جنگها در ایجاد وحدت در میان اعراب شبه جزیره عربستان داشت اهمیتی فراوان دارد که متاسفانه در مطالعات تاریخی صدر اسلام مورخان معمولا از آن سرسری می گذرند.

سوای از مساله فوق، شناخت اینکه با وجودیکه اعراب در زمان حیات پیامبر اسلام را پذیرفته بودند،چرا پس از مرگ او به سرعت از این آیین برگشتند، خود مبحثی مهم است که موضوعی جالب و جذاب در زمینه مطالعه جامعه شناسی تاریخی برای ما فراهم می آورد.

جایگزینی دین اسلام به جای ادیان و باورهای دیگر در جامعه عربستان و فراگیر شدن آن نیز می تواند مبحثی جالب در حیطه جامعه شناسی دین باشد که هر چند موضوع مستقیم بررسی ما نیست ، اما از آن جاییکه تضاد دینی بهانه اصلی جنگهای موسوم به "ارتداد"

می باشد بررسی تحولی که دین اسلام از این منظر ایجاد کرد و مقاومت در برابر آن،

 می تواند مقدمه لازمی برای این چالشها باشد که ما نیز به فراخور بحث نیم نگاهی بدان

داشته ایم.

همچنین تفسیر و تحلیل این نبردها و تاثیری که در تحکیم مشروعیت حکومت مدینه ایجاد کرد ماده خام خوبی است برای تبیین چگونگی استقرار نظام سیاسی خلافت و بخصوص مباحثی که در پرتو چالشهای جانشینی در حیطه معرفتی اندیشه سیاسی در عالم اسلام  نزد اندیشمندان مسلمان پس از آن پدید آمد؛ و نیز در بازخوانی مجدد این رویدادها می توان تحلیل تاریخی متفاوتی از چگونگی سیر حوادث منتهی به جنگهای رده، چگونگی انجام آنها و نیز نتایج حاصله ارایه داد که نگارنده در اینجا کوشیده است به وسع اندک خویش بدان بپردازد.

ب) پیشینه موضوع : در خصوص جنگهای ارتداد سوای از منابع عمومی تاریخ اسلام و برخی از کتابهای توصیفی که پیرامون این موضوع مورخان مسلمان نوشته اند  و ما در معرفی منابع آنها را نقل کرده ایم ، منابع متاخری نیز در این خصوص به رشته تحریر درآمده است که برخی به زبان تازی و بعضی به زبان پارسی است ، اینها عمدتا به نقل روایی رویدادها اکتفا کرده و جز چند برداشت خاص فرقه ای از حوادث، جملگی تحلیل یکسانی از چرایی حوادث ارائه نموده اند که ما آنها را در فصل " بررسی ایده های موجود در باب ارتداد" آورده ایم، ماخذ عربی موجود در دسترس ما در خصوص جنگهای ارتداد عبارتند از "  حروب الرده" از محمد احمد باشمیل ؛ و " حرکه الرده "  از علی العتوم؛ و " حروب الرده" از زاهیه الدجانی  و نیز کتابی از محمد حسین هیکل درباره زندگی ابوبکر که در آن به جنگ های ارتداد نیز پرداخته شده است  ماخذی که در زبان فارسی بدین موضوع پرداخته اند عبارتند از " تاریخ پیامبران دروغین در صدر اسلام" نوشته دکتر بحریه اوچ اوک که همانطور که از نامش پیداست تنها به مدعیان نبوت جنگهای ارتداد می پردازد، کتاب دیگری که در این خصوص نگاشته شده است " جنگهای ارتداد و بحران جانشینی پیامبر (ص)" نوشته علی غلامی دهقی می باشد که علی رغم بررسی کلی جنگهای ارتداد، در مبحث تحلیلی این جنگها  جز ارایه یک دیدگاه شیعی که آن را نیز بررسی نموده ایم، تنها به ذکر ایده های عنوان شده در دیگر منابع اکتفا کرده است . پایان نامه ای تحت عنوان " ریشه ها و ماهیت رده در یمن" در مقطع کارشناسی ارشد توسط " محمد حسن اللهی زاده" در دانشگاه تربیت مدرس دفاع گردیده که آن نیز هم همانطور که از نامش پیداست، تنها قلمرو محدود یمن را مورد مطالعه قرار داده است و در باب ارایه دیدگاهی نوین همانند منبع قبل است.

پرسشها و مفروضات ( تئوری ها): پرسش اصلی ما در این تحقیق این است که دریابیم عامل اصلی ای که موجب پیدایش جنگ های "رده" شده چه بوده است اما در کنار آن پرسشهای فرعی دیگری مانند نحوه و دلیل به خلافت رسیدن ابوبکر و عوامل تثبیت کننده قدرت او ؛ دلایل حمایت قبایل منطقه حجاز از اسلام و عدم ارتداد آنان ؛ چرایی کامیابی اولیه برخی شورشهای ارتداد و پاسخ به چرایی ناکامی نهایی این شورشها را بررسی می نماییم.

مفروضات ما در این خصوص علاوه بر ایده های موجود مانند ریشه های اقتصادی ارتداد و پرهیز از پرداخت زکات، و نیز رقابت های قبیله ای و مخالفت با سلطه قریشیان بر دو ایده اصلی ، نخست تمایل جامعه عرب به بازگشت به وضع نخستین خویش و مخالفت با سلطه یک دولت مرکزی مقتدر که سلب کننده آزادی آنان است، و نیز تمایل برخی افراد فرصت طلب در بهره جویی از قدرت کاریزمایی قدرت پیامبر و جایگزینی خویشتن با تغییر و تبدیل شکل کاریزما از قبیله و آیین پیامبر به قوم و دین خویش استوار می باشد . که تمامی اینهادر بخش " بررسی و نقد ایده های موجود در باب ارتداد" به تفصیل آمده است .

ت) چهارچوب نظری این تحقیق بر ایده های موجود در جامعه شناسی تاریخی تحلیل تحول طبقاتی جوامع و نیز جامعه شناسی سیاسی با استفاده از چارچوب تحلیلی ماکس وبر در باب ساخت سیاسی قدرتها و انواع سیادت ها مبتنی می باشد.

ث) سازماندهی مطالب: در این تحقیق پس از معرفی مختصر منابع به طرح پژوهش در مقدمه پرداخته  آنگاه در فصولی متفاوت، نخست به واژه شناسی مفهوم ارتداد به عنوان یک قضیه دینی و  انواع مختلف آن پرداخته سپس جهت رهیافت به مبحث اصلی زمینه های ایجاد ارتداد، تاریخ تحولات جامعه عربستان را به طور مختصر از منظرهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی ، دینی و فرهنگی پیش و پس از ظهور اسلام تا آستانه مرگ پیامبر و نیز زمینه های به قدرت رسیدن ابوبکر را بررسی نموده و سپس ایده های ارائه شده در خصوص ماهیت و دلیل جنگ رده را بیان و نقد، و در نهایت تحلیل خود را در این خصوص تشریح می نماییم.

در آخر نیز پس از شرح چگونگی حوادث و رخدادها با بیان نتیجه گیری نهایی خود از این بحث با آوردن منابع و ماخذ مورد استفاده رساله را به پایان می بریم.

در پایان گفتنی است در دسترسی به منابع تحقیق این رساله که بسیاری از آنها به زبان عربی بوده به واسطه نبود آنها در کتابخانه دانشگاه و حتی بعضاً کتاب فروشی های تهران برای تهیه ، ترجمه و تنظیم آنان با دشواریهای فراوان روبرو بوده ام .

فهرست مطالب:

سپاس‌نامه

مقدمه

معرفی منابع

بخش یکم: مبحث فقهی ارتداد

ـ بررسی مفاهیم و انواع ارتداد و احکام مربوط به آنها

ـ تعریف ارتداد

ـ انواع ارتداد

ـ شرایط احراز ارتداد

ـ سیر تاریخی ارتداد در اسلام

ـ ارتداد در قرآن

ـ ارتداد در حدیث

ـ راههای اثبات ارتداد

ـ موجبات ارتداد

ـ مجازاتهای ارتداد

بخش دوم: تحولات جامعه عربستان از پیش از اسلام تا مرگ پیامبر

ـ موقعیت جغرافیایی مناطق درگیر در نبرد

ـ وضعیت سیاسی جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام

ـ وضعیت اقتصادی جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام

ـ بافت فرهنگی و دینی جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام

ـ نتیجه تحلیلی تحولات جامعه عربستان در آستانه‌ی ظهور پیامبر(ص)

جامعه عربستان در آستانه مرگ پیامبر

ـ وضعیت جامعه عربستان در آستانه مرگ پیامبر

ـ چگونگی ایمان اعراب و گسترش اسلام در شبه‌جزیره عربی

ـ اشرافیت قریش و آیین اسلام

بخش سوم: مساله جانشینی و وضعیت دولت اسلامی پس از مرگ پیامبر

ـ بررسی و نقد دیدگاههای مختلف درباره جانشینی پیامبر

ـ زمینه‌های ذهنی به قدرت رسیدن ابوبکر

زمینه‌های عینی به قدرت رسیدن ابوبکر

ـ تدبیرها و ترفندهای ابوبکر در کسب و تحکیم قدرت

ـ نتیجه‌گیری

بخش چهارم: ایده‌های انگیزه های ایجاد جنگ های ارتداد

ـ بررسی و نقد ایده‌های موجود در باب  دلیل جنگ های رده

ـ ماهیت جنگ‌های ارتداد در پرتو الگوی نظری

بخش پنجم : جنگ‌های رده در نجد ، بحرین و عمان

ـ هجوم قبایل پیرامون مدینه

ـ طلیحه

ـ عقاید و تعالیم طلیحه

ـ شورش‌های پراکنده پس از سرکوب طلیحه

ـ سرکوب قبایل بنی عامر

ـ نبرد جواء و سرکوب بنی سلیم

ـ نبرد ظفر

ـ مسیلمه

ـ عقاید و تعالیم مسیلمه

ـ سجاح

ـ جدایی مالک بن نویر از سجاع و کشته‌شدنش به دستور خالد

ـ نبرد دباء و سرکوب ارتداد عمان

ـ ارتداد بحرین

بخش ششم: جنگ‌های رده در یمن

ـ چگونگی قیام اسود عنسی و فرجام کار او

ـ تعالیم و آموزه‌های دینی اسود عنسی

ـ شورش قبس بن عبدیغوث بر سر امارت

ـ برگشت مردم حضر موت و کنده از آیین اسلام

نتیجه نهایی

فهرست منابع

منابع و مأخذ:

منابع دست اول

-           طبری ، محمدبن جریر، تاریخ طبری یا تاریخ الرسول و الملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات اساطیر، جلد چهارم، چاپ پنجم 1375.

-           یعقوبی، احمدبن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ هفتم، 1374.

-           بلاذری، احمدبن یحیی بن جابر، فتوح البلدان، ترجمه محمد توکل، ]بی جا[: نشر نقره، چاپ اول 1337.

-           کوفی، محمد بن علی بن اعثم، الفتوح، ترجمه محمدبن احمد مستوفی هروی، مصحح غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چاپ اول 1366.

-           واقدی، محمدبن عمر، مغازی، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول 1366.

-           ولی الدین عبدالرحمن بن محمدبن خلدون، تاریخ ابن خلدون (العبر و دیوان المبتداء و الخبر فی ایام العرب و العجم والبربر)، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، جلد چهارم، 1363.

-           ابن اثیر، عزالدین بن ابی الحسن، تاریخ کامل، برگردان محمد حسین روحانی، تهران: انتشارات اساطیر، جلد سوم، چاپ اول، 1371.

-           ابن خیاط العصفری، خلیفه، تاریخ خلیفه بن خیاط، تحقیق مصطفی نجیب فواز و غیره، بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الاولی، 1415هـ.ق.

-           ابن سعد، ابوعبدالله محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الاولی 1410هـ

-           المقدسی، مطهربن علی، البدأ والتاریخ، ]بی جا[، مکتبه الثقافه الدینیه، ]بی تا[.

-           واقدی، محمدبن عمر، کتاب الرده، تحقیق یحیی الجبوری، بیروت: دارالغرب الاسلامی، الطبعه الاولی 1410، هـ.ق

-           فاروق، خورشید احمد، تاریخ الرده، قاهره: دارالکتاب الاسلامی، الطبعه الثانیه، ]بی تا[.

-           ابن کثیر، اسماعیل، البدایه و النهایه، بیروت: دارالفکر، 1398 هـ.ق.

-           ابن قتیبه الدینوری، عبدالله بن مسلم، الامه و السیاسه، تحقیق علی شیری، قم: منشورات الشریف الرضی، الطبعه الاولی، 1413 هـ.ق.

-           ابن اثیر، عزالدین بن ابی الحسن، اسدالغابه فی معرفه الصحابه، بیروت: دارالفکر، 1409هـ.ق.

-           المسعودی، علی بن الحسین، التنبیه و الاشراف، تحقیق عبدالله اسماعیل الصاوی، قاهره: دارالصاوی، 1357 هـ.ق.

-           الحموی، شهاب الدین یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی، ]بی تا[.

-           الاصفهانی، ابوالفرج علی بن الحسین، الأغانی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، الطبعه الاولی، 1414-1415 هـ.ق.

-           الذهبی، شمس الدین محمدبن احمد، تاریخ الاسلام، تحقیق عبدالسلام تدمری، بیروت: دارالکتاب العربی، الطبعه الاولی، 1407هـ.ق.

-           ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر: داراحیاء الکتب العربی، 1385 هـ/ 1965م.

-           النسایی، احمدبن شعیب، سنن النسایی، بشرح السیوطی، بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الاولی، 1416هـ.ق.

-           البخاری، محمدبن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت: دارالفکر، 1414هـ.ق.

-           کتاب الاصنام، ابومنذر هشام بن محمد کلبی، ترجمه سید محمد رضا جلالی نایینی، [بی جا] ، چاپ تابان، 1348.

-           ابوالفداء اسماعیل بن علی ، المختصر فی اخبار البشر ، تحقیق محمود ایوب ، بیروت: دارالکتب علمیه الطبعه الاول ، 1417 هـ . ق.

-           ابن هشام ، ابو محمد عبد الملک بن هشام بن ایوب الحمیری، السیره النبویه ، لبنان، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی ، 1355.

-           ابن خلدون، عبدالرحمن بن خلدون، مقدمه ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ پنجم 1366.

-           ابن کلبی ، ابی منذر هشام بن محمد بن صایب ؛ جمهره النسب ، تحقیق الدکتور ناجی حسن ، بیروت : عالم الکتب 1407.

-           ابوالفداء اسماعیل بن علی ، المختصر فی اخبار البشر ، تحقیق محمود ایوب ، بیروت: دارالکتب علمیه الطبعه الاول ، 1417 هـ . ق.

منابع دست دوم

-           باشمیل، محمداحمد حروب الرده، ]بی جا[: دارالفکر، 1979.

-           العتوم، علی، حرکه الرده، عمان، مکتبه الرساله الحدیثه، 1987.

-           الدجانی، زاهیه، حروب الرده، بیروت: لدارالکتاب العربی، الطبعه الاولی 1417هـ 1997م.

-           هیکل، محمد حسنین، الصدیق ابوبکر، القاهره: دارالمعارف، 1990.

-           ابوالفضل ابراهیم، محمد، ایام العرب فی الاسلام، بیروت: دارالجیل، الطبعه الثالثه، 1408هـ.ق.

-           احمد، سعیدبن سلم، حروب الرده، ]بی جا[: دارالمنار، الطبعه الاولی، 1415هـ.ق.

-           زمینه تکامل اجتماعی، د.ک. میتروپولسکی و دیگران، ترجمة پرویز بابایی، تهران: مرکز نشر سپهر، چاپ پنجم 1358).

-           زمینه جامعه شناسی ، اگ برن و نیم کف، اقتباس امیر حسین آریان پور، تهران: موسسه انتشارات فرانکلین ، چاپ پنجم آذر ماه 1350.

-           جعفری، سید حسین، تشیع در مسیر تاریخ، ترجمه سید محمد تقی آیت الهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، آذر 1359.

-           زرگری نژاد، غلامحسین، تاریخ تحلیلی اسلام، قم:  انجمن معارف اسلامی ایران ، چاپ دوم زمستان 1381.

-           شهیدی، سیدجعفر، زندگانی فاطمه زهرا(س) تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ بیست و ششم 1376.

-           غلامی، یوسف، پیشوایی فرزند ابوطالب، قم: انجمن معارف اسلامی ، چاپ اول 1381.

-           زرگری نژاد، غلامحسین، نهضت امام حسین(ع) و قیام کربلا، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت) چاپ اول پاییز 1383.

-           شریعتی، علی، اسلامشناسی مشهد(مجموعه آثار 30) ، تهران: چاپخش، چاپ سوم 1371.

-           بشیریه، حسین، آموزش دانش سیاسی ( مبانی علم سیاست نظری و تاسیسی)، تهران: نشر نگاه معاصر، چاپ سوم 1382.

-           زرگری نژاد، غلامحسین، تاریخ صدر اسلام، تهران: انتشارات سمت ، چاپ اول 1378.

-           فیاض، علی اکبر، تاریخ اسلام، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران ،چاپ پنجم 1372.

-           لوبون، گوستاو، تمدن اسلام و عرب، ترجمه سید هاشم حسینی ،‌‌ ‌‌[بی جا]، کتاب فروشی اسلامیه ، [بی تا].

-           ممتحن، حسینعلی، پژوهشی در تاریخ فرهنگ اسلام و ایران، تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول 1374.

-           آرنولد، سرتوماس، تاریخ گسترش اسلام، ترجمه  ابوالفضل عزتی، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، دی ماه 1358.

-           بارتولد، و.و، خلیفه و سلطان، ترجمه سیروس ایزدی، تهران: موسسه انتشارات امیر کبیر، چاپ دوم 1377.

-           لمیتون، آن.کی.اس، دولت و حکومت در اسلام، ترجمه و تحقیق سید عباس صالحی و محمد مهدی فقیهی، تهران: موسسه چاپ و نشر عروج، چاپ اول پاییز 1374.

-           روشه، گی، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی ،تهران: نشر نی،

 چاپ پانزدهم 1383.

-           غلامی، یوسف بحران جانشینی پیامبر، قم: انجمن معارف اسلامی ایران ، چاپ اول پاییز1380.

-           اوچ اوک، بحریه، تاریخ پیامبران دروغین در صدر اسلام، ترجمه دکتر وهاب ولی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، 1364.

-           وبر، ماکس، اقتصاد و جامعه، مترجمین عباس منوچهری، مهرداد ترابی نژاد و مصطفی عماد زاده، تهران: انتشارات مولی، چاپ اول ، 1374.

-           قادری، حاتم، اندیشه های سیاسی در اسلام و ایران، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)، چاپ اول، بهار 1378.

-           آربری، آ.ج، تاریخ اسلام ، پژوهش دانشگاه کمبریج ، زیر نظر پی . ام . هولت و آن. ک. س لمبتون ؛ ترجمه احمد آرام ، تهران : امیر کبیر ، 1378.

پایان نامه ی منشأ نقش درخت زندگی در عیلام میانی. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 128 صفحه

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد M.A

گرایش تاریخ هنر ایران باستان

چکیده:

یکی از نقش‌مایه‌های سنتی و رایج در هنر ایران‌باستان، با تأکید بر دوران تمدن عیلام میانی، نقش‌مایۀ درخت زندگی است که از منظر اسطوره‌شناسی، برای آن اثرات کیهان‌شناختی و قداست حیات کیهانی قائل شده‌اند. نقش مایۀ درخت زندگی روی آثار دوران عیلام میانی، از کاوش محوطه‌های مهم باستانی، چون شوش به دست آمده و اینک در موزۀ ایران‌باستان‌ تهران، موزۀ بریتانیا در لندن وموزۀ لوور پاریس نگهداری می‌شوند. مسأله اصلی این تحقیق، منشأ نقش درخت زندگی عیلام میانی است که فرضیۀ محقق، مبنی بر اینکه این نقش‌مایه در اصل در سنت‌های مشترک فرهنگی و هنری عیلام کهن و سومرریشه داشته است، با روش پژوهشی تاریخ هنری، با توجه به شناسایی طرح و نقش و فرم و طبقه بندی آن‌ها بررسی شده که البته، از مبانی نظری مکتب انتشارگرایی فرهنگی نیز بهره گرفته شده است.

کلید واژگان:  درخت زندگی، عیلام میانی، بین‌النهرین بزرگ، فلات ایران، تاریخ هنر.

مقدمه:

تقدس درختان و گیاهان درسیمای اغلب مذاهب، ریشۀ بنیادی وعمیق وشکلی متناوب و تکرارشونده در هر دوره، هر فرهنگ و مجموعه‌ای از آداب و رسوم و عقایدی که سنت نامیده می‌شوند، دارد. این باور و تفکر خلاقانه، منجر به آرزوی تجدید حیات و یا حیات جاویدان در مرکز کیهان وعالم، بین نوع بشر شده است. جاودانگی درخت زندگی فیزیکی نیست؛  بلکه پدیده‌ای مربوط به ذهن و روان و روح است. به یقین، درخت در ادراک با تجربۀ کهن، نمودگار قدرتی است؛ اما باید به این گفته افزود که این قدرت، هم رهینِ خود درخت زندگی است و هم، مدیون اثرات کیهان‌شناختی درخت؛ چون در ذهنیت کهن‌وش، طبیعت و رمز، همبودی و همزیستی دارند. در بررسی تصورات درخت مقدس آمده که خود درخت پرستیده نمی‌شود؛ بلکه در ورای درخت، همواره ذات و جوهری روحانی نهفته است. در شمایل‌نگاری، معمولاً بزسانان، ستارگان، پرندگان و ماران، درخت را در میان گرفته  که هر یک از این نشانه‌ها، معنای کیهان‌شناختی مشخصی دارند. هیچ‌یک ازعلائم ملازم درخت را نمی توان به معنای طبیعت گرایانه تعبیر کرد؛ تنها وقتی اثربخش است که اسوه‌ای آسمانی داشته باشد و کار کیهان‌شناختی آغازین را تکرار کند. پیکار انسان با هیولای نگهبان درخت، به وضوح معنای رازآموزانه دارد. انسان باید ثابت کند که می‌تواند قهرمان شود و حق بی‌مرگ شدن را به چنگ آورد. آن‌که نمی‌تواند بر نگهبان و هیولا چیره شود، به درخت زندگی دست نخواهد یافت؛ یعنی بی‌مرگ نخواهد شد. این پیکار، جسمانی نیست. از طریق رستنی‌ها و گیاهان، سراسر زندگی و طبیعت تکریم می شود. قوای نباتی، تجلی‌گر قداست حیات کیهانی‌اند. مفاهیم زندگی و واقعیت مطلق که با گیاهان و نباتات تمثیل شده‌اند، بیان‌کنندۀ چیزی است که می‌توان آن را مناسبات سرّی، میان درختان و نوع بشر نامید. مفاهیم مختلفی از گیاهان وجود دارد که بعضی بازگردانندۀ جوانیند و برخی عمری بس دراز می‌بخشند و پاره ای، مورث بی‌مرگی و جاودانگی‌اند. درخت زندگی پنهان است و فقط زمانی آشکار و شناخته می شود که آدم، به خیر و شرّ معرفت حاصل کند، یعنی حکمت آموخته باشد وتنها در این صورت، همتای خدایان می‌شود. درخت زندگی، اسوۀ همۀ گیاهان معجزاثری است که به مردگان جان تازه می‌بخشند، درمان دردهایند و جوانی را بازمی‌گردانند. درخت مقدس، رونوشت درختی واقعی که کم وبیش به پیرایه هایی آراسته شده و زینت یافته، نیست؛ بلکه از راه نقش‌پردازی کاملاً تصنعی فراهم آمده و چنین می‌نماید که بیش از آنکه شیئی حقیقتاً عبادی باشد، رمزی برخوردار از قدرت سودبخش عظیمی است. درخت، به یمن حضورش و قانون خاص تکاملش (تجدید حیات)، چیزی را تکرارو تجدید می‌کند که در تجربۀ کهن، کیهان سراسر همان چیز تلقی شده است. درخت، بی تردید می تواند رمز عالم شود؛ اما برای وجدان مذهبی کهن‌وش، درخت خود عالم است و اگر خود عالم است، پس عالم را تکرار و تلخیص و همزمان، تمثیل می‌کند. هر جزء معنی‌دار، در حکم تکرار کل است. درخت، در عین حال درخت باقی می‌ماند و به حکم قدرتی که دارد،  مقدس می‌شود . ظهور خدا در درخت، مضمونی رایج در شرق باستان، به‌ویژه در بین‌النهرین و هند است؛ غالباً نمودار تجلی خدای باروری است و مظهر قوای خلاقۀ خداوند (الیاده، 1372 :  162، 260 و277).   نقش‌مایۀ مربوط به درخت مقدس در ملل  و نحل خاورمیانه، گاهی در مرکز صحنه، به همراه یک یا دو ملازم انسانی یا جانوری قرار گرفته که از اکسیر حیات درخت زندگی محافظت می‌کنند و گاه بر صحنه و عناصر آن اشراف دارد و این بار، درخت، حامی و محافظ عناصرصحنه، از قبیل پادشاه و صحنه‌های سلطنتی و مذهبی می‌باشد که در این حالت، نقش مایۀ درخت زندگی، در ابتدا یا انتهای صحنه قرار دارد (جنسن، 1388) .

   در فرهنگ‌های مختلف، این عنصر با همان بار معنایی، نمودهای مختلفی از اساطیر را به خود گرفته است. در این پژوهش سعی خواهد شد علاوه بر بررسی نقشی و فرمی درخت زندگی عیلام میانی، به منشأ و خاستگاه آن نیز پرداخته شود.

فهرست مطالب:

فصل اول: مقدمات                                                                                                 

مقدمهتعریف مسألهسؤال اصلیفرضیۀ اصلیروش‌شناسی تحقیقمبانی نظریاهداف و ضرورت‌های تحقیقپیشینه و ادبیات تحقیقمحدودۀ زمانی و مکانی تحقیق

فصل دوم: بررسی نقش درخت زندگی در عیلام میانی                                                       

2-1- مقدمه                                                                                                         

2-2- عیلام میانۀ دورۀ اول (1350- 1505 ق.م)                                                           

2-3- عیلام میانۀ دورۀ دوم (1205-1350 ق.م)                                                             

2-4- عیلام میانۀ دورۀ سوم (1100- 1205 ق.م)                                                           

2-5- شواهد نقش درخت زندگی درعیلام میانی                                                               

فصل سوم: بررسی نقش درخت زندگی درعیلام کهن و سومر                                              

3-1- مقدمه                                                                                                         

3-2- عیلام کهن                                                                                                   

3-3- سومر                                                                                                         

3-4- نقش درخت زندگی در عیلام کهن و سومر                                                                         

فصل چهارم: بررسی نقش درخت زندگی در فلات ایرانِ مصادف با عیلام میانی                       

4-1- مقدمه                                                                                                         

4-2- اسناد و مدارک                                                                                                          

فصل پنجم: بررسی نقش درخت زندگی در بابل و آشورِ همزمان با عیلام میانی                         

5-1- مقدمه                                                                                                         

5-2- اسناد و مدارک                                                                                                          

فصل ششم: نتیجه‌گیری                                                                                           

منابع و مآخذ       

فهرست تصاویر

فهرست تصاویر:

تصاویر فصل دوم

تصویر شمارۀ 2 5 1 نقش برجستۀ معبد اینشوشیناک شوش، با نقش  خدابانو و گاو مرد تکیه زده به درخت نخل، عیلام میانی (آمیه ، 1389: 128)؛

تصویر شمارۀ 2 5 2 دیوار مرصع از کاخ مردگان در چغازنبیل، عیلام میانی (مجیدزاده، 1386: 150)؛

تصویر شمارۀ 2 5 3 سنگاب آیینی، با نقش بز ماهی کنار درخت مقدس، عیلام میانی (آمیه، 1389: 134)؛

تصویر شمارۀ 2 5 4 سنگ یادمان اونتاش گال در ارگ شوش، عیلام میانی ( آمیه،1389: 120)؛

تصویر شمارۀ 2 5 5 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش شاه نشسته بر تخت، ازعیلام میانی (www.iranicaonline.org)؛

تصویر شمارۀ 2 5 6 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدا با کلاه شاخ دار، عیلام میانی (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویر شمارۀ 2 5 7 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش حیوان آویخته برنخل مقدس، عیلام میانی (موزۀ هنرمتروپولیتن نیویورک)؛

تصویر شمارۀ 2 5 8  طرح اثر مهر استوانه‌ای از چغازنبیل، دوره عیلام میانی (پرادا،1375: 75)؛

تصویر شمارۀ 2 5 9 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش بز کوهی در حال حرکت به طرف درخت مقدس، عیلام میانی (پرادا ، 1375: 74)؛

تصویر شمارۀ 2 5 10 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش حیوان برپا‌ایستاده در مقابل درخت مقدس مسبک، عیلام میانی (پرادا،  1375: 73)؛

تصویر شمارۀ 2 5 11 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش دو بزکوهی برپاایستاده در دو طرف درخت مقدس، عیلام میانی (پرادا، 1375: 72)؛

تصویر شمارۀ 2 5 12 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش دو بز کوهی بر‌پاایستاده در دو طرف درخت مقدس مسبک، عیلام میانی (پرادا، 1375: 71)؛

تصویر شمارۀ 2 5 13 طرح  اثر مهر استوانه‌ای، با نقش شخصی تنگ به دست، عیلام میانی (پرادا، 1375: 90)؛

تصویر شمارۀ 2 5 14 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش فردی نشسته در مقابل درخت، عیلام میانی (پرادا، 1375: 135)؛

تصویر شمارۀ 2 5 15 طرح اثرمهر استوانه‌ای، با نقش بز کوهی که به‌طرف درختی می‌رود، عیلام میانی (پرادا،1375: 74)؛

تصویر شمارۀ 2 5 16 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدایی با کلاه مخروطی، در مقابل درخت مقدس مسبک، عیلام میانی (پرادا،1375: 37)؛

تصویر شمارۀ 2 5 17 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش دو بز کوهی  برپاایستاده در دو طرف درخت مقدس،عیلام میانی(پرادا، 1375: 71)؛

تصویر شمارۀ 2 5 18 طرح  اثر مهر استوانه‌ای، با نقش شخصی در حال نوشیدن از جام، درمقابل درخت مقدس مسبک، عیلام میانی (پرادا،1375: 99)؛

تصویر شمارۀ 2 5 19 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش دو بز کوهی ایستاده در دو طرف درخت مقدس، عیلام میانی (پرادا، 1375: 73)؛

تصویر شمارۀ 2 5 20 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش قهرمان در حال حمله به بز کوهی، در مقابل درخت مقدس، عیلام میانی (پرادا، 1375: 58)؛

تصویر شمارۀ 2 5 21 طرح اثرمهراستوانه‌ای، با نقش اهریمن بال‌دار کنار درخت مقدس مسبک، عیلام میانی (پرادا، 1375: 65)؛

تصویرشمارۀ 2 5 22 طرح اثر مهراستوانه‌ای بانقش کمان‌دارایستاده درمقابل درخت مقدس، عیلام میانی (پرادا،1375: 57)؛

تصاویر فصل سوم

تصویرشمارۀ  3 4 1 کاسه منقوش به گاومیش شاخ‌دار نشسته مقابل درخت زندگی، عیلام قدیم (مجیدزاده،  1386: 120)؛

تصویر شمارۀ 3 4 2 کاسه با سر کاملاً برجستۀ بز کوهی، عیلام قدیم (مجیدزاده، 1386 :115)؛

تصویر شمارۀ 3 4 3 مهر و اثر مهر استوانه‌ای سنگی، با نقش دو حیوان با شاخ پیچ خورده با درختان گلدار،  3000 ق.م  (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک )؛

تصویر شمارۀ 3‌ 4 4  مهر و اثر مهر استوانه‌ای سنگی، با نقش دو بز ریش‌دار در دوطرف  درخت زندگی، عیلام قدیم (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویر شمارۀ 3 4 5 مهر واثر مهر استوانه‌ای سنگی، با نقش خدای نشسته بر تخت و زنی زیر درخت انگور، اوایل هزاره دوم ق.م (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ  3 4 6 پلاک وقفی، دوران سوم سلسله‌های قدیم سومر (مجیدزاده، 1388 : لوح 175)؛

تصویر شمارۀ 3 4 7  پیکره بز نر، در برابر درختی با چند شاخۀ گل، دوران سوم سلسله‌های قدیم سومر (مجیدزاده، 1388 :لوح 207)؛

تصویر شمارۀ 3 4 8 گروه پیکره‌های نیایشگرمعبد ابو، از دوران دوم سلسله‌های قدیم سومر، خفاجه (مجیدزاده،1388 :  لوح 72)؛

تصویر شمارۀ 3 4 9  چنگ نقره‌ای با سر گاو شاخ‌دار، اوایل سلسلۀ سوم سومر(موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویرشمارۀ  3 4 10 نقش‌برجسته مردی ایستاده  کنار نخل مقدس )موزۀ ملی بغداد عراق)؛

تصویرشمارۀ 3 4 11 ظرف سنگی، با نقش‌برجستۀ صحنۀ اساطیری، دوران دوم سلسله‌های قدیم (مجیدزاده، 1388: لوح 160)؛

تصویر شمارۀ 3 4 12  نقش برجستۀ روی گلدانی، با نقش مردی در حال آب دادن به گیاه کوچکی، دورۀ سلسلۀ قدیم سومر(موزۀ ملی سوریه)؛

تصویر شمارۀ 3 4 13 جام سنگی وارکا، با نقش صحنۀ ازدواج مقدس، دوران آغاز نگارش (مجیدزاده، 1388: لوح 33)؛

تصویرشمارۀ 3 4 14 بخشی از سنگ یادمان اورنامو، دوران سلسلۀ سوم اور(مجیدزاده، 1388: لوح 334)؛

تصویر شمارۀ 3415 قسمت فوقانی سنگ یادمان خدای خورشید، اکدیان (مورتگارت، 1387: لوح 210)؛

تصویرشمارۀ 3 4 16 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش گاومیش‌های برپاایستاده در دو طرف درخت مقدس، دوره اکدیان (موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویر شمارۀ 3 4 17 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدای ریش‌دار نشسته کنار درخت مقدس، اکدیان (موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویرشمارۀ 3 4 18 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش صعود اتانا، اکدیان (موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویر شمارۀ 3 4 19 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش عابد ریش‌دار مقابل خدای خورشید، اکدیان (موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویر شمارۀ 3 4 20 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدایان اطراف درخت نخل مقدسی، اکدیان (مجیدزاده، 1388: لوح 268)؛

تصویر شمارۀ 3 4 21 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش دوموزی (تموز)، در حال تغذیۀ گلۀ مقدس، اوروک قدیم (مجیدزاده، 1388: لوح 57)؛

تصویرشمارۀ 3 4 22 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش صحنۀ آدم و حوا، اکدیان (موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویرشمارۀ 3 4 23 مهر و طرح مهر استوانه‌ای، با نقش خوشامدگویی اینانا به خدای تموز، اکدیان (مجیدزاده،1388: لوح 269 )؛

تصویرشمارۀ 3 4 24 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش درخت نخل مقدس، به همراه گاو کوهان‌دار، اکدیان (موزۀ بریتانیا در لندن)؛

تصویرشمارۀ 3425 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش شاه در حال آب‌دادن به درخت مقدس، سومر، ایسین لارسا (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ  3 4 26 مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش دو جفت غزال در حال جدال و تقابل، سلسلۀ دوم قدیم بین‌النهرین (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 3 4 27 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدا شاه نشسته بر تخت که پشت به درخت مقدس دارد، اکدیان (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 3 4 28 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدای آب‌ها، کنار درخت مقدس، اکدیان (موزۀ هنرمتروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 3 4 29  مهر و اثر مهر استوانه‌ای، با نقش قهرمانی ریش‌دار، در جدال با دو غزال کنار درخت مقدس، اکدیان (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصاویر فصل چهارم

تصویرشمارۀ 4 2 1 جام سفالی با نقش بزی در حال پریدن به سمت درخت زندگی، هزارۀ سوم ق.م (موزۀ ایران‌باستان تهران)؛

تصویر شمارۀ 4 2 2 جام سنگی پایه‌دار، با نقش بزها دردوطرف درخت زندگی، جیرفت (مجیدزاده، 1382 :  28)؛

تصویر شمارۀ 4 2 3 جام سنگی پایه‌دار، با نقش بزها در دوطرف  درخت زندگی، جیرفت (مجیدزاده،1382 :30)؛

تصویر شمارۀ 4 2 4  ظرف سنگی استوانه‌ای، با نقش بزهای شاخ‌دار آویخته بر درختان مقدس، جیرفت (مجیدزاده ،1382: 34)؛

تصویر شمارۀ 4 2 5 وزنه سنگی دسته‌دار، با نقش شیرها در دوطرف درخت زندگی، جیرفت (مجیدزاده، 1382)؛

تصویر شمارۀ 4 2 6 جام بلند سنگی، با نقش دو شیر ایستاده در دوطرف درخت زندگی، جیرفت (مجیدزاده، 1382)؛

تصاویر فصل پنجم

تصویر شمارۀ 5 2 1 اثر مهر استوانه‌ای از بابل میانی، با نقش درخت مقدس (مجیدزاده، 1388: لوح417)؛

تصویر شمارۀ 5 2 2 مهر واثر مهر استوانه‌ای از بابل میانی، با نقش درخت مقدس (موزۀ ملی بغداد عراق)؛

تصویر شمارۀ 5 2 3 مهر واثر مهراستوانه‌ای از بابل میانی، با نقش  درخت مقدس (موزۀ لوور فرانسه)؛

تصویرشمارۀ 5 2 4  طرح اثرمهر استوانه‌ای، با نقش اسب بال‌دار کنار درخت زندگی، دوران کاسی‌ها (مجیدزاده، 1388: 143)؛

تصویرشمارۀ 5 2 5  طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش خدای آب‌ها  با درخت زندگی، دوران کاسی‌ها (مجیدزاده، 1388: 143)؛

تصویر شمارۀ 5 2 6 طرح اثر مهر استوانه‌ای، با نقش بزی نشسته کنار درخت زندگی، دوران کاسی‌ها (مجیدزاده، 1388: 143)؛

تصویر شمارۀ 5 2 7  اثرمهر استوانه‌ای، با نقش دو گاو نر کنار درخت زندگی، دوران کاسی (مجیدزاده،1388: لوح 5 417)؛

تصویر شمارۀ  5 2 8 اثر مهر استوانه‌ای کاسی، با نقش دو گاو نر اطراف درخت زندگی (مجیدزاده، 1388:  لوح 3417)؛

تصویرشمارۀ  5 2 9  اثر مهر استوانه‌ای بابل میانی، با نقش درخت زندگی (مجیدزاده، 1388: لوح 1417)؛

تصویرشمارۀ  5 2 10  اثر مهر استوانه‌ای، با نقش پهلوانی در حال گرفتن دو غزال، در مقابل درخت زندگی، دوران کاسی (مجیدزاده، 1388: 442)؛

تصویرشمارۀ 5 2 11 جعبه و درپوش عاجی، باطرح کنده کاری شده ازآشورمیانی با نقش درخت زندگی (مورتگارت،1387 : 216)؛

تصویر شمارۀ 5 2 12 شانه با طرح کنده کاری عاجی از آشورمیانی، با نقش درخت زندگی (مورتگارت،1387: 215)؛

تصویرشمارۀ  5 2 13 گلدان مرمرین از آشور میانی، با نقش درخت زندگی (مورتگارت، 1387: 213)؛

تصویرشمارۀ  5 2 14 نوار تزیینی مرصع ، با نقش گاو بال‌دار، بین دو درخت از آشور میانی (مورتگارت، 1387 : لوح 245)؛

تصویرشمارۀ  5 2 15 لوح عاجی مزین به نوار تزیینی، از آشور میانی (مورتگارت، 1387: لوح 243)؛

تصویرشمارۀ 5 2 16 نقاشی دیواری روی گچ، از آشور میانی (مجیدزاده، 1388: 166)؛

تصویر شمارۀ 5 2 17  نقاشی دیواری روی گچ، از آشور میانی (مجیدزاده، 1388: 166)؛

تصویرشمارۀ  5 2 18 اثر مهر استوانه‌ای از آشور میانی، با نقش درخت مقدس (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ  5 2 19 اثر مهر استوانه‌ای از آشور میانی، با نقش درخت مقدس (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 5 2 20 اثر مهر استوانه‌ای از آشور میانی با نقش درخت مقدس (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 5 2 21 اثر مهر استوانه‌ای ازآشور میانی، با نقش دو غزال در هم تنیده و درخت مقدس (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 5 2 22 اثر مهر استوانه‌ای از آشور میانی، با نقش درخت مقدس (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویر شمارۀ 5 2 23 اثر مهراستوانه‌ای از آشور میانی با نقش درخت مقدس (موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک)؛

تصویرشمارۀ 5 2 24 اثر مهراستوانه‌ای، با نقش هیولایی درحال بالا رفتن از درخت زندگی، آشور میانی (مجیدزاده، 1388: لوح 8444)؛

تصویرشمارۀ  5 2 25 اثر مهر استوانه‌ای با نقش پهلوانی که گریفین‌ها را مقابل درخت مقدس گرفته است، آشور میانی (موزۀ هنرهای زیبای بوستون)؛

تصویر شمارۀ 5 2 26 اثر مهر استوانه‌ای، با نقش اسب بین پرنده افسانه‌ای کنار درخت زندگی، از دوران آشور میانی (مجیدزاده، 1388: لوح 443)؛

تصویرشمارۀ 5 2 27 پهلوانی نیزه به دست، در حال نزاع با هیولای بال‌داری که بر دو پا ایستاده، آشور میانی (مجیدزاده، 1388: 4443)؛

منابع و مأخذ:

1)         آمیه، پیر، 1375، تاریخ عیلام، ترجمۀ شیرین بیانی، چاپ دوم، مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

2)         آمیه، پیر، 1389،  شوش شش هزار ساله، ترجمۀ علی موسوی، انتشارات فروزان روز، تهران.

3)         الیاده، میر چه، 1375، رساله در تاریخ ادیان، ترجمۀ جلال ستاری، انتشارات سروش، تهران.

4)         ایزد پناه، مهرداد، 1381، آشنایی با ادیان قدیم ایران و بین‌النهرین، انتشارات محور، تهران.

5)         بوترو، ژان، 1387، مذهب در بین‌النهرین باستان، ترجمۀ خشایار بهاری، انتشارات فرزین، تهران.

6)         پرادا، ادیت، 1375، چغازنبیل، ترجمۀ اصغر کریمی، سازمان میراث فرهنگی، تهران.

7)         پرادا، ادیت، 1386، هنر ایران باستان، ترجمۀ یوسف مجیدزاده، چاپ دوم ،مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران.

8)         جنسن، ه.و.، 1388، تاریخ هنر، ترجمۀ پرویز مرزبان، انتشارات علمی فرهنگی،تهران.

9)         رواسانی، شاپور، 1370، جامعۀ بزرگ شرق، انتشارات شمع، تهران.

10)       رید، جولین، 1386، بین‌النهرین، ترجمۀ آذر بصیر، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

11)       صراف، محمد رحیم ،1384، مذهب در عیلام باستان، انتشارات سمت، تهران.

12)       کرافورد، هریت، 1387، سومر و سومریان، ترجمۀ زهرا باستی، انتشارات سمت، تهران.

13)       ماتیوز، راجر،1391، باستان‌شناسی بین‌النهرین نظریات ورهیافت‌ها، ترجمه بهرام آجورلو، نشردانشگاه هنراسلامی تبریز.

14)       مجیدزاده، یوسف، 1382، جیرفت کهن‌ترین تمدن شرق، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.

15)       مجیدزاده، یوسف،1386، تاریخ و تمدن عیلام، چاپ دوم، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

16)       مجیدزاده، یوسف، 1388، تاریخ و تمدن بین‌النهرین، جلد اول، چاپ دوم، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

17)       مجیدزاده، یوسف، 1388، تاریخ و تمدن بین‌النهرین، جلد سوم، چاپ دوم، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

18)       مورتگارت، آنتوان،1387،هنر بین النهرین باستان، ترجمه زهرا باستی ومحمد رحیم صراف،چاپ سوم ،انتشارات سمت، تهران.

19)       نگهبان، عزت الله، 1372، حفاری‌های هفت‌تپه دشت خوزستان، انتشارات علمی فرهنگی، تهران.

20)       نگهبان، عزت الله ، 1390، شوش کهن‌ترین مرکز شهرنشینی، چاپ اول ، انتشارات سبحان نور، تهران.

21)       هینتس، والتر، 1372، عیلام گمشده، ترجمۀ فیروز فیروزنیا، انتشارات علمی فرهنگی، تهران.

مقالات

22)بصیری، محمدصادق، 1384،  نگاهی به محتوای اسطوره ای انگاره‌های درخت در تمدن جیرفت، مجله مطالعات ایرانی، سال چهارم، شماره هشتم.

23)پور خالقی چترودی، مه دخت، 1380، درخت زندگی و ارزش فرهنگی و نمادین آن در باورها، مجله مطالعات ایرانی، سال اول، شماره اول.

24)چمن کار،محمد جعفر، 1388، اهمیت اقتصادی خلیج فارس در ایران‌باستان، نشریه پژوهش‌های تاریخی،شماره 5.

25)سیدسجادی، سیدمنصور،1383،  آغاز شهرنشینی در نیمه شرقی فلات ایران، نامه انسان‌شناسی، سال سوم، شماره 6.

سایت‌های اینترنتی

26) دانشنامه  ایرانیکا، دانشگاه کلمبیا (www.iranicaonline.org)

27) موزۀ ایران‌باستان تهران (www.nationalmuseumofiran.ir/)

28) موزۀ بریتانیای لندن (www.britishmuseum.org)

29) موزۀ ملی بغداد عراق (www.iraqmuseum.org)

30) موزۀ لوور پاریس (www.louvre.fr)

31) موزۀ ملی سوریه

32) موزۀ هنر های زیبای بوستون (www.mfa.org)

33) موزۀ هنر متروپولیتن نیویورک (www.metmuseum.org)